Henryk Fronczak
Henryk Fronczak (ur. 16 sierpnia 1898 w Warszawie, zm. 4 kwietnia 1981 tamże) – wioślarz, żeglarz, działacz żeglarski, olimpijczyk z Paryża 1924.
| ||||
| Data i miejsce urodzenia |
16 sierpnia 1898 | |||
|---|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
4 kwietnia 1981 | |||
| Obywatelstwo |
polskie | |||
| Dorobek medalowy | ||||
| ||||
| Odznaczenia | ||||
| ||||
Życiorys edytuj
Dzieciństwo i walka niepodległościowa edytuj
Urodził się 16 sierpnia 1898 r. w Warszawie. Tam też chodził do szkół. Ukończył kursy techniczne w Państwowej Szkole Budowy Maszyn i Elektroniki im Hipolita Wawelberga Stanisława Rotwalda.
W marcu 1915 związał się z ruchem niepodległościowym. Został członkiem PPS. Od maja 1916 należał do szóstki-bojówki PPS. 11 listopada 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. Podczas Wojny polsko-bolszewickiej walczył na froncie wołyńskim i litewsko-białoruskim[1]. Podczas walk został trzykrotnie ranny. Za udział w walkach został odznaczony Krzyżem Walecznych[1]. Z wojska wystąpił w 1922 w stopniu ogniomistrza. W okresie międzywojennym pracował w drukarni gazety Robotnik, potem w fabryce papy swojego ojca, która z czasem została przez niego przejęta. Pracował tam także podczas okupacji niemieckiej [1].
Wioślarstwo edytuj
Na początku lat dwudziestych zainteresował się sportem. Jego pasją były sporty wodne. W Kole Wioślarzy Warszawskich uprawiał pływanie oraz wioślarstwo. W 1924 razem z kolegami klubowymi wygrał regaty przedolimpijskie i zdobył tytuł wicemistrza Polski w czwórce ze sternikiem. W tym samym roku wystartował na Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu razem z: Antonim Brzozowskim Edmundem Kowalcem Józefem Szawarą i Władysławem Nadratowskim (ten ostatni był zawodnikiem AZS Warszawa. Osada odpadła w eliminacjach zajmując ostatnie miejsce[1]. W następnym roku obronił wicemistrzostwo kraju i zakończył uprawianie wioślarstwa. Poświęcił się całkowicie żeglarstwu. W 1931 jako jeden z pierwszych polskich żeglarzy uzyskał stopień kapitana. W latach trzydziestych razem Mariuszem Zaruskim współpracował w szkoleniu żeglarzy i odbywał rejsy na jachtach Temida I i Temida II[2].
Okres okupacji edytuj
Uczestniczył w kampanii wrześniowej jako żołnierz batalionu pancernego[2]. Uciekł z niewoli i w listopadzie 1939 wrócił do Warszawy i zaangażował się w działalność konspiracyjną. Od listopada 1939 roku brał czynny udział w konspiracji. początkowo w organizacji „Muszkieterowie”. Następnie pod pseudonimami „Valter” „Papa” i „Wujo” działał w kontrwywiadzie Komendy Głównej ZWZ-AK[2]. Jednocześnie rozwinął podziemną działalność żeglarską polegającą na organizowaniu kursów żeglarskich, konspiracyjnych regat żeglarskich[3]. W listopadzie 1939 zorganizował w fabryce przy ulicy Podchorążych 57 spotkanie żeglarzy mające na celu zabezpieczenie sprzętu żeglarskiego oraz dokumentów Polskiego Związku Żeglarskigo [2]. Następnie w marcu 1940 z Kazimierzem Dembowskim zainicjował budowę trzech łodzi płaskodennych o 10 metrach kwadratowych konstrukcji Janusza Sieradzkiego[2]. W 1941 z jego inicjatywy rozpoczęto kursy żeglarskie. Organizował konspiracyjne regaty na Wiśle. Prowadził zajęcia z pływania, manewrowania i meteorologii[2]. Walczył w powstaniu warszawskim na Starym Mieście[2]. Po klęsce powstania zamieszkał w Komorowie[2].
Po wojnie edytuj
Po II wojnie światowej przystąpił do odbudowy żeglarstwa Polsce. Działał w Yacht Klubie w Warszawie, jedną kadencję pełnił funkcję wicekomandora oraz w Polskim Związku Żegralrskim [2]. W latach 1946–1947 był współorganizatorem instruktorem ośrodków morskich na Zalewie Szczecińskim, Podgrodziu i Trzebieży[2]. W kadencjach 1949 i 1950 pełnił funkcję wiceprezesa Polskiego Związku Żeglarskiego do spraw technicznych. W 1950 również etatowym pracownikiem związku. W 1951 z przyczyn politycznych został odsunięty od działalności społecznej w środowisku żeglarskim[2]. Po 1956 powrócił do działalności w środowisku, pracował w różnych komisjach PZŻ. W latach 1960–1981 był członkiem Głównej Komisji Dyscyplinarnej związku[4]. Zajmował się także techniczną stroną jachtingu. Miał udział w rozwiązaniu osprzętu wnętrza oraz pokładu jachtów Jurand i Śmiały. Żeglarstwo uprawiał niemal do 80 roku życia[4]. Był członkiem honorowym Yacht Klubu i Polskiego Związku Żeglarskiego[4]. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim kwatera 69 rząd 3 grób 18-19[5]
Przypisy edytuj
Bibliografia edytuj
- Polski Komitet Olimpijski: Henryk Fronczak – sylwetka w portalu www.olimpijski.pl. www.olimpijski.pl. [dostęp 2014-12-21]. (pol.).
- Henryk Fronczak Biographical information. olympedia.org. (ang.).
- Ryszard Wryk: Olimpijczycy Drugiej Rzeczypospolitej. Poznań: Nauka i Innowacje, 2015, s. 219-221. ISBN 978-83-64864-22-3.