Hans von Kulmbach, zw. Hans Süss lub Hans z Kulmbachu lub Mistrz Ilustracji Celtisa (ur. ok. 1480 w Kulmbach, zm. między 29 listopada a 3 grudnia 1522 w Norymberdze) − niemiecki malarz i grafik epoki renesansu.

Hans von Kulmbach
Hans Süss
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

ok. 1480
Kulmbach

Data i miejsce śmierci

między 29 listopada a 3 grudnia 1522
Norymberga

Narodowość

niemiecka

Dziedzina sztuki

malarstwo

Epoka

renesans

Św. Katarzyna Aleksandryjska (1511), Muzeum Czartoryskich w Krakowie
Portret króla Zygmunta I Starego (1511–18), Galeria Malarstwa i Rzeźby Muzeum Narodowego w Poznaniu
Pomnik Hansa von Kulmbach przed ratuszem w Kulmbach

W latach 1491–1495 uczył się u Michaela Wolgemuta, a od 1500 w warsztacie Albrechta Dürera. Być może był też uczniem Jacopa de Barbari w Wenecji. W 1505 założył własny warsztat w Norymberdze. Tworzył m.in. dla cesarza Maksymiliana I oraz margrabiego brandenburskiego Kazimierza Hohenzollerna.

W latach 1509–1511 i 1514–1515 działał w Krakowie. Na zamówienie Jana Bonera wykonał dwa ołtarze do jego kaplicy rodzinnej Świętego Ducha (później zw. Świętych Janów) w kościele Mariackim. Obydwa ołtarze zachowały się jedynie we fragmentach. Historia życia św. Katarzyny ukazana została na 8 podłużnych obrazach tworzących prawdopodobnie szfiasty ołtarz. Z cyklu poświęconego św. Janowi Apostołowi Ewangeliście zachował się tylko obraz Zejście św. Jana do grobu[1].

Był autorem licznych ołtarzy i portretów. Projektował witraże (m.in. Zabójstwo św. Stanisława[2], Męczeństwo św. Sebastiana, Męczeństwo św. Erazma). Wykonywał też ilustracje książkowe, m.in. do dzieł Konrada Celtisa. Zachowało się ok. 70 jego drzeworytów.

Dzieła

edytuj
  • Kazanie św. Piotra ok. 1510, 117 × 93 cm, Uffizi, Florencja
  • Koronacja Maryi 1514, 117 × 79 cm, Kunsthistorisches Museum, Wiedeń
  • Margrabia brandenburski Kazimierz Hohenzollern 1511, 43 × 31,5 cm, Stara Pinakoteka, Monachium
  • Narodziny Marii 1510–11, 61 × 38 cm, Museum der Bildenden Künste, Lipsk
  • Nawiedzenie 1510–11, 61 × 37 cm, Museum der Bildenden Künste, Lipsk
  • Pojmanie świętych Piotra i Pawła ok. 1510, 117 × 93 cm, Uffizi, Florencja
  • Poliptyk Życie Chrystusa Uffizi, Florencja
  • Portret króla Zygmunta I Starego 1511–18, 24 × 18 cm, Galeria Malarstwa i Rzeźby Muzeum Narodowego w Poznaniu
  • Portret mężczyzny 1510–20, 47 × 31 cm, North Carolina Museum of Art, Raleigh
  • Portret młodego mężczyzny ok. 1508, 18 × 14 cm, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork
  • Portret młodego mężczyzny 1520, 42 × 30 cm, Gemäldegalerie, Berlin
  • Portret młodzieńca ok. 1529, 36 × 27 cm, Germanisches Nationalmuseum, Norymberga
  • Studium młodzieńca 1513, Universitatssammlung, Getynga
  • Wniebowstąpienie 1513, 61,5 × 36 cm, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork
  • Zejście św. Jana do grobu 1516, Muzeum Narodowe w Warszawie
  • Zesłanie Ducha Świętego 1510–11, 61 × 38 cm, Museum der Bildenden Künste, Lipsk
  • Zwiastowanie ok. 1513, 61 × 39 cm, Germanisches Nationalmuseum, Norymberga

Ołtarze

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. B. Noworyta-Kuklińska, Suess Hans, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 18, Lublin 2013, łam 1166.
  2. Obecnie w Kunsthalle w Bremie.

Bibliografia

edytuj
  • Andrzej Dulewicz, Encyklopedia sztuki niemieckiej, Warszawa: WAiF ; Wydaw. Nauk. PWN, 2002. ISBN 83-01-13637-5.
  • Christine Stukenbrock, Barbara Toepper, Arcydzieła malarstwa europejskiego, Koenigswinter: h. f. ullmann, 2007. ISBN 978-3-8331-2131-9.
  • Wielka encyklopedia malarstwa polskiego, Kraków: Wydawnictwo Kluszczyński, 2011. ISBN 978-83-7447-118-3.