Izydor Wagner (ur. 1892, zm. wiosną 1940 w Kijowie) – urzędnik, starosta w okresie II Rzeczypospolitej, ofiara zbrodni katyńskiej.

Izydor Wagner
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1892
Lwów

Data i miejsce śmierci

1940
Kijów

Starosta powiatu sanockiego
Okres

od ?
do stycznia 1936

Poprzednik

Bolesław Skwarczyński

Następca

Wojciech Bucior

Starosta powiatu turczańskiego
Okres

od stycznia 1936

Poprzednik

Eugeniusz Doboszyński

Życiorys

edytuj

Urodził się w 1892 jako syn Benedykta. W okresie II Rzeczypospolitej wstąpił do służby samorządowej. Pod koniec 1926 został mianowany referendarzem w VII stopniu służby[1]. W tej randze w 1929 został przeniesiony ze starostwa grodzkiego we Lwowie do Urzędu Wojewódzkiego we Lwowie[2]. Pełnił urząd starosty powiatu sanockiego, z którego w styczniu 1936 został przeniesiony na stanowisko starosty powiatu turczańskiego[3][4][5]. Zmiana na stanowisku miała wiązać się z prowadzoną centralnie polityką obsadzania stanowisk starostów powiatów przygranicznych przez urzędników będących oficerami Wojska Polskiego[6]. W Sanoku w latach 30. był inspiratorem reaktywacji działalności sanockiego koła Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, co już po jego odejściu z miasta przyczyniło się do organizacji tam Zjazdu Górskiego[7]. W kolejnych latach pełnił służbę w Turce[8][9].

Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 na terenach wschodnich II Rzeczypospolitej został aresztowany przez Sowietów. Na wiosnę 1940 został zamordowany przez NKWD. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej opublikowanej w 1994 (został wymieniony na liście wywózkowej 55/2-59 oznaczony numerem 366)[10]. Ofiary tej części zbrodni katyńskiej zostały pochowane na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

Następca Izydora Wagnera na stanowisku starosty sanockiego, Wojciech Bucior, także został ofiarą zbrodni katyńskiej dokonywanej na terenach ukraińskich[11].

Przypisy

edytuj
  1. Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Województwa Lwowskiego”. Nr 12, s. 1, 15 grudnia 1926. 
  2. Ruch służbowy. „Lwowski Dziennik Wojewódzki”. Nr 19, s. 235, 20 listopada 1929. 
  3. Zmiany w obsadzie starostw na terenie województwa lwowskiego. „Wschód. Prasowa Agencja Informacyjna”, s. 3, Nr 1077 z 30 stycznia 1936. 
  4. Kronika miejska. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 16 z 22 stycznia 1936. 
  5. Z ostatnich dni. Nowi starostowie. „Wschód”, s. 8, Nr 1 z 30 stycznia 1936. 
  6. Janusz Mierzwa: Militaryzacja administracji. Przyczyny i mechanizmy przechodzenia oficerów do administracji ogólnej w Polsce pomajowej. jpilsudski.org. [dostęp 2018-04-17].
  7. Jerzy Kapłon: Zarys historii Oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Sanoku. cotg.pttk.pl. [dostęp 2015-06-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-05)].
  8. Uroczystość poświęcenia kamienia węgielnego pod budowę bursy Towarzystwa Szkoły Ludowej im. Władysława Beliny Prażmowskiego w Turce. audiovis.nac.gov.pl. [dostęp 2015-06-17].
  9. Kronika Małopolski. Z Turki nad Stryjem. „Dziennik Polski”, s. 11, Nr 227 z 19 sierpnia 1939. 
  10. Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994. s. 102. [dostęp 2015-06-17].
  11. Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994. s. 10. [dostęp 2015-06-17].