Wikipedia

Gródek (rejon mołodecki)

agromiasteczko na Białorusi
(Przekierowano z Gródek (rejon mołodeczański))

Gródek (biał. Гарадок) – wieś na Białorusi, w rejonie mołodeckim obwodu mińskiego.

Gródek
Гарадок
ilustracja
Państwo

 Białoruś

Obwód

 miński

Rejon

mołodecki

Sielsowiet

Gródek

Populacja (2009)
• liczba ludności


395[1]

Nr kierunkowy

+375 1773

Kod pocztowy

222336

Położenie na mapie obwodu mińskiego
Mapa konturowa obwodu mińskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Gródek”
Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Gródek”
Położenie na mapie Polski w 1939
Mapa konturowa Polski w 1939, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Gródek”
Ziemia54°09′21″N 26°55′04″E/54,155833 26,917778
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Siedziba parafii prawosławnej pw. Świętej Trójcy[2].

Historia

edytuj

Mikołaj II Radziwiłł otrzymał od Aleksandra Jagiellończyka w 1495 roku Dworzec Pietkowski, zwany w późniejszych dokumentach Gródkiem Pietkowskim lub Gródkiem[3]. Miasto szlacheckie położone było w końcu XVIII wieku w powiecie mińskim województwa mińskiego[4].

W czasach zaborów miasteczko w powiecie wilejskim, w guberni wileńskiej Imperium Rosyjskiego. W 1866 roku liczyło 1815 mieszkańców. Należało do Benedykta Tyszkiewicza. Mieściła się tu poczta listowa, szkółka ludowa, zarząd gminny[5].

W latach 1921–1945 miasteczko leżało w Polsce, w województwie wileńskim[a], w powiecie wilejskim, od 1927 roku w powiecie mołodeczańskim, w gminie Gródek[6][7].

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwało tu 1420 osób, 71 było wyznania rzymskokatolickiego, 350 prawosławnego, 990 mojżeszowego, 9 mahometańskiego. Jednocześnie 597 mieszkańców zadeklarowało polską, 343 białoruską, 470 żydowską, 9 tatarską a 1 inną przynależność narodową. Było tu 201 budynków mieszkalnych[8]. W 1931 w 256 domach zamieszkiwało 1690 osób[9].

Wierni należeli do miejscowej parafii rzymskokatolickiej i prawosławnej. Miejscowość podlegała pod Sąd Grodzki w Rakowie i Okręgowy w Wilnie; mieścił się tu właściwy urząd pocztowy dla gminy Gródek[10].

W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. 2 listopada została włączona do Białoruskiej SRR[11][12]. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką.

Podczas okupacji hitlerowskiej, 13 marca 1942 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 1500 osób. 22 czerwca 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, 900 Żydów zamordowano w okolicy a 400 wysłano do obozu w Krasnym[13].

W 1944 miejscowość została ponownie zajęta przez wojska sowieckie i włączona do Białoruskiej SRR[14].

Od 1991 w składzie niepodległej Białorusi.

Zabytki

edytuj
  • grodzisko XI–XII wiek
  • synagoga, 1875
  • kirkut
  • cerkiew Świętej Trójcy, 1884, parafialna
  • młyn wodny, 1875
  • zabudowa z przełomu XIX/XX wieku
  •  
    Zamczysko
  •  
    Cerkiew Trójcy Świętej
  •  
    Synagoga

Linki zewnętrzne

edytuj

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Przynależność wojewódzka zmieniała się. Wieś leżała w województwie nowogródzkim (1921–1922), w Ziemi Wileńskiej (1922–1926) i w województwie wileńskim (od 1926).

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu mińskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
  2. ↑ Приход храма Святой Живоначальной Троицы д. Городок. molod-eparchy.by. [dostęp 2021-03-08]. (ros.).
  3. ↑ Mirosława Malczewska, Latyfundium Radziwiłłów w XV do połowy XVI wieku, Warszawa-Poznań 1985, s. 102.
  4. ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 90.
  5. ↑ Gródek, miasteczko, powiat wilejski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 9.
  6. ↑ Dz.U. z 1925 r. nr 67, poz. 472; zm. Dz.U. z 1926 r. nr 26, poz. 158; zm. Dz.U. z 1927 r. nr 8, poz. 62
  7. ↑ Dz.U. z 1926 r. nr 45, poz. 277
  8. ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 76.
  9. ↑ Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 58.
  10. ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1598.
  11. ↑ https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf.
  12. ↑ okupacja sowiecka ziem polskich, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-04-03].
  13. ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1194.
  14. ↑ Piotr Eberhardt, Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej, „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L – 2018 (2), 2018, s. 95–100.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gródek_(rejon_mołodecki)&oldid=73621279”