Język gotlandzki
Język gotlandzki – rodzimy język ludności zamieszkującej szwedzką wyspę Gotlandię.
| |||
Obszar | Szwecja (Gotlandia) | ||
Liczba mówiących | ok. 500 | ||
Pismo/alfabet | łacińskie | ||
Klasyfikacja genetyczna | |||
---|---|---|---|
| |||
Status oficjalny | |||
język urzędowy | Nie uznawany oficjalnie w Szwecji. | ||
UNESCO | 3 zdecydowanie zagrożony↗ | ||
Kody języka | |||
Kod ISO 639-3↗ | brak | ||
W Wikipedii | |||
| |||
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
Historia i geografiaEdytuj
Wywodzi się z języka starogotlandzkiego. Do ok. 1600 r. był językiem mówionym i pisanym, ale obecnie ma właściwie tylko formę mówioną, przemieszaną ze słownictwem szwedzkim, duńskim i niemieckim. Jest to ewenement w historii językoznawstwa, żeby język pisany przetrwał jako jedynie mówiony. Ze względu na pochodzenie z dialektów starogotlandzkich języka staronordyckiego nie wydaje się słusznym uznanie języka gotlandzkiego za dialekt szwedzkiego. Znajomość gotlandzkiego (Gutamål/Gutniska) jest stosunkowo słaba, zarówno wśród Gotlandczyków jak i innych Szwedów. Mówi się nim głównie w południowej części wyspy oraz w niektórych częściach Fårö.
DialektyEdytuj
Gotlandzki występuje w dwóch wariantach:
- gotlandzki prowincjonalny
- faroymal – forma uważana za bardziej archaiczną
GramatykaEdytuj
Jedną z cech gotlandzkiego jest zachowanie staronordyckich dyftongów jak ai (jak np. w "stain" – kamień; porównaj ze szwedzkim "sten"). Istnieje również tryftong, którego nie ma w innych językach nordyckich – iau (np. "skiaute"/ "skiauta" vs. szwedzki "skjuta" (strzelać)).
Porównanie z innymi językami germańskimiEdytuj
znaczenie polskie | angielski | niderlandzki | niemiecki | duński | norweski (bokmål) | norweski (nynorsk) | jämtlandzki | szwedzki | gotlandzki | farerski | islandzki |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
oko | eye | oog | Auge | øje | øye | auge/auga | aaug | öga | auge/auga | eyga | auga |
słyszeć | hear | horen | hören | høre | høre | høyre/høyra | höör | höra | hoyre/hoyra | hoyra | heyra |
spać | sleep | slapen | schlafen | sove | sove | sove/sova | sava | sova | sive/siva | sova | sofa |
zło | evil | euvel (kwaad) | Übel | ond | ond | vond | ful | ond | aumbr | óndur | vondur |
statek | ship | schip | Schiff | skib | skip | skip | skepp | skepp | skip | skip | skip |
śpiewać | sing | zingen | singen | synge/sjunge | synge | syngje/syngja | sjoong | sjunga | singe/singa | syngja | syngja |
wysoki | high | hoog | hoch | høj | høy | høg | höyg | hög | haug | høgur/háur | hár |
prawy | right | rechts | rechts | højre | høyre | høgre | höger | höger | hygar | høgra | hægri |
łódź | boat | boot | Boot | båd | båt | båt | båut | båt | bat | bátur | bátur |
ponad | over | over | über | over | over | over/yver | omma | över | yvar | yvir | yfir |
strzelać | shoot | schieten | schießen | skyde | skyte | skyte/skyta / skjote/skjota | skjuut | skjuta | skiaute/skiauta | skjóta | skjóta |