Wikipedia

Józef Dionizy Minasowicz

polski poeta, tłumacz, teoretyk literatury i prawnik; pochodzenia ormiańskiego

Józef Dionizy Minasowicz, pseud. i krypt.: Br. Członek Honorowy; F. Y. Z.; J. D. M.; J. D. M. P. P. O. P. G., (ur. 3 października 1792 w Warszawie, zm. 26 sierpnia 1849 tamże) – referendarz stanu do Wydziału Przychodów i Skarbu Królestwa Kongresowego w 1834 roku[1], nadzwyczajny referendarz stanu Królestwa Kongresowego w 1830 roku, polski poeta, tłumacz, teoretyk literatury i prawnik.

Józef Dionizy Minasowicz
Br. Członek Honorowy; F. Y. Z.; J. D. M.; J. D. M. P. P. O. P. G.
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

3 października 1792
Warszawa

Data i miejsce śmierci

26 sierpnia 1849
Warszawa

Odznaczenia
Order Świętego Stanisława (Królestwo Kongresowe)
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys edytuj

Był synem kupca Augusta (według innych źródeł: Augustyna[2]) Minasowicza, z pochodzenia Ormianina – (nazwisko po ormiańsku brzmi Minasjan), właściciela sklepu korzennego i kamienicy przy Krakowskim Przedmieściu 443 w Warszawie. Brat Jana Klemensa – malarza, stryjeczny wnuk Józefa Epifaniego. Kształcił się w Liceum Warszawskim i na uniwersytecie w Lipsku, gdzie w latach 1810-1814 studiował prawo. Wrócił do Warszawy, zdał stosowny egzamin w Szkole Prawa i Administracji, dzięki czemu 1 sierpnia 1814 rozpoczął służbę rządową jako aplikant (Trybunał Cywilny Departamentu Warszawskiego). W roku 1815 mianowany został aplikantem honorowym przy rządzie Królestwa Polskiego. 1 lutego 1817 objął posadę tłumacza Prokuratorii, pełniąc równocześnie obowiązki sekretarza Towarzystwa Rolniczego. W latach 1818-1821 wykładał na Królewskim Uniwersytecie Warszawskim prawo handlowe i historię prawa rzymskiego. W roku 1819 otrzymał posadę zastępcy obrońcy sądowego Prokuratorii, a 2 lata później (1821) był już obrońcą sądowym. Przedstawiciel polskiej loży wolnomularskiej „Asteria”. W roku 1832 kupił od Wulfersów dobra Potycz koło Czerska. Był członkiem Warszawskich Departamentów Rządzącego Senatu, referendarzem stanu, kawalerem wielu orderów.

Minasowicz zmarł w Warszawie w roku 1849, w wieku 56 lat i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (katakumby, rząd 49-5)[3].

Odznaczony Orderem Świętego Stanisława III klasy[4].

Twórczość edytuj

Prawnik, poeta, tłumacz dzieł Schillera, Goethego (Król Olch), Horacego. Pierwszy przetłumaczył Odę do radości. Autor wiersza Modlitwa Pańska. Współpracował przy wydawaniu pierwszego polskiego czasopisma rolniczego „Pamiętnik Rolniczy Warszawski” (1817) i pierwszego polskiego pisma muzycznego „Tygodnik muzyczny” (1820-1821), które współredagował z K. Kurpińskim.

