Henryk Jarczyk (ur. 16 czerwca 1889 w Podlesiu, zm. 9 sierpnia 1949 w Katowicach) – lekarz, uczestnik powstań śląskich i powstania wielkopolskiego[3], komisarz plebiscytowy[4].

Henryk Jarczyk
Data i miejsce urodzenia

16 czerwca 1889
Podlesie[1]

Data i miejsce śmierci

9 sierpnia 1949
Katowice

Przyczyna śmierci

zawał serca

Miejsce spoczynku

Cmentarz przy ul. Francuskiej w Katowicach[2]

Zawód, zajęcie

lekarz

Narodowość

polska

Małżeństwo

Kazimiera Jarczyk

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Życiorys

edytuj

Urodził się w rodzinie chłopskiej Pawła i Anny z domu Polak[5]. Do szkoły powszechnej chodził w Podlesiu, a następnie w Mikołowie. Gimnazjum ukończył w Gliwicach, gdzie należał do konspiracyjnego, samokształceniowego Towarzystwa Tomasza Zana. W 1908 r. podjął studia medyczne we Wrocławiu, kontynuował je w Monachium i Lipsku, uzyskując w 1914 r. dyplom lekarza i tytuł naukowy doktora.

W latach 1920–1921 kierował Polskim Podkomisariatem Plebiscytowym w Katowicach[6]. Uniknął śmierci po napadzie Niemców na siedzibę komisariatu.

2 maja 1923 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[7].

W latach 1924–1939 był dyrektorem Szpitala Spółki Brackiej w Katowicach. Był prekursorem wprowadzenia problematyki medycyny pracy. Na przełomie sierpnia i września 1939 roku brał udział w kongresie chirurgów w Leningradzie. Po wybuchu wojny w Polsce został internowany, a następnie wywieziony na Syberię[8].

Udało mu się dostać do Armii Andersa, z którą przeszedł szlak bojowy przez Iran, Palestynę, gdzie został żołnierzem 2 Korpusu, Afrykę Północną, Ankonę, Bari i Monte Cassino, gdzie szefował służbom medycznym. Po wojnie w randze majora wylądował w Anglii. Do Polski wrócił w 1948 roku. Po powrocie założył i zorganizował szpital miejski w Siemianowicach Śląskich[9]. Pochowany został na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach w Katowicach.

 
Grób Henryka Jarczyka na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach

Był bratem Roberta Jarczyka – naczelnika gminy Podlesie i posła na Sejm RP (1930–1935).

Przypisy

edytuj
  1. dr med. Henryk Jarczyk. My heritage. [dostęp 2015-05-30]. (ang.).
  2. Ewidencja miejsc pamięci Województwa Śląskiego. Śląski Urząd Wojewódzki. [dostęp 2015-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-10)].
  3. Lech Szaraniec: Górny Śląsk – Przewodnik. Warszawa: Muza, 1997, s. 72. ISBN 83-7079-875-6.
  4. Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 9, 10. ISBN 978-83-7729-021-7.
  5. Krzysztof Brożek. Henryk Jarczyk. „Gazeta Wyborcza”, 10 marca 1996. 
  6. Józef Krzyk. Śladami powstańców śląskich po Katowicach. „Gazeta Wyborcza”, 19 maja 2011. 
  7. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 33.
  8. Witold Jarczyk: Od Kongresu Chirurgów w Leningradzie do Londynu. Armia Andersa. [dostęp 2015-05-30].
  9. Marek Mierzwiak. 20 lat po wielkiej wygranej. „Śląsk”, s. 6-9, czerwiec 2009. Górnośląskie Towarzystwo Literackie, Biblioteka Śląska. ISSN 1425-3917.