Hans Lukaschek (ur. 22 maja 1885 we Wrocławiu, zm. 26 stycznia 1960 we Fryburgu Bryzgowijskim) – niemiecki urzędnik państwowy, działacz polityczny, doktor nauk prawnych.

Hans Lukaschek
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

22 maja 1885
Wrocław

Data i miejsce śmierci

26 stycznia 1960
Fryburg Bryzgowijski

Burmistrz Rybnika[1]
Okres

od 1916
do 1918

Przynależność polityczna

Niemiecka Partia Centrum

Poprzednik

Otto Günther

Następca

Karol Kremser

Landrat powiatu rybnickiego[2]
Okres

od 9 listopada 1918
do 25 marca 1920

Przynależność polityczna

Niemiecka Partia Centrum

Poprzednik

Hans Lentz

Następca

Paul Strzoda

Nadburmistrz Zabrza[3]
Okres

od 17 marca 1927
do 4 kwietnia 1929

Przynależność polityczna

Niemiecka Partia Centrum

Poprzednik

Kurt Jeenel

Następca

Julius Franz

Prezydent rejencji opolskiej[4]
Okres

od 1929
do 1933

Przynależność polityczna

Niemiecka Partia Centrum

Poprzednik

Alfons Proske

Następca

Artur Schmidt-Kügler

Nadprezydent prowincji górnośląskiej[5]
Okres

od 1929
do 1933

Przynależność polityczna

Niemiecka Partia Centrum

Poprzednik

Alfons Proske

Następca

Helmuth Brückner

Minister do spraw wypędzonych[6]
Okres

od 20 września 1949
do 20 października 1953

Przynależność polityczna

CDU

Następca

Theodor Oberländer

Pochodził z inteligenckiej rodziny, ukończył gimnazjum we Wrocławiu oraz studia prawnicze we Wrocławiu i Berlinie, uzyskując tytuł doktora. W latach 1912–1933 był członkiem Niemieckiej Partii Centrum. Do 1916 roku pracował w ministerstwie sprawiedliwości, a 10 maja 1916 roku został burmistrzem Rybnika. Na stanowisku tym pozostał do roku 1918. 9 listopada 1918 roku mianowano go tymczasowym landratem powiatu rybnickiego, zaś 3 lutego 1919 roku oficjalnie objął tę funkcję, którą piastował do 25 marca 1920 roku. W latach 1918–1922 był jednym z kierowników niemieckiego frontu propagandowego we Wrocławiu i na Górnym Śląsku, a w latach 1919–1920 również ekspertem w niemieckiej delegacji na konferencję pokojową w Paryżu. Był także współtwórcą niemieckiego Wolnego Stowarzyszenia dla Obrony Górnego Śląska (Freie Vereinigung zum Schutze Oberschlesiens) i Związku Wiernych Ojczyźnie Górnoślązaków (Verband Heimattreuer Oberschlesier) oraz przywódcą Wydziału Międzyfrakcyjnego (Interfraktioneller Ausschuss), a następnie Wydziału Śląskiego (Schlesischer Ausschuss). Współpracował z Niemieckim Komisariatem Plebiscytowym (Plebiszitkomissariat für Deutschland).

Od 1922 roku był przedstawicielem Niemiec w Górnośląskiej Komisji Mieszanej. W 1927 roku został jednak usunięty z województwa śląskiego za szpiegostwo polityczne. 17 marca tego samego roku objął urząd Nadburmistrza Zabrza, który pełnił do 4 kwietnia 1929 roku. W tym samym roku został nadprezydentem prowincji górnośląskiej. Równolegle do tej funkcji pełnił także rolę prezydenta rejencji opolskiej[4]. W maju 1933 roku został zmuszony do rezygnacji i przeszedł w stan spoczynku.

W latach 1935–1944 pracował jako adwokat we Wrocławiu. Dzięki znajomości z Helmutem Jamesem von Moltke dołączył do Kręgu z Krzyżowej (Kreisauer Kreis). Po zamachu na Hitlera został aresztowany przez gestapo i umieszczony w obozie w Ravensbrück[7], skąd został zwolniony 22 kwietnia 1945 roku[8].

Po II wojnie światowej przebywał w Turyngii, gdzie współtworzył CDU. W latach 1945–1946 był wicepremierem ds. rolnictwa i leśnictwa w rządzie krajowym Turyngii. W roku 1946 ponownie został aresztowany, tym razem przez radzieckie władze okupacyjne za działalność rewizjonistyczną. W 1948 roku został wiceprezesem Trybunału Najwyższego Trizonii w Kolonii. W latach 1949–1953 był ministrem do spraw wypędzonych w pierwszym rządzie Konrada Adenauera[7].

Przypisy edytuj

  1. Burmistrzowie, wójtowie i prezydenci Rybnika. gim1-rybnik.oswiata.org.pl. [dostęp 2011-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-10-30)]. (pol.).
  2. Stefan Guzy: Die preußischen Landräte des Kreises Rybnik in Oberschlesien (1818–1945). Eine chronologische Zusammenstellung mit biographischen Notizen. s. 145.
  3. Władze lokalne. um.zabrze.pl. [dostęp 2011-06-01]. (pol.).
  4. a b Rolf Jehke: Regierungsbezirk Oppeln. territorial.de. [dostęp 2011-06-02]. (niem.).
  5. Provinces. rulers.org. [dostęp 2011-06-01]. (ang.).
  6. Kabinette von Bundeskanzler Konrad Adenauer (CDU). election.de. [dostęp 2011-06-01]. (niem.).
  7. a b red. Franciszek Hawranek: Encyklopedia powstań śląskich. s. 281.
  8. Hans Lukaschek. gdw-berlin.de. [dostęp 2011-06-01]. (niem.).

Bibliografia edytuj

  • Stefan Guzy: Die preußischen Landräte des Kreises Rybnik in Oberschlesien (1818–1945). Eine chronologische Zusammenstellung mit biographischen Notizen (niem. • pol.), [w:] red. Dawid Keller: Z kart historii powiatu rybnickiego. Rybnik: Muzeum w Rybniku, 2008, s. 112–147, seria: Zeszyty Rybnickie. ISBN 978-83-925981-0-7.
  • red. Franciszek Hawranek: Encyklopedia powstań śląskich. Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1982. (pol.).