Ważniejsze utwory edytuj

  1. Świątynia nadziei w początku r. 1814[5], brak miejsca i roku wydania
  2. Mowa przy obchodzie żałobnym po BB∴ Członkach spr∴ i dosk∴ Ś. Jana po nazwiskiem BB∴ Polaków Zjednoczonych, w przeciągu lat siedmiu przeniesionych do wieczności, na posiedzeniu tejże∴ w dniu 11 mca X. r∴ p∴ ś∴ 5816 odbytym, miane przez B∴ mówcę... i wiersz obrzędowy ułożony przez tegoż do muzyki B∴ Karola Kurpińskiego, na dzień powyższy przeznaczony[6], Warszawa 1816, wyd. następne: Obchód żałobny. Kantata do muzyki..., zobacz poz. 6, t. 1
  3. O polskim Białego Orła orderze rzecz historyczna[7], powst. 1820, "Nowy kalendarz polityczny na rok 1821" i odb. Warszawa 1820
  4. Pienia nabożne na coroczne tajemnic świętych obchody i Modlitwa Pańska w hymnie... oraz pienia do Mszy św. przez Alojzego Felińskiego napisane, wszystkie do śpiewania z organem przez Karola Kurpińskiego skomponowane, Warszawa 1825; także pt. Pieśni nabożne dla rzymsko-katolickiego chrześcijaństwa w Polsce..., Warszawa 1825; wyd. następne: Pieśni nabożne do śpiewania przy organie... Jako uzupełnienie pieśni A. Felińskiego do Mszy św... Wydanie wtóre; zobacz poz. 6, t. 1
  5. Śpiew na dzień imienia najdoskonalszego B∴ Jana ant. Nofoka przew∴ M∴ K∴ Spr∴ i dosk∴ Bogini w Eleusis, w imieniu tejże∴ ułożony... Z muzyką Br∴ J. Kaszewskiego 5829/4 17, brak miejsca wydania (1829)
  6. Twory[8][9][10][11], wyd. J. N. Bobrowicz, t. 1-4, Lipsk 1844; wyd. następne (tytułowe): Lipsk 1872; zawartość t. 1: poz. 2, 4; (Wiersze różne z lat 1812-1843, m.in. cykle) Wrażenia i dźwięki, Neńje, Triolety, Pamiątki dla Przyjaciół, Ona, Rodzina, Śpiewy stołowe, Bajki dla dzieci i nie dla dzieci (tu m.in.: hymn koronacyjny z roku 1825; Niech żyje król! czyli polskie God save the King, Dumka włościan Jabłonny o panu, do muzyki K. Kurpińskiego – pierwodruk "Tygodnik Muzyczny" 1820, nr 11); Przekłady poz. 12; zawartość t. 2: Kilka rad dla piszących poezje do śpiewania, a w szczególności dla tłomaczów tekstów operowych; Przekłady poz. 3-4; zawartość t. 3: Fraszki własne i naśladowane, 1812-1815; Pokosy, pomysły własne i innych; (Wiersze różne z lat: 1829, 1841, bez daty, m.in. cykle:) Fraszki po ulicy, Pięć napisów, Dwie szarady; Przekłady poz. 2, 5-10; zawartość t. 4: Przekłady poz. 1, 11
  7. Wiersz na dzień imienin przewielebnego M. K∴ spr∴ i dosk∴ Św. Jana pod nazwą: Astrea. Najd∴ Br∴ Karola Woydy w imieniu tejże złożony przez Br∴ Członka honorowego z harm. B∴ Karola Kurpińskiego, brak miejsca i roku wydania.

Drobne utwory Minasowicza ogłaszano w czasopismach i zbiorach: "Album Malownicze" (1849); "Astrea"; "Biblioteka Warszawska"; "Pamiętnik Warszawski"; "Pamiętnik Rolniczy Warszawski" (1817); "Tygodnik Muzyczny" (1820-1821). Kilka wierszy przedrukował: J. Tuwim w: Księga wierszy polskich XIX w. t. 1, Warszawa 1956; P. Hertz w: Zbiór poetów polskich XIX w. księga 1, Warszawa 1959. Odpisy wierszy i prac Minasowicza znajdują się w rękopisach Biblioteki Jagiellońskiej, sygn. 3025, 3746, 3761.

Przekłady edytuj

  1. F. Schiller: Bogowie Grecji, powst. 1809, wyd. zobacz Ważniejsze utwory poz. 6, t. 4 (Przypiski); tłum. szkolne: w tymże tomie wersja z roku 1829
  2. Różne przekłady młodociane (1810-1816), wyd. zobacz Ważniejsze utwory poz. 6, t. 3; przekł. z: Horacjusza, J. Dellile'a, Ch. F. Gellerta, F. von Hagedorna, O. Kopczyńskiego, F. Lope de Vega, M. K. Sarbiewskiego i in.; przekł. z Kopczyńskiego wyd. ponadto osobno: Do kongresu wiedeńskiego. Z łacińskiego, w dniu 1 października 1814, brak miejsca wydania 1814
  3. C. W. Contessa: Zagadka. Igraszka dramatyczna w 1 akcie. Z niemieckiego... wierszem przełożona, wyst. Warszawa 23 marca 1816, wyd. zobacz Ważniejsze utwory poz. 6, t. 2
  4. P. A. Wolff: Precjoza. Drama liryczne w 4 aktach. Z niemieckiego. (muzyka: K. M. Weber), wyst. Warszawa 17 marca 1827, wyd. Warszawa 1827; wyd. następne: Warszawa 1835, "Teatra Warszawskie Seria II" nr 5; wyd. 3 zobacz Ważniejsze utwory poz. 6, t. 2
  5. J. N. Kamiński: Śpiewki wieśniacze z opery narodowej Krakowiaki i górale cz. II... Przekład miarowy niemiecki wykonał w r. 1827..., wyd. zobacz Ważniejsze utwory poz. 6, t. 3 (z dołączeniem tekstów oryginalnych)
  6. Othello, czyli Murzyn z Wenecji. Trajedia liryczna we 3 aktach. Z włoskiego ściśle-miarowo przetłumaczona i pod muzykę J. Rossiniego podłożona, wyst. Warszawa 14 czerwca 1828, wyd. Warszawa 1828; wyd. następne zobacz Ważniejsze utwory poz. 6, t. 3 (pt. Otello. Opera we 3 aktach)
  7. G. Delavigne, E. A. Scribe: Niema z Portici. Opera w 5 aktach... Z muzyką p. (D. F.) Auber, z francuskiego ściśle-miarowo tłomaczona i pod muzykę podłożona, wyst. Warszawa 15 stycznia 1831, wyd. Warszawa 1831 (2 wydania); wyd. następne: "wyd. 2" zobacz Ważniejsze utwory poz. 6, t. 3
  8. A. Czajkowski: Przekład niemiecki miarowy wiersza... na dzień urodzin następcy tronu połączonych Królestw W. Brytanii i Irlandii, złożony wraz z pierwotworem polskim Królowej, przez autora poezji pierwotnej, powst. 1841, wyd. zobacz Ważniejsze utwory poz. 6, t. 3 (z dołączeniem tekstu oryginalnego)
  9. J. W. Goethe: Kilka poezji, wyd. zobacz Ważniejsze utwory poz. 6, t. 3, (zbiór przekładów z lat 1815-1842)
  10. Różne przekłady późniejsze (z lat 1825-1842), wyd. zobacz Ważniejsze utwory poz. 6, t. 3, (m.in.: z A. Lamartine'a)
  11. F. Schiller: Poezje... po polsku cz. 1, wyd. zobacz Ważniejsze utwory poz. 6, t. 4 (ze słowem wstępnym); zbiór przekł. z lat 1812-1843; Nurek i Godność niewiast ogł. "Biblioteka Warszawska" 1816; Do radości ogł. "Biblioteka Warszawska" 1817.
  12. Anakreon: Anakreontyki miarami własnego składu, wyd. zobacz Ważniejsze utwory poz. 6, t. 1
  13. F. Schiller: Hrabia z Habsburga, "Biblioteka Warszawska" 1844, t. 3
  14. E. Geibel: Głosy czasu... Powtórzył po swojemu F. Y. Z., Poznań 1845
  15. F. Schiller: Przechadzki między lipami (z przedmową: Portret Schillera), "Album Malownicze", Warszawa 1849.

