Gallinularodzaj ptaków z podrodziny łysek (Fulicinae) w obrębie rodziny chruścieli (Rallidae).

Gallinula
Brisson, 1760[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – kokoszka ciemna (G. tenebrosa)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

żurawiowe

Nadrodzina

Ralloidea

Rodzina

chruściele

Podrodzina

łyski

Rodzaj

Gallinula

Typ nomenklatoryczny

Fulica chloropus Linnaeus, 1758

Synonimy
Gatunki

5 gatunków – zobacz opis w tekście

Zasięg występowania edytuj

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na całym świecie poza obszarami arktycznymi i antarktycznymi[4].

Morfologia edytuj

Długość ciała 25–40 cm, rozpiętość skrzydeł 50–65 cm; masa ciała 173–720 g[4].

Systematyka edytuj

Rodzaj zdefiniował w 1760 roku francuski zoolog Mathurin Jacques Brisson w publikacji własnego autorstwa poświęconej ornitologii[1]. Gatunkiem typowym jest (tautonimia) kokoszka zwyczajna (G. chloropus).

Etymologia edytuj

  • Gallinula: średniowiecznołac. gallinula ‘kokoszka wodna’, nazwana tak dla jej podniesionego ogona i wolnego kroku, od łac. gallinula ‘mała kura, kurczak’, od zdrobnienia gallina ‘kura’, od gallus ‘kogucik’[5].
  • Stagnicola: łac. stagnum, stagni ‘basen, bagno’; -cola ‘mieszkaniec’, od colere ‘mieszkać’[6]. Gatunek typowy: Brehm wymienił kilka gatunków – Stagnicola septentrionalis C.L. Brehm, 1831 (= Fulica chloropus Linnaeus, 1758), Fulica chloropus Linnaeus, 1758, Stagnicola minor C.L. Brehm, 1831 (= Fulica chloropus Linnaeus, 1758) i Stagnicola meridionalis[a] C.L. Brehm, 1831 – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Fulica chloropus Linnaeus, 1758[7].
  • Porphyriornis: rodzaj Porphyrio Brisson, 1760 (sułtanka); gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos ‘ptak’[8]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Porphyriornis comeri[b] J.A. Allen, 1892.

Podział systematyczny edytuj

Do rodzaju należą następujące gatunki[9]:

Uwagi edytuj

  1. Podgatunek G. chloropus.
  2. Podgatunek G. nesiotis.

Przypisy edytuj

  1. a b M.J. Brisson: Ornithologie, ou, Méthode contenant la division des oiseaux en ordres, sections, genres, especes & leurs variétés, a laquelle on a joint une description exacte de chaque espece, avec les citations des auteurs qui en ont traité, les noms quils leur ont donnés, ceux que leur ont donnés les différentes nations, & les noms vulgaires. T. 6. Parisiis: Ad Ripam Augustinorum, apud Cl. Joannem-Baptistam Bauche, bibliopolam, ad Insigne S. Genovesae, & S. Joannis in Deserto, 1760, s. 3. (fr. • łac.).
  2. C.L. Brehm. Beschluß der Uebersicht der deutschen Vögel. „Isis von Oken”. 1830, s. kol. 992, 1830. (niem.). 
  3. J.A. Allen. Description of a new gallinule, from Gough Island. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 4, s. 57, 1892. (ang.). 
  4. a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Rails, Gallinules, and Coots (Rallidae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2024, DOI10.2173/bow.rallid1.01 [dostęp 2024-02-09] (ang.), Gallinula.  
  5. The Key to Scientific Names, Gallinula [dostęp 2021-12-28].
  6. The Key to Scientific Names, Stagnicola [dostęp 2021-12-28].
  7. G.R. Gray: A list of the genera of birds: with their synonyma an indication of the typical species of each genus. London: R. and J.E. Taylor, 1840, s. 72. (ang.).
  8. The Key to Scientific Names, Porphyriornis [dostęp 2021-12-28].
  9. Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Rallidae Rafinesque, 1815 - chruściele - Rails and Coots (wersja: 2024-01-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-02-09].
  10. BirdLife International, Gallinula nesiotis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2021-12-28] (ang.).

Bibliografia edytuj

  • The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).