Glista psia (Toxocara canis) – gatunek nicienia bytujący w organizmie psa i innych psowatych (Canidae).

Glista psia
Toxocara canis
(Werner, 1782)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

nicienie

Gromada

Secernentea

Rząd

Ascaridida

Rodzina

Toxocaridae

Rodzaj

Toxocara

Gatunek

glista psia

Cykl rozwojowy

edytuj

Cykl rozwojowy zbliżony do glisty ludzkiej przebiega u żywicieli specyficznych. Człowiek jest tylko przypadkowym żywicielem. Najczęściej zarażane są młode psy (do 5 tyg.) – pasożyt pokonuje w ich organizmie całą drogę rozwoju (jelito cienkie – żyła wrotna – wątroba – prawa część serca – tętnica płucna – płuca – pęcherzyki płucne – oskrzela – tchawica – gardło – przełyk – żołądek – jelito cienkie). U dorosłych psów zarażenie przebiega nieco inaczej – larwa stadium L2 wraz z prądem krwi dużego obiegu trafia do różnych narządów, gdzie ulega otorbieniu. W przypadku ciężarnej suki larwy podejmują ponowną wędrówkę, by trafić do łożyska. Następuje wtedy śródmaciczne zarażenie szczeniąt. Larwy mogą przedostawać się także do gruczołów mlekowych karmiącej suki – zarażenie laktogenne.

Jaja występują w glebie oraz osadach ściekowych. Jeśli przedostaną się do organizmu człowieka, wówczas wylęgają się larwy i przenikają przez ściany układu pokarmowego. Organizm człowieka nie jest sprzyjający.

Kumulują się w wątrobie, powodują zapalenia. Gatunek kosmopolityczny. Nie osiąga w organizmie człowieka dojrzałości. Zarażeniu ulegają najczęściej dzieci.

Wygląd

edytuj

Przedni koniec ciała zaopatrzony jest w skrzydełka oskórkowe. Samiec mierzy 9-13 cm długości i 2-2,6 mm średnicy, tylny koniec ciała jest zaostrzony. Samica ma do 20 cm długości i 3 mm średnicy.

Jaja kuliste o grubej brązowej skorupce, na zewnątrz znajdują się oczkowate wgłębienia. Inwazyjne jajo ma wykształconą larwę stadium L2. Do zarażenie dochodzi per os jajami znajdującymi się w glebie, piasku, czy na sierści zwierząt. Człowiek zarazić się może zjadając niemyte warzywa lub owoce zanieczyszczone jajami pasożyta. Występujące głównie u dzieci zjawisko geofagii (spożywanie gleby lub piasku) znacząco przyczynia się do wzrostu ryzyka zachorowania. Masywna inwazja u szczeniąt może być przyczyną ich wyniszczenia i śmierci, dorosłe psy zakażenie przechodzą zwykle bezobjawowo.

Toksokaroza u ludzi

edytuj

Spożycie inwazyjnych jaj Toxocara canis (lub podobnego gatunku Toxocara cati – glista kocia) przez człowieka może skutkować toksokarozą. U człowieka pasożyt ten może wywołać objawy "larwy trzewnej wędrującej", związane z bytowaniem otorbionych larw L2 w obrębie wątroby czy śledziony. Objawami są głównie powiększenie wątroby (hepatomegalia) i śledziony (splenomegalia) oraz nieprawidłowy obraz krwi (leukocytoza, eozynofilia, hipergammaglobulinemia). Obserwuje się także ziarniaki eozynofilowe, a na obrazach RTG i KT tzw. guzki robacze (otorbione larwy pasożyta). Spotykana jest także postać oczna, kiedy larwa L2 trafia do gałki ocznej – rozpoznanie stawiane jest głównie przez okulistę na podstawie stwierdzenia w gałce ocznej robakowatej, ruchliwej larwy. Możliwa jest także toksokaroza mózgowa, kiedy larwa trafia do mózgowia. Objawy zależą od zaatakowanego obszaru. Znane są także przypadki toksokarozy bezobjawowej.

Diagnostyka u ludzi opiera się na określaniu miana swoistych przeciwciał wydalniczo-wydzielniczych larw testami ELISA.

Zobacz też

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Skrypt do ćwiczeń i seminariów z parazytologii lekarskiej, Antoni Deryło (red.), Katowice: Śląska Akademia Medyczna, 2000, ISBN 83-902300-4-6, OCLC 749206737.