Język manusela
Język manusela, także: sou upaa, wahinama[1], wahai[1][2][3], upa’a[4] – język austronezyjski używany w prowincji Moluki na wschodzie Indonezji. Według danych szacunkowych z 1989 r. posługuje się nim 7 tys. osób[1][5]. Jest to główny język ludu Manusela[6].
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
7 tys. (1989) | ||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| Status oficjalny | |||
| Ethnologue | 6a żywy↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | wha | ||
| IETF | wha | ||
| Glottolog | manu1258 | ||
| Ethnologue | wha | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Jego użytkownicy zamieszkują 30 wsi na wyspie Seram[1][7]. Wyodrębniono cztery dialekty: kanikeh, hatuolu, maneo, manusela południowy[8]. Blisko spokrewniony huaulu (300 użytkowników[7]) również bywa uważany za dialekt manusela[7][9]. Określenie „Manusela” wzięło się od nazwy jednej z wsi[10].
J.T. Collins (1983, 1986) powiązał go z językiem nuaulu[11]. Według autorów analizy leksykostatystycznej z 1989 r. tworzy wspólną grupę z językami seti, benggoi i salas gunung[12].
W użyciu są również języki indonezyjski i malajski amboński. Odnotowano, że wśród społeczności Maneo zaczął być wypierany przez lokalny malajski[4]. Jeszcze pod koniec lat 70. XX w. lud Manusela był stosunkowo odizolowany od wpływów zewnętrznych, zachowując swój język i tradycyjny styl życia[13]. W latach 80. stwierdzono, że w niektórych miejscowościach używane są również inne języki (teluti, sawai)[14].
Pewne wczesne informacje gramatyczne nt. tego języka ukazały się w 1931 r.[15] Dostępne są również dwie listy słownictwa (opublikowane w 1981 r.)[16]. W XXI w. sporządzono krótki opis jego gramatyki i słownictwa (2012)[17].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Sou Upaa, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 19, Dallas: SIL International, 2016 [dostęp 2020-06-07] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] (ang.).
- ↑ Voegelin i Voegelin 1965 ↓, s. 44.
- ↑ Alfred F. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, s. 87, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 (pol.).
- ↑ a b James Hagen: Community in the Balance: Morality and Social Change in an Indonesian Society. Abingdon–New York: Routledge, 2016, s. xv. DOI: 10.4324/9781315635491. ISBN 978-1-59451-078-6. OCLC 931534738. [dostęp 2023-05-14]. (ang.).
- ↑ Loski i Loski 1989 ↓, s. 120.
- ↑ Michaił A. Czlenow: Manusieła. W: Walerij A. Tiszkow (red.): Narody i rieligii mira: encykłopiedija. Moskwa: Bolszaja rossijskaja encykłopiedija, 1998, s. 326. ISBN 978-5-85270-155-8. OCLC 40821169. (ros.).
- ↑ a b c Mark Taber (red.): Atlas bahasa tanah Maluku. Ambon: Pusat Pengkajian dan Pengembangan Maluku, Universitas Pattimura, 1996, s. 58. ISBN 978-979-8132-90-2. OCLC 40713056. (indonez.).
- ↑ Czlenowa 2012 ↓, s. 130.
- ↑ Loski i Loski 1989 ↓, s. 108, 120–121.
- ↑ Valerio Valeri: Fragments from Forests and Libraries: A Collection of Essays. Janet Hoskins (red.). Durham: Carolina Academic Press, 2001, s. 188, seria: Carolina Academic Press ritual studies monographs. ISBN 978-0-89089-979-3. OCLC 45505860. (ang.).
- ↑ Loski i Loski 1989 ↓, s. 141.
- ↑ Loski i Loski 1989 ↓, s. 117.
- ↑ Czlenowa 2012 ↓, s. 128.
- ↑ Loski i Loski 1989 ↓, s. 114, 116.
- ↑ Odo D. Tauern. Beitrag zur Kenntnis der Sprachen und Dialekte von Seran. Die Wahinama-Sprache. (Schlß). „Anthropos”. 26 (1/2), s. 109–139, 1931. ISSN 0257-9774. OCLC 5547299586. JSTOR: 40446141. (niem.).
- ↑ W.A.L. Stokhof, Lia Saleh-Bronkhorst, Alma E. Almanar: Holle lists: vocabularies in languages of Indonesia. Vol. 3/1. Southern Moluccas; Central Moluccas: Seram (I). Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University, 1981, s. 185–199, seria: Pacific Linguistics D-35; Materials in languages of Indonesia 4. DOI: 10.15144/PL-D35. ISBN 978-0-85883-242-8. (ang.).
- ↑ Czlenowa 2012 ↓.
Bibliografia
edytuj- Swietłana F. Czlenowa: Manusieła, jazyk Centralnogo Sierama: matieriały i zamietki. W: Wiktor A. Pogadajew (red.): Małajsko-indoniezijskije issledowanija (k 80-letiju W. W. Sikorskogo) = Malay-Indonesian studies (dedicated to the 80th birthday of Vilen Sikorsky). Moskwa: Obszczestwo «Nusantara», 2012, s. 128–173. ISBN 978-5-9506-0839-1. OCLC 840430182. [dostęp 2022-12-19]. (ros.).
- Russel A. Loski, Gail M. Loski: The Languages Indigenous to Eastern Seram and Adjacent Islands. W: Wyn D. Laidig (red.): Workpapers in Indonesian Languages and Cultures. T. 6: Maluku. Summer Institute of Linguistics, 1989, s. 103–141. [dostęp 2023-08-01]. (ang.).
- C.F. Voegelin, F.M. Voegelin. Languages of the World: Indo-Pacific Fascicle Four. „Anthropological Linguistics”. 7 (2), s. 1–297, 1965. ISSN 0003-5483. OCLC 5547207734. JSTOR: 30022490. (ang.).