Ichtiol i ichtamol (sulfobituminian amonu), łac. Ammonii bituminosulfonas, Ichthammolum) − bardzo lepkie ciecze o charakterystycznym zapachu przypominającym woń asfaltu. Wykazują właściwości bakteriostatyczne i przeciwzapalne. Składniki leków używanych w lecznictwie dermatologicznym. Stosowane miejscowo głównie w postaci maści, past, emulsji, zawiesin i roztworów do leczenia stanów zapalnych skóry, błon śluzowych i trudno gojących się ran. Zastosowanie ichtiolu w leczeniu schorzeń dermatologicznych opisał w 1882 r. Paul Unna[1][2].

Maść ichtiolowa

Otrzymywany jest z wysokosiarkowych łupków bitumicznych z ery mezozoiku. Poddaje się je suchej destylacji w 480 °C, następnie uzyskany produkt destyluje się w celu usunięcia produktów wysokocząsteczkowych (m.in. WWA). Destylat traktuje się kwasem siarkowym i zobojętnia. W przypadku zastosowania stężonego kwasu otrzymuje się ciemnobrunatną substancję, ichtamol (DSSO, z ang. dark sulfonated shale oil), a dla kwasu rozcieńczonego uzyskany produkt – ichtiol – jest koloru jasnego (PSSO, z ang. pale sulfonated shale oil)[2]. Substancje te są rozpuszczalne w wodzie i glicerolu[2] natomiast trudno rozpuszczają się w etanolu i eterze dietylowym[3]. Mają właściwości podobne do detergentów[2].

Stosunek wodoru do węgla w obu produktach jest wysoki. Zawierają węglowodory, ok. 10% siarki, ok. 6% siarczanu amonu, zasady azotowe i tiofen. W przeciwieństwie do surowej ropy z łupków nie mają właściwości rakotwórczych[2].

Przypisy edytuj

  1. J. Warnecke, A. Wendt, Anti-inflammatory action of pale sulfonated shale oil (ICHTHYOL pale) in UVB erythema test, „Inflammation Research”, 47 (2), 1998, s. 75–78, DOI10.1007/s000110050282, PMID9535545 [dostęp 2021-05-25] (ang.).
  2. a b c d e Alan S. Boyd, Ichthammol revisited, „International Journal of Dermatology”, 49 (7), 2010, s. 757–760, DOI10.1111/j.1365-4632.2010.04551.x, PMID20618493 [dostęp 2021-05-25] (ang.).
  3. Farmakopea Polska VI, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2002, s. 1176, ISBN 83-88157-18-3.