Wikipedia

Betrideildin

(Przekierowano z I liga farerska w piłce nożnej mężczyzn)

Betrideildin – najwyższa w hierarchii klasa rozgrywek piłkarskich mężczyzn na Wyspach Owczych, terytorium zależnym Królestwa Danii na Morzu Norweskim, który posiada odrębny status w ramach organizacji futbolowych, takich jak FIFA i UEFA. Cyklicznie, co roku mecze rozgrywa tam 10 drużyn, z których dwie ostatnie spadają do niżej ligi, pierwsze natomiast uzyskują możliwość gry w turniejach europejskich. Sezon na Wyspach Owczych, w przeciwieństwie do wielu innych państw, nie odbywa się na przełomie dwóch lat, lecz w ramach jednego roku na wzór krajów skandynawskich, gdyż w miesiącach chłodnych trudno byłoby przygotować wiele boisk do rozgrywek ligowych. Współcześnie również często sprawia to problemy na początku wiosny, kiedy śnieg potrafi zalegać na murawie, a dobrym przykładem przesunięcia przez taką sytuację ligowego spotkania były wszystkie mecze drugiej kolejki w sezonie 2008[1].

Betrideildin
I liga Wysp Owczych
2023
Państwo

 Dania

Terytorium zależne

 Wyspy Owcze

Dyscyplina

piłka nożna

Organizator rozgrywek

Fótbóltssamband Føroya

Data założenia

1942

Założyciel

Kluby:
TB Tvøroyri,
KÍ Klaksvík,
HB Tórshavn,
B36 Tórshavn

Poprzednia nazwa

Effodeildin (2012–2017)
Vodafonedeildin (2009–2011)
Formuladeildin (2005–2008)
1.Deild (1976–2004)
Meistaradeildin (1942–1975)

Przekształcona
na zawodową

Nie jest zawodowa

Nowa nazwa

Betrideildin (od 2018)

Partner TV

Kringvarp Føroya

Sponsor tytularny

Betri (tytularny),
Atlantic Airways

Rozgrywki
Liczba drużyn

10

Zwycięzca

Mistrz Wysp Owczych

Niższy poziom ligowy

1. deild

Puchary

Puchar Wysp Owczych,
Superpuchar Wysp Owczych

Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca

KÍ Klaksvík

Obecny zwycięzca

KÍ Klaksvík (2022)

Najwięcej zwycięstw

HB Tórshavn (24)

Strona internetowa

Rozgrywkami zarządza Związek Piłkarski Wysp Owczych (far. Fótbóltssamband Føroya). Od momentu swego powstania w 1942 do roku 1975 ligę nazywano Meistaradeildin (Liga Mistrzów), nazwę zmieniono następnie na 1.Deild (1. Liga). Nazwa ta utrzymała się przez trzydzieści lat, po czym w 2005 postanowiono ją zmienić na Formuladeldin, kiedy tytularnym sponsorem została firma IT Formula. W roku 2009 zmienił się sponsor rozgrywek ligowych, stała się nim międzynarodowa firma Vodafone, przez co ponownie zmieniona została ich nazwa. Od tamtej pory pierwszą ligę określało się na Wyspach Owczych Vodafonedeildin (Liga Vodafone). Kolejna zmiana nazwy nastąpiła w 2012 roku, kiedy sponsorem tytularnym została firma Effo, zajmująca się produkcją olei silnikowych oraz paliw[2]. Od tamtej pory, do roku 2017 liga nazywano się Effodeildin. 15 grudnia 2017 roku ogłoszono, że nowym sponsorem rozgrywek zostanie bank Betri, a co za tym idzie liga na kolejne cztery lata zmieni swoją nazwę na Betrideildin[3].

Ciągłość rozgrywek została zakłócona tylko raz w historii, gdy przez działania wojenne w roku 1944 zabrakło piłek na archipelagu[4].

