Gjógv
Gjógv (duń. Gjov) – miejscowość na Wyspach Owczych, leżąca w gminie Sundini na wyspie Eysturoy. Zamieszkuje ją 30 osób[1]. Jej nazwa oznacza wąwóz wypełniony wodą i odnosi się do rozpadliny położonej w okolicach wsi[2].
.JPG) Rzeka Dalá w Gjógv | |
| Państwo | |
|---|---|
| Terytorium zależne | |
| Region | |
| Gmina | |
| Populacja (2016) • liczba ludności |
|
| Kod pocztowy |
FO-476 |
Położenie na mapie Wysp Owczych  | |
 62°19′39″N 6°56′28″W/62,327500 -6,941111
| |
| Strona internetowa | |
Położenie
edytujMiejscowość leży na północnym wybrzeżu wyspy Eysturoy nad wodami cieśniny Djúpini[3]. Przepływa przez nią ciek wodny zwany Dalá. Wieś założona została przy wąskiej, wysokiej zatoce, zwanej gjógv, która służy mieszkańcom jako naturalny port[2]. Na południu i wschodzie od wsi znajdują się wzniesienia Middagsfjall (601 m n.p.m.) oraz Sandfelli (752 m n.p.m.), rozdzielone doliną, prowadzącą do Funningur[3]. Nieopodal na morzu znajduje się skalna iglica, wysoka na 188 metrów, zwana Búgvin[4].
-
Naturalny port rzeczny w Gjógv -
Gjógv nad rozpadliną -
Kościół w Gjógv -
Pomnik upamiętniający rybaków, którzy zginęli na morzu
Informacje ogólne
edytujPopulacja
edytuj1 stycznia 2016 roku w Gjógv mieszkało na stałe 30 osób[1]. W 1801 roku żyło tam 77 osób i liczba ta wzrastała[5]. W 1850 po raz pierwszy zarejestrowano populację na poziomie powyżej 100 ludzi (114)[5]. Tempo przyrostu następnie nieco się zmniejszyło, w 1860 w Gjógv mieszkało 141, a dziesięć lat później 144[5]. W kolejnych latach znów przyspieszył, i tak w 1906 roku populacja przekroczyła 200 osób[5]. Najwięcej ludzi w historii Gjógv zamieszkiwało miejscowość w 1921 roku i były to 283 osoby[5]. W kolejnych latach nastąpił szybki ubytek liczby mieszkańców – 244 w 1925 i 210 w 1950[5]. Cztery lata później liczba ludności spadła ponownie poniżej poziomu 200 osób[5]. Proces uległ spowolnieniu w latach 60. XX wieku, kiedy populacja utrzymywała się na poziomie 130-140 mieszkańców[5]. Później zaobserwowano jednak kolejny szybki spadek – w 1980 roku, po stu trzydziestu latach liczba mieszkańców ponownie zmalała do poziomu poniżej 100 ludzi[5]. Od tamtej pory populacja sukcesywnie maleje – wynosząc 66 w 1991, 59 w 2001, 34 w 2011, 30 w 2016[1]. Główną przyczyną wyludniania się wsi jest jej duża izolacja i brak podstawowych usług – najbliższy sklep spożywczy znajduje się w miejscowości Eiði, oddalonej o 14 kilometrów[4].
W 2016 roku znaczna większość stałych mieszkańców wsi to ludzie powyżej pięćdziesiątego roku życia (80%). Przeważają mężczyźni, których jest 19 na 11 kobiet[1].
Źródło: [5]
Transport
edytujMiejscowość połączona jest z resztą archipelagu linią autobusową 201[6]. Autobusy te jeżdżą kilka razy dziennie do lokalnego węzła komunikacyjnego w Oyrarbakki przez Funningur[6]. W Gjógv znajduje się także lądowisko dla helikopterów, jednak wykorzystywane jest głównie przez ratowników podczas akcji i ćwiczeń[7].
Historia
edytujMiejscowość założono między 1584 a 1630 rokiem[8]. W 1884 w Gjógv założono istniejącą wciąż szkołę[9]. Dawniej uczyło się w niej około pięćdziesięciu uczniów, jednak obecnie jest ich jedynie troje. Kościół w miejscowości zbudowano w 1929 roku[10]. Jest on znany jako pierwszy kościół na Wyspach Owczych, w którym odprawiono mszę w języku farerskim (26 maja 1929)[10]. Jest to pierwsza świątynia chrześcijańska w miejscowości, wcześniej mieszkańcy uczęszczali na msze do pobliskiego Funningur. Od 1919 istniał tam cmentarz, na którym pogrzebano do tej pory ponad 200 osób[11].
Nieopodal kościoła mieści się niewielki park, a w nim pomnik upamiętniający rybaków z Gjógv, którzy zginęli na morzu. Przedstawia on kobietę z dziećmi spoglądających w morze. Za nim znajdują się wkopane w ziemię tablice, na których wypisano imiona rybaków. Pomnik wykonany został z brązu w 1971 roku przez Fridtjofa Joensena, jednego z ważniejszych farerskich artystów XX wieku[12]. W 1982 roku założono w Gjógv jedyną na Wyspach Owczych wytwórnię prefabrykatów[13].
Od 1948 roku istniała gmina Gjáar kommuna, której stolicą i jedyną miejscowością była wieś Gjógv[14]. Zlikwidowano ją 1 stycznia 2005, włączając do Sunda kommuna[15].
22 czerwca 2005 roku miejscowość odwiedził duński książę Fryderyk wraz z żoną Marią Elżbietą[16].
