Gołąbek gorzkomigdałowy
Gołąbek gorzkomigdałowy (Russula grata Britzelm.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Klasa | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
gołąbek gorzkomigdałowy | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Russula grata Britzelm. Botan. Centralbl. 54(4): 100 (1893) | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Zasięg | |||
 Zasięg w Europie | |||
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1893 r. Max Britzelmayr w Niemczech. Ma 7 synonimów, m.in. Russula laurocerasi Melzer 1920[2].
Polską nazwę nadała Alina Skirgiełło w 1991 r.[3]
Morfologia
edytujO średnicy 2,5–8 cm, początkowo półkulisty, szybko wypłaszczający się, w końcu nieco wklęsły. Powierzchnia po deszczu lepka, o barwie od ochrowej do umbrowej, na środku ciemniejsza, czasami silnie rdzawo nabiegła, przez co podobna do gołąbka śmierdzącego (Russula foetens). Brzeg ostry, delikatnie karbowany i promieniście gruzełkowaty[4].
Wysokość 2,5–6,5 cm, grubość 0,2–2 cm, cylindryczny, początkowo watowaty, potem komorowaty. Powierzchnia ochrowocielista, u starszych okazów dołem rudawa[4].
Dosyć gęste, kruche, przy brzegu ostre, przy kapeluszu zwężające się, czasem rozwidlone, jasnokremowe z nielicznymi, ochrowymi plamami[4].
Cienki, dość jędrny, biały, tylko u podstawy trzonu ciemnordzawy. Nie zmienia barwy po zgnieceniu czy przecięciu. Ma zapach gorzkich migdałów, smak ostry lub nieprzyjemny[4].
Jasnokremowy[4].
- Cechy mikroskopowe
Podstawki 42–75 × 11,5–14,5 µm. Bazydiospory grzybów rosnących w Polsce mają wymiary 9–10 × 9 µm, Henri Charles Louis Romagnesi podał 7–8,7 × 7–7,5 µm. Są kuliste o brodawkowato-grzebieniastej ornamentacji, przy czym grzebienie czasami są rozgałęzione i oskrzydlone, słabo amyloidalne, z dosyć dużą łysinką. Cystydy o długości do 125 µm o szczycie zakończonym kończykiem lub małym, kulistym rozdęciem. Dermatocystydy rzadko występujące, cylindryczne, o grubości 4–6 µm. W skórce występują rozgałęzione, dość grube strzępki, rozgałęzione włoski i nieliczne strzępki mleczne[4].
Występowanie i siedlisko
edytujWystępuje w Ameryce Północnej i Środkowej, w Europie i Azji[5]. W Polsce Władysław Wojewoda w 2003 r. przytoczył wiele stanowisk z uwagą, że prawdopodobnie nie jest rzadki i nie jest zagrożony[3].
Naziemny grzyb mykoryzowy występujący w lasach liściastych i mieszanych, pod dębami, bukami, grabami i lipami[3].
Grzyb niejadalny z powodu nieprzyjemnego zapachu i smaku[6].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2023-07-09] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-07-09] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 604, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Alina Skirgiełło, Gołąbek (Russula). Grzyby (Mycota). Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), Warszawa-Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1998, s. 48–49, ISBN 83-01-09137-1.
- ↑ Występowanie Russula grata na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-07-09] (ang.).
- ↑ Russula grata (gołąbek gorzkomigdałowy) [online], grzyby.pl [dostęp 2023-07-09] (pol.).