Historia edytuj

Rozgrywki pierwszej ligi Wysp Owczych rozegrano po raz pierwszy w roku 1942. Wówczas miały one charakter pucharowy, a Wyspy Owcze podzielone zostały na trzy grupy: wschodnią, w której mecze rozgrywały kluby: EB Eiði (zał. 1913), HB Tórshavn (zał. 1904) oraz KÍ Klaksvík (zał. 1904), zachodnią, gdzie grały: B36 Tórshavn (zał. 1936), MB Miðvágur (zał. 1905) i SÍF Sandavágur (zał. 1906), a także południową, złożoną z: Royn Hvalba (zał. 1923), SVB Sandvík oraz TB Tvøroyri (zał. 1892)[5]. Pierwszym mistrzem została drużyna KÍ Klaksvík, w finale rozgrywek pokonując TB Tvøroyri 4:1[5][4].

Rozgrywki w tym stylu odbywały się do roku 1947. Wówczas system pucharowy przekształcono w znany do dziś system ligowy, jednak za zwycięstwo przyznawano jeszcze po dwa, nie po trzy punkty[5]. W roku 1944 liga, jedyny raz w swojej historii, zawiesiła działalność, czego powodem był brak piłek podczas brytyjskiej okupacji Wysp Owczych[4]. Od sezonu 1949 skład ligi na stałe stanowiły cztery zespoły: B36 Tórshavn, HB Tórshavn, KÍ Klaksvík oraz TB Tvøroyri oraz występujący nieregularnie VB Vágur. Na stałe klub ten dołączył w 1966, a w 1971 to samo uczynił ÍF Fuglafjørður (zał. 1936)[5]. Nie było wówczas możliwości spadku do ligi niższej, więc od 1971 na najwyższym poziomie rozgrywek na Wyspach Owczych występowało na stałe sześć drużyn.

Formułę rozgrywek zmodyfikowano w sezonie 1976. Zmianie uległa nazwa – dotychczas liga zwała się Meistaradeildin (Liga Mistrzów), a od tamtej pory po prostu 1.Deild (1. Liga). Organizacji rozgrywek pojął się założony w tym samym roku Związek Piłkarski Wysp Owczych, który zdecydował także o włączeniu drugiej ligi do systemu rozgrywek na archipelagu. Jedna drużyna w każdym sezonie, która zajęła ostatnie miejsce w ligowej tabeli, była od tamtej pory degradowana do niższego poziomu rozgrywek, natomiast najlepszy klub z ligi niższej zajmował jej miejsce. Rozszerzono także liczbę zespołów grających w lidze do siedmiu, dołączono więc NSÍ Runavík (zał. 1957), który był także pierwszą zdegradowaną drużyną do niższego poziomu rozgrywek[5].

Dzięki nowemu systemowi wiele klubów uzyskało szansę gry w pierwszej lidze. Do 1979 po raz pierwszy zagrały w niej: Fram Tórshavn (zał. 1975) i MB Miðvágur (zał. 1905)[5]. W 1979 dokonała się kolejna niewielka zmiana – liczbę klubów ponownie zwiększono i od tego sezonu miało ich występować osiem. W następnych latach, w tabeli po raz pierwszy pojawiały się kolejne drużyny: GÍ Gøta (zał. 1926), B68 Toftir (zał. 1962) i LÍF Leirvík (zał. 1928).

Ostatnie, jak dotąd, rozszerzenie liczby miejsc w tabeli pierwszoligowej miało miejsce w sezonie 1988, kiedy ich liczbę podniesiono do dziesięciu, a liczbę miejsc spadkowych do dwóch. Wówczas w pierwszej lidze zagrał po raz pierwszy B71 Sandoy (zał. 1970), który już podczas tego sezonu zdobył mistrzostwo archipelagu, by jednak w kolejnym zostać zdegradowanym do niższej ligi[5]. Niewiele później pojawiły się w tej lidze także, kluby: SÍ Sumba (zał. 1940) oraz EB/Streymur (zał. 1993).

