Kolczakówka piekąca
Kolczakówka piekąca (Hydnellum peckii Banker) – gatunek grzybów należący do rodziny kolcownicowatych (Bankeraceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
kolczakówka piekąca |
| Nazwa systematyczna | |
| Hydnellum peckii Banker Bull. N.Y. St. Mus. 157: 28 (1912) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hydnellum, Bankeraceae, Thelephorales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
- Calodon diabolus (Banker) Snell 1956
- Calodon peckii (Banker) Snell & E.A. Dick 1956
- Hydnellum diabolus Banker 1913
- Hydnellum rhizopes Coker 1939
- Hydnum diabolus (Banker) Trotter 1925
- Hydnum peckii (Banker) Sacc. 1925
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r[3].
Morfologia
edytujPilśniowaty, biały i z krwistoczerwonymi kroplami wodnistej wydzieliny. Barwa z wiekiem rdzawobrązowa i ciemniejąca do brązowoczarnej, w miejscach uciśniętych powoli czernieje. Początkowo wierzch wypukły, potem płaski, w końcu wklęśnięty pośrodku. Powierzchnia guzkowata, promieniście bruzdowana, z odstającymi zaostrzonymi łuskami. Kolce białe, z wiekiem purpurowobrązowe, gęste, zbiegające po trzonie; do 5 mm długości[4].
Rdzawobrązowy, czerwonobrązowy, cylindryczny, pełny; powierzchnia pilśniowata[4].
Różowy do rdzawobrązowego, koncentrycznie strefowany, z wieloma czarniawymi kropkami; korkowaty. Smak palący, ostry. Zapach słaby, kwaskowaty[4].
Występowanie i siedlisko
edytujOpisano występowanie tego gatunku w Ameryce Północnej, Europie i Azji[5]. W Polsce do 2020 r. podano 16 stanowisk[6]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas Polski[7]. W latach 1995–2004 był pod ochroną częściową, od roku 2004 objęty ochroną ścisłą bez możliwości zastosowania wyłączeń spod ochrony uzasadnionych względami gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej[6]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający[8]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Danii, Niemczech, Anglii, Holandii, Słowacji[3].
Grzyb ektomykoryzowy, współżyjący głównie z sosną i świerkiem[6]. Rośnie pojedynczo lub w grupach w górskich lasach iglastych, na ziemi, ale czasem również na opadłych szyszkach, od lata do jesieni[4].
Gatunki podobne
edytujKolczakówka kasztanowata (Hydnellum ferrugineum), która ma miąższ o łagodnym smaku.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12].
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d Czesław Narkiewicz, Grzyby chronione Dolnego Śląska, Jelenia Góra: Wydawnictwo Muzeum Przyrodniczego, 2005, ISBN 83-89863-20-0.
- ↑ Mapa występowania kolczakówki piekącej na świecie [online] [dostęp 2021-11-19].
- ↑ a b c Anna Kujawa, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Izabela L. Kałucka (red.), Grzyby chronione Polski. Rozmieszczenie, zagrożenia, rekomendacje ochronne, Poznań: Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, 2020, ISBN 978-83-938379-8-4.
- ↑ IAktualne stanowiska kolczakówki piekącej w Polsce [online] [dostęp 2021-11-19].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.