W Gjógv znajduje się hostel zwany Gjáargarður[17].
Urodzeni w Gjógv i inni znani mieszkańcy
edytuj
- Joen Danielsen, zwany Kvívíks Jógvan (ur. 11 czerwca 1843 w Kvívík, zm. 2 maja 1926 w Gjógv) – poeta, twórca licznych i popularnych farerskich ballad. Po ślubie osiedlił się z żoną w Gjógv. Pochowano go na lokalnym cmentarzu 5 maja 1926[18].
- Sigurð Joensen (ur. 27 kwietnia 1911 w Gjógv, zm. 1 października 1993 w Tórshavn) – prawnik, polityk, a także autor licznych książek, zdobywca Nagrody Literackiej Wysp Owczych w 1987 roku[19]. W 1938 roku ożenił się z farerską feministką i nauczycielką Sigrið av Skarði, a ich potomkowie wciąż odgrywają ważną rolę w życiu kulturalnym archipelagu[20]. W 1948 został, wraz z: Erlendurem Paturssonem, Jákupem í Jákupsstovu oraz Hanusem við Høgadalsá, jednym ze współzałożycieli Partii Republikańskiej (far. Tjóðveldisflokkurin)[21].
- Hans Jacob Debes (ur. 17 lipca 1940 w Gjógv, zm. 26 stycznia 2003) – historyk. Nauczyciel od 1970 roku, pracował w szkole Føroya Studentaskúli, a następnie od 1986 rozpoczął, po uzyskaniu doktoratu, karierę na Uniwersytecie Wysp Owczych. Za swą pracę doktorską został nagrodzony Naukową Nagrodą Literacką Wysp Owczych. W 1989 mianowano go profesorem. Pracował także w wielu innych placówkach kulturowo-edukacyjnych na całym archipelagu, a w latach 1986–1988 zastępował w Løgting zmarłego Erlendura Paturssona[22].
- Kristin Hervør Lützen – aktorka[23].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Population by sex, age and village/city, 1th January (1985-2016). Hagstova. [dostęp 2016-05-13]. (ang.).
- ↑ a b Marcin Jakubowski, Marek Loos: Wyspy Owcze - przewodnik turystyczny. Szczecin: PCIT Tramp, 2003, s. 78. ISBN 83-913526-3-3. (pol.).
- ↑ a b Kortal. Kortal.fo. [dostęp 2016-05-13]. (ang. • far. • duń.).
- ↑ a b Gunnar Hoydal i inni: Faroe Islands tourist guide. Tórshavn: Pf. Sansir, 2008, s. 50-55. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j Um bydgina. Gjogv.fo. [dostęp 2016-05-14]. (far.).
- ↑ a b 201 Oyrarbakki - Gjógv. Strandfaraskip Landsins. [dostęp 2016-05-14]. (far.).
- ↑ Lisbeth Nabelong: Turen Går Til Færøerne. Politikens Forlag, 15 marca 2016. ISBN 978-87-400-2409-8.
- ↑ Kári Thorsteinsson: Hvussu gomul er bygdin. Heimabeiti.fo. [dostęp 2016-05-13]. (far.).
- ↑ Gjógv. [dostęp 2016-05-13]. (ang. • duń. • wł.).
- ↑ a b Gjógv. Fólkakirkjan. [dostęp 2016-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-26)]. (far.).
- ↑ Kirkjugarðurin. Gjogv.fo. [dostęp 2016-05-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-03)]. (far.).
- ↑ William Heinesen: Faereysk list. Tórshavn: 1982, s. 90. (far.).
- ↑ One of the most stunning places of the islands. TravBuddy, 17 listopada 2012. [dostęp 2016-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-11)]. (ang.).
- ↑ Wielu: Frágreiðing um kommunurnar. T. 1. Cz. 2. Tórshavn: Landsstýri, czerwiec 1998, s. 184 - 192. ISBN 99918-3-044-8. (far.).
- ↑ Søga. Gjogv.fo. [dostęp 2016-05-14]. (far.).
- ↑ Brita Stenstrup: Klædt på til det høje nord. Berlingske, 23 czerwca 2005. [dostęp 2016-05-20]. (duń.).
- ↑ Gjáargarður. [dostęp 2016-05-15]. (far. • ang. • duń.).
- ↑ Joen Danielsen (1843-1926). Geni. [dostęp 2016-05-20]. (ang.).
- ↑ Den færøske Litteraturpris. Danske Litteraturpriser. [dostęp 2016-05-16]. (duń.).
- ↑ Karin Kjølbro: Sigrid av Skarði Joensen (1908 - 1975). Dansk kvindebiografisk leksikon. [dostęp 2016-05-16]. (duń.).
- ↑ Sofus Joensen, i inni: Føroyskar bókmentir í úrvali. Cz. 4. Tórshavn: Føroya Skulabokagrunnur, 1986, s. 358. (far.).
- ↑ Úr Rithovundabokini Hans Jacob Debes. H. N. Jacobsens Bókahandil. [dostęp 2016-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-16)]. (duń.).
- ↑ Limir - yvirlit dagført november 2013. Rithøvundafelagnum Foroya. [dostęp 2016-05-20]. (duń.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Gjógv. [dostęp 2016-05-15]. (far.).
- Bygdin Gjógv. [dostęp 2016-05-15]. (far.).
- Gjógv. FaroeIslands.dk. [dostęp 2016-05-15]. (ang. • duń. • wł.).