Od sezonu 1991 najlepsze kluby z Wysp Owczych występują w rozgrywkach międzynarodowych. Po raz pierwszy w Lidze Mistrzów zagrała ówczesna drużyna z pierwszego miejsca, tj. KÍ Klaksvík. Przegrała ona oba mecze rundy eliminacyjnej sezonu 1992/93, przeciwko łotewskiemu Skonto Ryga 1:3 i 0:3. Później, coraz większa liczba zespołów zaczęła się dostawać do rozgrywek organizowanych przez UEFA. Według obecnego systemu drużyna z pierwszego miejsca ma prawo awansować do I rundy kwalifikacyjnej Ligi Mistrzów UEFA, a dwie kolejne do I rundy kwalifikacyjnej Ligi Europy UEFA.

Od roku 1995 funkcjonował w farerskiej lidze system baraży. Drużyna z dziewiątego miejsca, zamiast automatycznie spaść do ligi niższej, miała rozegrać dwumecz przeciwko klubowi z miejsca drugiego w niższej klasie rozgrywek. Z systemu tego zrezygnowano w sezonie 2006. Również od roku 1995 drużyny za zwycięstwo zdobywają nie dwa a trzy punkty[6].

W roku 2005 wprowadzono kolejne zmiany. Ligę przemianowano wówczas na Formuladeildin, co odwoływało się do nowego sponsora - firmy IT Formula.fo[7]. Wszystkie kolejne poziomy rozgrywek dostały także nowe nazwy, podnoszące pierwszą liczbę o jeden (np. 2. deild zmieniono na 1. deild), co upodobniło system ligowy Wysp Owczych do zachodnioeuropejskich. Zmianie uległa także liczba meczów rozgrywanych przez każdą drużynę. Od tamtej pory każda miała zagrać po trzy spotkania, a nie jak wcześniej dwa, przeciwko wszystkim pozostałym. Sprawiało to, że każdy klub powinien zakończyć sezon z dorobkiem 27 meczów[8].

Kolejna zmiana nazwy (Vodafonedeildin) nastąpiła w sezonie 2009, kiedy jej sponsorem ligi została firma Vodafone[7]. Od sezonu 2012 do sezonu 2017, w związku z tym, że jej sponsorem została firma Effo, liga nazywała się Effodeildin (Liga Effo)[2]. Kolejny czteroletni kontrakt sponsorski podpisano z bankiem Betri, co oznacza, że od sezonu 2018 do 2021 liga nazywać się będzie Betridedilin[3].

System rozgrywek edytuj

Obecny format ligi zakładający brak meczów eliminacyjnych o prawo wejście do grupy finałowej obowiązuje od sezonu 1947.

Rozgrywki składają się z 27 kolejek spotkań rozgrywanych pomiędzy drużynami systemem kołowym. Każda para drużyn rozgrywa ze sobą dwa mecze – jeden w roli gospodarza, drugi jako goście. W trzecim kole drużyny losowo rozgrywają ze sobą mecze – 4 lub 5 u siebie oraz 5 lub 4 na wyjeździe. Od sezonu 1988 w lidze występuje 10 zespołów. W przeszłości liczba ta wynosiła od 3 do 8. Drużyna zwycięska za wygrany mecz otrzymuje 3 punkty (do sezonu 1994 2 punkty), 1 za remis oraz 0 za porażkę.

Zajęcie pierwszego miejsca po ostatniej kolejce spotkań oznacza zdobycie tytułu Mistrzów Wysp Owczych w piłce nożnej. Mistrz zdobywa prawo gry w eliminacjach do Ligi Mistrzów UEFA. Druga oraz trzecia drużyna zdobywają możliwość gry w Lidze Europy UEFA. W przypadku, w którym zdobywca Pucharu Wysp Owczych zajmie pierwsze miejsce w lidze – możliwość gry w Lidze Europy otrzymuje również czwarta drużyna klasyfikacji końcowej. Zajęcie 2 ostatnich miejsc wiąże się ze spadkiem drużyn do 1. deild.

W przypadku zdobycia tej samej liczby punktów, klasyfikacja końcowa ustalana jest w oparciu o wynik dwumeczu pomiędzy drużynami, w następnej kolejności w przypadku remisu – różnicą bramek w pojedynku bezpośrednim, następnie ogólnym bilansem bramkowym osiągniętym w sezonie, większą liczbą bramek zdobytych oraz w ostateczności losowaniem.