Drobne przekłady Minasowicza ogłaszano w czasopismach (jak wyżej: Ważniejsze utwory).

Wydania zbiorowe edytuj

  • Twory, wyd. J. N. Bobrowicz, t. 1-4, Lipsk 1844; wyd. następne (tytułowe): Lipsk 1872; zobacz Ważniejsze utwory poz. 6.

Materiały edytuj

  1. Odezwa do Komisji Wyznań i Oświecenia z 1830, wyd. T. Wierzbowski w: Materiały do dziejów piśmiennictwa polskiego t. 2, Warszawa 1904
  2. Mowa wygłoszona w imieniu swoim i przyjaciół do Magdaleny Łuszczewskiej, luty 1848, autograf w Bibliotece Narodowej, sygn. 7105.

Pisma urzędowe Minasowicza, pisane w imieniu Prokuratorii generalnej, odnotował Estreicher III (1876), 139.

Bibliografia edytuj

  • Polski Słownik Biograficzny, t. XXI, 1976, s. 277-278
  • T. 5: Oświecenie. W: Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1967, s. 317-319.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Nowy kalendarzyk polityczny na rok 1834, Warszawa, s. 134.
  2. ↑ T. 5: Oświecenie. W: Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1967, s. 317.
  3. ↑ Cmentarz Stare Powązki: JÓZEF DYONIZY MINASOWICZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-19].
  4. ↑ Obraz polityczny i statystyczny Królestwa Polskiego iaki był w roku 1830 przed dniem 29 listopada, Warszawa 1830, s. 22.
  5. ↑ Świątynia nadziei w początku roku 1814 [online], polona.pl [dostęp 2019-09-02].
  6. ↑ Mowa przy obchodzie żałobnym po BB. członkach spr. i dosk. S. Jana pod nazwiskiem BB. Polaków zjednoczonych w przeciągu lat siedmiu przeniesionych do wieczności na posiedzeniu teyże w dniu 11. Mca X. r. p. ś. 5816 odbytym [online], Współwyd.: Wiersz obrzędowy ułożony przez tegoż do muzyki Karóla Kurpińskiego., polona.pl [dostęp 2019-09-06].
  7. ↑ O polskim Białego Orła Orderze rzecz historyczna przez J. D. M. P. P. O. P. G. w Warszawie r. 1820. napisana [online], polona.pl [dostęp 2019-09-06].
  8. ↑ Twory Józefa Dyonizego Minasowicza. T. 1 [online], polona.pl [dostęp 2019-09-06].
  9. ↑ Twory Józefa Dyonizego Minasowicza. T. 2 [online], polona.pl [dostęp 2019-09-06].
  10. ↑ Twory Józefa Dyonizego Minasowicza. T. 3 [online], polona.pl [dostęp 2019-09-06].
  11. ↑ Twory Józefa Dyonizego Minasowicza. T. 4 [online], polona.pl [dostęp 2019-09-06].

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Józef_Dionizy_Minasowicz&oldid=71758838”