Jan Hołowiński
Jan Włodzimierz Hołowiński (ur. 10 stycznia 1892 w Wadowicach, zm. 29 kwietnia 1960 w Gdyni) – polski inżynier, urzędnik, współtwórca i znawca polskiej gospodarki morskiej, jeden z twórców portu w Gdyni.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
inżynier, urzędnik |
| Narodowość |
polska |
| Krewni i powinowaci | |
Życiorys edytuj
Urodził się 10 stycznia 1892 w Wadowicach[1]. Ukończył studia na Wydziale Komunikacyjnym Politechniki Lwowskiej uzyskując tytuły magistra i inżyniera[1]. Po I wojnie światowej przez pewien czas był starszym asystentem na macierzystej uczelni[1]. Następnie podjął pracę w sektorze gospodarki morskiej[1]. Od 1925 pracował w Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowej (DOKP) Gdańsk, zajmując się kwestiami kolejowej obsługi portów[1].
Po powstaniu w 1927 Polsko-Skandynawskiego Towarzystwa Okrętowego „Polskarob” w Gdyni (które w imieniu największego w Polsce hurtownika w handlu węglem Robur utworzyło w porcie gdyńskim Basen Węglowy, bazę przeładunkową węgla dla sześciu posiadanych rudowęglowców[2]), został w nim pierwszym prokurentem[1]. W przedsiębiorstwie odpowiadał za inwestycje i sprawy przeładunkowe[1], a do jego zadań należało wdrażanie właściwych rozwiązań technicznych i organizacyjnych w celu uzyskania wysokiej jakości pracy obiektów portowych. W tym celu w firmie „Demag” w Duisburgu zakupił pierwszą w Europie wywrotnicę wagonową[3]. Kierował powstawaniem głównego zrębu portu węglowego w Gdyni[1]. Pracował w tym mieście do 1939[1].
Okres II wojny światowej spędził w Sanoku, gdzie podczas okupacji niemieckiej pracował w urzędzie gospodarczym (Wirtschaftsamt), prawdopodobnie jako referent, zaś równolegle jako członek konspiracji wykorzystywał swoje stanowisko i możliwości, przekazując przydziały na towary różnego typu na rzecz działaczy podziemia oraz rodzin więźniów[4]. W konspiracji prowadził referat zaopatrzenia[1]. W ramach obwodu „San” Związku Walki Zbrojnej–Armii Krajowej prowadził wywiad gospodarczy funkcjonując pod pseudonimem „Młot”[5]. Przekazywał informacje Władysławowi Pruchniakowi i Władysławowi Skałkowskiemu, przyczyniając się do ostrzegania ludzi przed planowanymi przez Niemców obławami[6].
Po wojnie zajmował się przygotowaniem do uruchomienia portu w Szczecinie[1]. W latach PRL nadal pracował w sferze gospodarki morskiej (spedycja, sprawy socjalne robotników portowych, organizowanie nowych form prac portowych)[1]. W 1948 był doradcą handlowo-organizacyjnym Dyrekcji Robotniczego Przedsiębiorstwa Przeładunkowego „Portorob”, którego był współorganizatorem[1]. Nawiązał współpracę z organizacją Funduszu Wyrównawczego dla robotników portowych, był też doradcą techniczno-organizacyjnym „C. Hartwig Gdynia”[7][1]. Ponadto był doradcą organizacyjno-ekonomicznym Centralnego Zarządu Transportu i Spedycji Międzynarodowej przy Ministerstwie Handlu Zagranicznego[8][1]. Związany z Instytutem Morskim w Gdańsku[1].
W ostatnich latach życia poświęcił się pracy edytorsko-publicystycznej oraz opiniodawczej[1]. Autor publicystycznych artykułów prasowych poświęconych gospodarce[9] i spedycji morskiej, a także wspomnień z pracy portu Brama na świat Gdynia 1918–1939, które stanowią źródło dla historii polskiego handlu zagranicznego[10]. Publikował w czasopismach „Technika i Gospodarka Morska”, „Transport”, „Biuletyn Ekonomiczny” (CZTiSM), „Życie Gospodarcze”, „Tygodnik Morski”[1]. Był uważany za znawcę i współtwórcę polskiej gospodarki morskiej[1].
Życie prywatne edytuj
Prawdopodobnie w 1922 zawarł związek małżeński z Kazimierą z domu Czelny. Okres wojny jego rodzina spędziła w Krośnie. Ojciec Jana Tomasza Hołowińskiego[11] (1924–2011) oraz Zofii Jolanty Hołowińskiej. Przed wojną zamieszkiwał w Sopocie przy obecnej ulicy Antoniego Abrahama pod numerem 1, mieszkanie nr 4 (po wojnie mógł użytkować tylko połowę tego apartamentu). Zmarł 29 kwietnia 1960 w Gdyni[12][1] z powodu zawału serca. Został pochowany na cmentarzu katolickim w Sopocie 3 maja 1960[1], gdzie spoczęła także jego żona (kwatera F4-6-3)[13].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Zygmunt Brocki. Inż. Jan Hołowiński. „Dziennik Bałtycki”. Nr 107, s. 3, 4 maja 1960.
- ↑ Polskarob, Polsko-Skandynawskie Towarzystwo Transportowe w Gdyni
- ↑ Rozważna i romantyczna, Polityka, 4 listopada 2009
- ↑ Andrzej Brygidyn: Kryptonim „San”. Żołnierze sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939–1944. Sanok: Społeczny Komitet Wydawniczy „San”, 1992, s. 160.
- ↑ Andrzej Zagórski: Konspiracja w Sanoku w okresie okupacji. W: Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka: Sanok. Dzieje miasta. Kraków: Secesja, 1995, s. 744.
- ↑ Andrzej Brygidyn: Kryptonim „San”. Żołnierze sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939–1944. Sanok: Społeczny Komitet Wydawniczy „San”, 1992.
- ↑ Jarek, Jan Hołowiński (1892–1960), Rocznik Gdyński [online] [dostęp 2019-12-12] (pol.).
- ↑ Jan Hołowiński. Nekrolog. „Dziennik Bałtycki”. Nr 106, s. 5, 3 maja 1960.
- ↑ Zmarł inż. J. Hołowiński. „Dziennik Bałtycki”. Nr 104, s. 2, 30 kwietnia 1960.
- ↑ Brama na świat Gdynia 1918–1939, 1976.
- ↑ Kondolencje. „Dziennik Bałtycki”. Nr 106, s. 5, 3 maja 1960.
- ↑ Jan Hołowiński. Nekrolog. „Dziennik Bałtycki”. Nr 105, s. 7, 1-2 maja 1960.
- ↑ śp. Jan Hołowiński