Glejcheniowce (Gleicheniales) – rząd paproci obejmujący 3 rodziny, 10 rodzajów i ponad 170 gatunków[2]. Występują w całej strefie tropikalnej, jednak największe zróżnicowanie osiągają w rejonie Azji południowo-wschodniej oraz na wyspach Pacyfiku[3]. Ślady kopalne znane są ze wszystkich kontynentów, włączając w to Antarktydę[4]. Zaliczane tu paprocie wytwarzają drobne, małe i zwykle pozbawione zawijki kupki zarodni na spodniej (odosiowej) stronie liści[5]. Są to paprocie naziemne i epilityczne[4].

Glejcheniowce
Ilustracja
Gleichenia japonica
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

telomowe

Gromada

naczyniowe

Klasa

paprocie

Podklasa

paprotkowe

Rząd

glejcheniowce

Nazwa systematyczna
Gleicheniales Schimp.
Traité Paléont. Vég. 1: 669. 1869[2]

Systematyka

edytuj

Relacje filogenetyczne rzędu i rodzin w jego obrębie pozostają niepewne. W systemie PPG I z roku 2016 rząd stanowił jedną z kolejnych linii rozwojowych paprotkowych obejmującą trzy rodziny[2]. W systemie Nitta i in. z 2022 rząd prowizorycznie sklasyfikowany został jako siostrzany względem rozpłochowców Hymenophyllales, przy czym niektóre badania wskazują na zagnieżdżenie w jego obrębie rodziny rozpłochowatych[6].

Pozycja systematyczna rzędu w systemie Nitta i in. (2022)[6]
paprotkowe

długoszowce Osmundales





rozpłochowce Hymenophyllales



glejcheniowce Gleicheniales





szparnicowce Schizaeales





salwiniowce Salviniales



olbrzymkowce Cyatheales




paprotkowce Polypodiales






Pozycja systematyczna rzędu w systemie PPG I (2016)[2]
paprotkowe

długoszowce Osmundales




rozpłochowce Hymenophyllales




glejcheniowce Gleicheniales




szparnicowce Schizaeales




salwiniowce Salviniales




olbrzymkowce Cyatheales



paprotkowce Polypodiales








Podział rzędu według Smitha i in. (2006)[3] oraz PPG I (2016)[2]

W obrębie rzędu wyróżnia się trzy rodziny, spośród których klad bazalny stanowią glejcheniowate:

glejcheniowce


Gleicheniaceaeglejcheniowate




Dipteridaceae



Matoniaceae





Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  2. a b c d e f The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229. 
  3. a b Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf. A classification for extant ferns. „Taxon”. 55 (3), s. 705–731, 2006. (ang.). 
  4. a b Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 32. ISBN 978-1842466346.
  5. Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Botanika Systematyka. Wyd. t. 2, wydanie 10. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 281. ISBN 83-01-10951-3.
  6. a b Nitta J.H. i inni, An open and continuously updated fern tree of life, „Frontiers in Plant Science”, 13, 2022, DOI10.3389/fpls.2022.909768 [dostęp 2023-08-06].