Ion Gheorghe Maurer

Ion Gheorghe Maurer (ur. 23 września 1902 w Bukareszcie, zm. 8 lutego 2000 tamże) – rumuński prawnik i działacz komunistyczny. W latach 1958–1961 sprawował urząd Przewodniczącego Prezydium Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Rumuńskiej Republiki Ludowej (głowa państwa rumuńskiego). Premier Rumunii od 21 marca 1961 r. do 27 lutego 1974 r.

Ion Gheorghe Maurer
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

23 września 1902
Bukareszt

Data i miejsce śmierci

8 lutego 2000
Bukareszt

Przewodniczący Prezydium Wielkiego Zgromadzenia Narodowego
Okres

od 11 stycznia 1958
do 21 marca 1961

Przynależność polityczna

Komunistyczna Partia Rumunii

Poprzednik

Petru Groza

Następca

Gheorghe Gheorghiu-Dej

Premier Rumunii
Okres

od 21 marca 1961
do 29 marca 1974

Przynależność polityczna

Komunistyczna Partia Rumunii

Poprzednik

Chivu Stoica

Następca

Manea Mănescu

p.o. Przewodniczącego Rady Państwa Rumunii
Okres

od 19 marca 1965
do 24 marca 1965

Przynależność polityczna

Komunistyczna Partia Rumunii

Poprzednik

Gheorghe Gheorghiu-Dej

Następca

Chivu Stoica

Wiceprzewodniczący Rady Państwa Rumunii
Okres

od 1961
do 1967

Przynależność polityczna

Komunistyczna Partia Rumunii

Następca

Emil Bodnăraș

Minister spraw zagranicznych
Okres

od 15 lipca 1957
do 15 stycznia 1958

Przynależność polityczna

Komunistyczna Partia Rumunii

Poprzednik

Grigore Preoteasa

Następca

Avram Bunaciu

Odznaczenia
Bohater Socjalistycznej Republiki Rumunii
Order „23 sierpnia” I klasy (Rumunia) Order „Zwycięstwo socjalizmu” Kawaler Orderu Gwiazdy Rumunii Kawaler Orderu Korony Rumunii (1932–1947)

Życiorys

edytuj

Urodził się w dobrze sytuowanej rodzinie. Ojciec był z pochodzenia Niemcem, a matka Francuzką. W 1923 roku ukończył studia na wydziale prawa Uniwersytetu Bukareszteńskiego; na tym samym uniwersytecie uzyskał również doktorat. Jako adwokat, wraz z Lucrețiu Pătrășcanu, bronił w głośnym procesie działaczy komunistycznych w 1936 roku w Krajowej, w którym w roli oskarżonych występowali m.in. Ana Pauker i Alexandru Drăghici. W tym okresie wstąpił do Komunistycznej Partii Rumunii (KPR). W czasie II wojny światowej w latach 1942–1943 był internowany za działalność komunistyczną; po zwolnieniu przebywał w ukryciu. Organizował ucieczkę z obozu w Târgu Jiu późniejszemu Sekretarzowi Generalnemu KPR Gheorghe Gheorghiu-Dejowi na kilka tygodni przed zamachem stanu przeciwko reżimowi gen. Iona Antonescu (23 sierpnia 1944 roku), w którym komuniści odegrali ważną rolę.

Od 1945 roku był członkiem Komitetu Centralnego KPR (z przerwą w latach 1955–1960), związanym z grupą tzw. działaczy „krajowych”, której przewodził Gheorghe Gheorghiu-Dej, a która przeciwstawiała się w rozgrywkach wewnątrzpartyjnych komunistom przysłanym z Moskwy (m.in. Anie Pauker i Vasile’owi Luce). W pierwszych latach powojennych Maurer sprawował szereg funkcji ministerialnych, m.in.: podsekretarza stanu w ministerstwie komunikacji w rządzie Petru Grozy, ministra edukacji narodowej 1946–1947 i ministra przemysłu i handlu 1947–1948. Wzrost znaczenia Maurera, i przyśpieszenie jego kariery, nastąpił w drugiej połowie lat 50., kiedy objął tekę ministra spraw zagranicznych (1957–1958) oraz funkcję Przewodniczącego Prezydium Wielkiego Zgromadzenia Narodowego (1958–1961).

W 1961 roku, po podjętej na fali destalinizacji m.in. przez Iosifa Chișinevschiego i Constantina Pîrvulescu nieudanej próbie odsunięcia od władzy Gheorghe Gheorghiu-Deja, został wybrany do Biura Politycznego Komunistycznej Partii Rumunii w miejsce Pîrvulescu. W tym samym 1961 roku objął po Chivu Stoice funkcję premiera, którą sprawował nieprzerwanie przez następne 13 lat.

Według niektórych relacji, Maurer miał zostać mianowany na łożu śmierci przez Gheorghe Gheorghiu-Deja jego sukcesorem, jednak zrezygnował prawdopodobnie ze względu na swoje pochodzenie – ojca Niemca i matkę Francuzkę. W walce o sukcesję po Gheorghiu-Deju w 1965 roku przeciwstawił się kandydaturze Gheorghe Apostola na stanowisko Sekretarza Generalnego Rumuńskiej Partii Komunistycznej, umożliwiając tym samym wybór Nicolae Ceaușescu. Jego poparcie dla Ceaușescu i pomoc udzielona temu ostatniemu w marginalizacji działaczy blisko związanych z Gheorghiu-Dejem umożliwiły mu zachowanie stanowiska premiera aż do 1974 roku, kiedy popadł częściowo w niełaskę i odszedł na emeryturę. Mimo wycofania się z czynnej polityki zdołał zachować poprawne relacje z Ceaușescu, co pozwoliło mu uczestniczyć w najważniejszych uroczystościach państwowych. Zmarł w Bukareszcie w 2000 roku.

Bibliografia

edytuj
  • Słownik Biograficzny Europy Środkowo-Wschodniej XX wieku, Wojciech Roszkowski (red.), Jan Kofman (red.), Florin Anghel, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, 2004, ISBN 83-88490-67-2, ISBN 83-7399-084-4, OCLC 69356091.
  • Lavinia Betea, Maurer si lumea de ieri. Marturii despre stalinizarea Romaniei, Editura Dacia, 2001, ISBN 973-35-1276-1.
  • Vladimir Tismăneanu, Stalinism pentru eternitate. O istorie politică a communismului românesc, Polirom, Iaşi, 2005 ISBN 973-681-899-3.
  • Șerban Orescu, Ceaușismul. România între anii 1965 și 1989, Editura Albatros, București 2006, ISBN 973-87959-0-7.