Skład ligi w sezonie 2022 edytuj

Uczestnicy Betrideildin 2021
KÍ KÍ Klaksvík Klaksvík 1
HB HB Tórshavn Tórshavn 2
VÍK Víkingur Gøta Norðragøta 3
NSÍ NSÍ Runavík Runavík 4
B36 B36 Tórshavn Tórshavn 5
07V 07 Vestur Sandavágur / Sørvágur 6
EBS EB/Streymur Eiði / Streymnes 7
B68 B68 Toftir Toftir 8
  Awans z 1. deild 2021
SKÁ Skála ÍF Skála 1
AB AB Argir Argir 3

Oznaczenia:

  • kolumna pierwsza – skróty nazw drużyn,
  • kolumna trzecia – miejsce zajęte w poprzednim sezonie.

Lista sezonów edytuj

Osobny artykuł: Mistrzostwa Wysp Owczych w piłce nożnej mężczyzn.

Statystyka edytuj

Tabela medalowa edytuj

Dotychczas na Wyspach Owczych odbyło się 79 edycji pierwszej ligi, od roku 1942 do 2021 (przerwa w roku 1944). Mistrzami Wysp Owczych zostawali[4]: Stan na 18 października 2021.

LP Klub Miejscowość Wyspa L.mistrz.
1. HB Tórshavn Tórshavn Streymoy 24
2. KÍ Klaksvík Klaksvík Borðoy 19
3. B36 Tórshavn Tórshavn Streymoy 11
4. TB Tvøroyri Tvøroyri Suðuroy 7
5. GÍ Gøta Norðragøta Eysturoy 6
6. B68 Toftir Toftir Eysturoy 3
7. EB/Streymur Streymnes Streymoy 2
7. Víkingur Gøta Norðragøta Eysturoy 2
9. B71 Sandoy Sandur Sandoy 1
9. ÍF Fuglafjørður Fuglafjørður Eysturoy 1
9. NSÍ Runavík Runavík Eysturoy 1
9. SÍ Sørvágur Sørvágur Vágar 1
9. VB Vágur Vágur Suðuroy 1

Kluby biorące udział edytuj

 
Lokalizacja klubów grających w Effodeildin

Poniższe kluby kiedykolwiek brały udział w pierwszoligowych rozgrywkach do roku 2021[5]:

Tabela wszech czasów edytuj

Stan na koniec sezonu 2020. Tabela zawiera informacje od 1947 roku, kiedy rozpoczęto rozgrywki ligowe, bez fazy pucharowej.

Źródło: Effodeildin. FaroeSoccer.com. [dostęp 2021-03-13].

