Hełmodziób[3] (Euryceros prevostii) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny wangowatych (Vangidae); endemit Madagaskaru. Zagrożony wyginięciem.

Hełmodziób
Euryceros prevostii[1]
Lesson, 1831
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

wangowate

Rodzaj

Euryceros
Lesson, 1831

Gatunek

hełmodziób

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Systematyka edytuj

Jedyny przedstawiciel rodzaju Euryceros[3][4]. Nie wyróżnia się podgatunków[4].

Wygląd edytuj

Morfologia

Osiąga długość około 28–31 cm, masę do 100 g[5]. Charakterystyczny masywny dziób jest niebieski u ptaków dorosłych, a brązowy u młodocianych[5].

Tryb życia i zachowanie edytuj

 
Hełmodziób na gnieździe

Występuje w wilgotnych lasach równikowych północno-wschodniego Madagaskaru. Zazwyczaj występuje na wysokościach do 800 m n.p.m.[2]

Spotykany w mieszanych stadach z innymi wangami[5]. Poluje m.in. na duże owady[2], kraby, nadrzewne płazy i kameleony[5].

Status i ochrona edytuj

IUCN od 2018 uznaje hełmodzioba za gatunek zagrożony (EN, Endangered). Wcześniej, od 2000 był on klasyfikowany jako gatunek narażony (VU, Vulnerable), od 1994 jako gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened), a od 1988 jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji szacuje się na około 6–15 tysięcy dorosłych osobników. Trend liczebności populacji oceniany jest jako spadkowy. Głównym zagrożeniem dla gatunku jest wylesianie w celu pozyskania terenów dla rolnictwa oraz komercyjnego pozyskiwania drewna[2].

Przypisy edytuj

  1. Euryceros prevostii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c d Euryceros prevostii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Vangidae Swainson & Richardson, 1832 - wangowate - Vangas, Helmet-shrikes and Shrike-flycatchers (wersja: 2022-08-27). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-10-08].
  4. a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Batises, woodshrikes, bushshrikes, boatbills, vangas. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-28]. (ang.).
  5. a b c d Ptaki. Encyklopedia, Warszawa: PWN, 2009, s. 376, ISBN 978-83-01-15733-3 (pol.).

Linki zewnętrzne edytuj