Gniazda
Gniazda[6] (słow. Hniezdne, węg. Gnézda) – wieś (obec) na Słowacji w kraju preszowskim, powiecie Lubowla. Położona jest nad Popradem. Przez Gniazda przebiega droga krajowa nr 77.
 Kościół św. Bartłomieja | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Kraj | |||
| Powiat | |||
| Starosta |
Viktor Selep[1] | ||
| Powierzchnia |
17,98[2] km² | ||
| Wysokość |
534[3] m n.p.m. | ||
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|||
| Nr kierunkowy |
+421 52[3] | ||
| Kod pocztowy |
065 01[3] | ||
| Tablice rejestracyjne |
SL | ||
Położenie na mapie kraju preszowskiego  | |||
Położenie na mapie Słowacji  | |||
 49°18′N 20°38′E/49,300000 20,633333
| |||
| Strona internetowa | |||
Gniazda po raz pierwszy pojawiają się w dokumentach w 1286 roku[7][8]. Był to dokument sprzedaży sołtystwa tej włości. Kościół istniał już w 1212 roku.
Krótko w połowie XII wieku Gniazda przynależały do Polski. W 1412 roku w ramach zastawu spiskiego powróciły w granice Królestwa Polskiego wchodząc w skład dominium lubowlańskiego (które potraktowano jako ziemie odzyskane). W 1769 roku wraz z całym Spiszem zajęte przez wojska austriackie, oficjalnie stały się częścią Monarchii Habsburgów w wyniku I rozbioru Rzeczypospolitej w 1772 roku.
W XVIII wieku w Gniazdach działał szpital, a później także uzdrowisko. Do dziś pozostały tylko źródła wody mineralnej.
Demografia
edytujWedług danych z 2001 roku Gniazda zamieszkiwało:
- 95,55% Słowaków
- 2,44% Cyganów
- 1,29% Niemców
- 0,29% Ukraińców
- 0,29% Czechów
- 0,07% Polaków
- 0,07% Rusinów
Skład wyznaniowy wyglądał następująco:
- 91,68% katolicy rzymscy
- 5,38% grekokatolicy
- 0,36% ewangelicy
- 0,14% prawosławni
- 0,07% husyci czechosłowaccy
- 1,87% bezwyznaniowcy
- 0,29% nie określono
Zabytki
edytuj- kamienice mieszczańskie budowane od XVII wieku w stylu późnorenesansowym, a następnie późnobarokowym;
- barokowy kościół parafialny pw. św. Bartłomieja z 1820 roku z odrestaurowanymi barokowymi ołtarzami;
- szkoła z 1840;
- ratusz z 1880.
Gospodarka
edytujW miejscowości swoje zakłady ma firma BGV, s.r.o. zajmująca się produkcją alkoholu do celów spożywczych i przemysłowych. W Gniazdach działa najnowocześniejsza rafineria alkoholu na Słowacji.
Przypisy
edytuj- ↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-11-13]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 17,98S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ a b c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika. 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata. KSNG, 2013. s. 264. [dostęp 2017-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
- ↑ Hniezdne - História. [w:] E-OBCE.sk [on-line]. TERRA GRATA. [dostęp 2017-11-13]. (słow.).
- ↑ Hniezdne. Basic characteristics (31.12.2011). Štatistický úrad Slovenskej republiky. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-18)]. (słow.).
Bibliografia
edytuj- Gniazda, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 620.
- www.turystyka.piwniczna.pl. turystyka.piwniczna.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-18)].