Helena Barchanowska
Helena Barchanowska (ur. 16 stycznia 1896 w Brzezinach, zm. 9 grudnia 1979) – polska nauczycielka matematyki, „Sprawiedliwa wśród Narodów Świata”.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
nauczycielka matematyki |
| Narodowość |
polska |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Młodość edytuj
Helena Barchanowska (z domu Balwierczyk) ukończyła studia matematyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Była nauczycielką w szkołach średnich w Gostyninie, Warszawie, Sandomierzu, Sosnowcu, Dąbrowie Górniczej, Myślenicach i Gorlicach[1].
II wojna światowa edytuj
Wiosną 1940 r., Helena Barchanowska została zaaresztowana przez Niemców w gminie Gorlice nieopodal Krakowa. Po uwolnieniu z transportującego ją konwoju zamieszkała w Gołąbkach przy ul. Piłsudskiego 14, obecnie osiedlu w Warszawie, w dzielnicy Ursus. Była matką Zofii i Janiny. Posiadała niewielki domek z drewna z ogrodem. Była działaczką konspiracyjną. Helena zaangażowała się w pomoc Żydom, dla których szukała kryjówek i organizowała sfałszowane dokumenty. We własnym mieszkaniu, od października 1943 r. aż do wkroczenia Armii Czerwonej w styczniu 1945 r., ukrywała Żyda Michała Kryńskiego, byłego dyrektora gimnazjum żydowskiego przy ul. Miodowej 5 w Warszawie, który uciekł z warszawskiego getta po tym jak Niemcy wymordowali całą jego rodzinę. Barchanowska ukrywała go, po załatwieniu mu fałszywych papierów na nazwisko Jan Majewski[1][2][3].
19 grudnia 1993 r. Instytut Jad Waszem na wniosek córek uhonorował Helenę Barchanowską medalem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”[3].
Przyznane jej odznaczenie znajduje się w zbiorach Muzeum Polaków Ratujących Żydów im. Rodziny Ulmów w Markowej[4][5].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Historia Heleny Barchanowskiej | Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl [dostęp 2023-04-28].
- ↑ Helena Barchanowska | Pamięć i Tożsamość [online], pamiecitozsamosc.pl [dostęp 2023-04-28].
- ↑ a b Helena Barchanowska, Instytut Yad Vashem
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej- Rzeszów, Święto patronackie Muzeum Polaków Ratujących Żydów im. Rodziny Ulmów – Markowa, 23 marca 2018 [online], Instytut Pamięci Narodowej - Rzeszów [dostęp 2023-04-28] (pol.).
- ↑ Perła w koronie Markowej [online], niedziela.pl [dostęp 2023-04-30] (pol.).
Bibliografia edytuj
- Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata: ratujący Żydów podczas Holocaustu: Polska, red. I. Gutman, Kraków 2009