Heliodor (minerał)
Heliodor – minerał, przezroczysta odmiana berylu o barwie żółtej.
| |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
|
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
7,5–8,0 |
| Przełam |
muszlowy |
| Łupliwość |
niewyraźna |
| Gęstość minerału |
2,69–2,82 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
od bladożółtej przez ciemnożółtą do żółtawopomarańczowej |
| Połysk |
szklisty |
| Dodatkowe dane | |
| Szczególne własności |
Inkluzja – ciekło-gazowe inkluzje oraz wrostki rutylu, pirytu i hematytu. |
Nazwa pochodzi od gr. helios = słońce[1] i fr. doré = złocisty, jasnożółty[2]; aluzja do zabarwienia minerału. Został odkryty w 1910 r. w Namibii.
Obecnie nazwa heliodor stosowana jest powszechnie do wszystkich przezroczystych, żółtych odmian berylu (dawniej tylko do południowoafrykańskich).
Właściwości edytuj
Zawiera niewielkie domieszki tlenku uranu – wykazuje niewielką promieniotwórczość jest to przyczyną jego pięknej złocistożółtej barwy. Okazy o odcieniu zielonkawożółtym odznaczają się pewnymi zawartościami żelaza.
Występowanie edytuj
Minerał związany ze skałami pegmatytowymi oraz pneumatoliczno–hydrotermalnymi.
Miejsca występowania: Brazylia – Minas Gerais, Bahia (kryształy dobrze wykształcone o zabarwieniu zielonkawożółtym do głęboko pomarańczowego), Namibia – Otavi, Rossing, (żółte, żółtozłociste kryształy pod wpływem promieniowania ultrafioletowego wykazują niebieską fluorescencję), Stany Zjednoczone – Maine, Connecticut (kryształy małe, o wszystkich odcieniach barwy żółtej i żółtopomarańczowej), Rosja – Ural (liczne kryształy o zabarwieniu żółtym, RPA, Madagaskar, Ukraina – okolice Żytomierza Wołyń, Włochy.
W Polsce – Góry Sowie i okolice Strzegomia.
Zastosowanie edytuj
- bardzo wysoko ceniony kamień kolekcjonerski i jubilerski
- do celów jubilerskich - poszukiwane są kamienie o zabarwieniu oliwkowym i żółtopomarańczowym; także okazy złociste oraz bardzo rzadkie i cenne kamienie złociste dające efekt kociego oka. Przezroczyste i czyste kryształy zawierają czasami rurkowate, płynne wtrącenia z pęcherzykami gazu.
Masa kamieni oprawionych w granicach 3–5 ct; okazy większe są rzadkie. W British Museum (Londyn) żółty szlifowany heliodor o masie 82,3 ct; Royal Ontario Museum (Toronto) - żółty szlifowany schodkowo heliodor o masie 78,8 ct.
Przypisy edytuj
- ↑ Witold Doroszewski (red.), helio [online], Słownik języka polskiego PWN [dostęp 2019-05-31].
- ↑ Witold Doroszewski (red.), heliodor [online], Słownik języka polskiego PWN [dostęp 2019-05-31].
Bibliografia edytuj
- Kazimierz Maślankiewicz: Kamienie szlachetne. Wyd. 3 popr. i uzup. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1982.
- Michał Sachanbiński: Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1984. ISBN 83220-0199-1.