Lp. Nazwa klubu Sezony SO Tytuły mistrza ligi M Pkt Z Z3 R P B+ B– +/–
1 HB Tórshavn 74 74 24 1112 1859 646 351 216 250 2615 1348 +1267
2 B36 Tórshavn 72 33 10 1084 1590 508 348 226 350 1992 1585 +407
3 KÍ Klaksvík 72 10 16 1082 1532 514 269 235 333 2156 1551 +605
4 NSÍ Runavík 35 24 1 748 1120 337 299 147 264 1335 1117 +218
5 GÍ Gøta1 28 0 6 499 715 246 124 99 154 976 695 +281
6 TB Tvøroyri2 56 2 6 731 692 252 46 142 337 1166 1411 -245
7 B68 Toftir 32 0 3 620 691 209 121 152 259 886 1022 -136
8 EB/Streymur 18 17 2 441 641 185 184 87 169 751 742 +9
9 ÍF Fuglafjørður 34 11 1 669 636 183 123 147 339 924 1415 -491
10 Víkingur Gøta1 13 13 2 351 629 184 184 77 90 677 450 +227
11 VB Vágur2 41 0 1 515 497 166 67 98 251 738 1096 -358
12 Skála ÍF 13 5 0 324 338 88 88 74 162 374 533 -159
13 B71 Sandoy 15 0 1 306 288 88 47 65 153 388 595 -207
14 AB Argir 10 3 0 270 212 50 50 62 158 286 549 -263
15 07 Vestur3 5 0 0 135 102 26 26 24 85 161 328 -167
16 LÍF Leirvík1 9 0 0 138 98 31 0 36 71 174 264 -90
17 FS Vágar3 6 0 0 108 76 21 21 13 74 132 313 -181
18 MB Miðvágur3 7 0 0 96 62 19 0 24 53 110 188 -78
19 TB/FC Suðuroy/Royn2 2 2 0 54 57 16 16 9 29 58 87 -29
20 VB/Sumba2 3 0 0 81 55 13 13 16 52 87 201 -114
21 FC Suðuroy2 3 0 0 81 53 13 13 14 54 88 200 -112
22 SÍF Sandavágur3 4 0 0 60 47 18 0 11 31 82 107 -25
23 SÍ Sumba3 4 0 0 72 35 9 7 10 53 75 238 -163
24 Sumba/VB2 1 0 0 18 20 6 6 2 10 26 39 -13
25 SÍ Sørvágur3 1 0 1 6 9 4 0 1 1 9 6 +3
26 HB II Tórshavn5 2 0 0 10 4 2 0 0 8 15 40 -25
27 Fram Tórshavn4 1 0 0 12 4 1 0 2 9 6 33 -27
28 B36 II Tórshavn5 1 0 0 5 0 0 0 0 5 1 29 -28

Legenda:
    uczestnicy Betrideildin sezonu 2021
    kluby nieistniejące, nieposiadające obecnie sekcji piłkarskiej lub te, które zmieniły nazwę

Objaśnienia:

  1. W 2007 roku GÍ Gøta połączył się z LÍF Leirvík, tworząc Víkingur Gøta.
  2. VB Vágur i SÍ Sumba w 1995 roku połączyły się na jeden sezon w Sumba/VB, następnie od 2005 istniały wspólnie, jako VB/Sumba, który w 2010 przekształcono w FC Suðuroy. FC Suðuroy w 2017 roku połączył się z TB Tvøroyri i Royn Hvalba, tworząc nowy klub TB/FC Suðuroy/Royn. Klub ten ponownie rozpadł się na trzy na początku roku 2019.
  3. W 1993 roku kluby MB Miðvágur oraz SÍF Sandavágur połączyły się, tworząc FS Vágar. W 1998 dołączył do nich SÍ Sørvágur. FS Vágar rozpadł się w 2004 na MB, FS Vágar 2004 i SÍ. W 2007 SÍ Sørvágur połączył się ponownie z FS Vágar 2004, tworząc 07 Vestur.
  4. Fram Tórshavn przekształcono w FC Hoyvík w 2008 roku.
  5. Obecnie drugie składy drużyn nie mogą występować w pierwszej lidze.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Denis Polsinelli: Faroe Islands 2008. RSSSF. [dostęp 2018-02-25].
  2. ↑ a b Effodeildin is the new name of the top league. SoccerAndEquipment.com, 2012-03-11. [dostęp 2016-12-30].
  3. ↑ a b Betri og FSF gjørt stuðulsavtalu. FSF, 2017-12-15. [dostęp 2018-02-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-22)]. (far.).
  4. ↑ a b c d Gerd Heuser, Hans Schöggl: Faroe Islands - List of Champions. RSSSF. [dostęp 2016-12-30].
  5. ↑ a b c d e f g h Effodeildin. FaroeSoccer.com. [dostęp 2016-12-30].
  6. ↑ Dinant Abbink, Karel Stokkermans: Faroe Islands 1995. RSSSF. [dostęp 2016-12-30].
  7. ↑ a b Formula Division becomes Vodafone Division. SoccerAndEquipment.com, 2009-02-28. [dostęp 2016-12-30].
  8. ↑ Denis Polsinelli: Faroe Islands 2005. RSSSF. [dostęp 2016-12-30].
  9. ↑ Dziś klub nazywa się FC Hoyvík.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Betrideildin&oldid=72925876”