Wikipedia

Jane Alexander (artystka)

Jane Alexander (ur. 1959 w Johannesburgu)[1] – południowoafrykańska artystka[2][3]. Zajmuje się rzeźbą, fotomontażem, fotografią i filmem. Jest autorką rzeźby The Butcher Boys. Interesuje się ludzkimi zachowaniami, konfliktami w historii, oraz pamięcią kulturową o wykorzystywaniu i braku pamięci globalnej podczas apartheidu[4][5][6]. Prace Alexander są istotne zarówno we współczesnym postapartheidowym środowisku społecznym w Afryce Południowej, jak i zagranicą[6][7][1][5][2][6].

Jane Alexander
Data i miejsce urodzenia

1959
Johannesburg

Dziedzina sztuki

rzeźba, fotomontaż, fotografia, wideo

Epoka

postkolonializm

Ważne dzieła

The Butcher Boys, Bom Boys, African Adventure, The Sacrifices of God are a Troubled Spirit, Security with traffic (influx control)

Nagrody

Martienssen Student Prize (1982), Standard Bank Young Artist Award (1995), Standard Bank Young Artist Award (1996), The FNB Vita Art Now Award (1996), DaimlerChrysler Award (2002), University of Cape Town Fellowship (2004)

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Życiorys edytuj

Urodziła się w 1959 roku w Johannesburgu[5][7]. Dorastała w szczytowym okresie południowoafrykańskiego apartheidu we wczesnych latach 80. Dorastając nie była szczególnie świadoma otaczających ją problemów natury politycznej, do czasu, kiedy rozpoczęła naukę na uniwersytecie i przeniosła się do Braamfontein. Wtedy to stała się bardziej świadoma społecznych i politycznych problemów, obecnych w apartheidycznym społeczeństwie Afryki Południowej. Zainteresowanie tymi problemami wpłynęło na jej późniejsze dzieła sztuki[8]. We wczesnej karierze inspirowała się figuratywnymi pracami George’a Segala, Eda i Nancy Kienholz, Duane Hansona, i Davida Goldblatta[2]. Alexander uczęszczała na Uniwersytet Witwatersranda, gdzie uzyskała tytuł licencjata i magistra sztuki w sztukach pięknych w 1982 i 1988 roku[1]. Aktualnie jest starszym wykładowcom rzeźby, fotografii i rysunku w szkole sztuk pięknych Michaelis'a w Kapsztadzie gdzie naucza od 1998 roku[1][5][6].

Proces artystyczny edytuj

Okaleczone okrucieństwem Apartheidu, prace Alexander często zawierają w sobie sprzeczne tematy atrakcyjności i wstrętu, ludzi i zwierząt oraz groteski a zarazem delikatności[9][7]. Ludzie-zwierzęta w jej pracach mogą być postrzegane jako przedstawienie nieludzkiej natury społeczeństwa apartheidu[10]. Rozróżnienia w pracach Alexander, między ofiarami a oprawcami, gnębiącymi a gnębionymi, są nieostre[9][6]. Jej hybrydowe formy sugerują normalizację groteskowej motoryki przemocy jaka miała miejsce w apartheidzie i zdolność zwykłych jednostek do stania się bezwzględnymi agresorami, kiedy stanowią one część kolektywu kierującego się programem opartym na opresji i przemocy[6][5]. Te groteskowe postacie nie przerażają nas, bo są nieludzkie, a raczej dlatego, że są tak fundamentalnie ludzkie[5]. Prace Alexander ukazują również potencjał ludzkiej elastyczności, władności i dumy, zachowanych nawet kiedy ludzie stają twarzą w twarz z przemocą, nieszczęściem, i prześladowaniem, a także niepewności i strachu przed tymi, którzy dzierżą władzę[9][10][6]. Jej ludzie- zwierzęta przekazują ostrzeżenia dotyczące konsekwencji historycznych i wskazówki dotyczące możliwych wariantów przyszłości[5][7]. Jej prace przedstawiają polityczne i naładowane społecznie postaci, nie wyrażając przy tym swojego przesłania w sposób oczywisty, Alexander nie używa też w swoich pracach desygnatów, takich jak banery, slogany, czy obrazki propagandowe[6].

Alexander preferuje pracę nad sztuką site-specific, a szczególnie tą, która posiada wydźwięk historyczny, społeczny i duchowy, często też tworzy prace, których elementy mogą być wymieniane między jej różnymi dziełami site-specific[2][6][11]. Alexander nie stawia sztuki na piedestale i unika stawiania jakichkolwiek wyraźnych barier między dziełem a jego odbiorcą[6][5]. W przeszłości była znana z przynoszenia do swojej pracowni gnijących szczątków zwierząt, aby móc użyć pochodzących z nich kości[9]. Odlewa i modeluje swoje rzeźby w gipsie, tworząc je w oparciu o proporcje przyjaciół i znajomych i maluje farbami olejnymi[12][5]. W wielu swoich dziełach używa również znalezionych przedmiotów i materiałów[5].

Sławne prace edytuj

The Butcher Boys edytuj

Podczas pisania pracy doktorskiej w latach 1985 i 1986, Alexander stworzyła jedno ze swoich najbardziej rozpoznawalnych dzieł sztuki; The Butcher Boys[7], które przedstawia trzech mężczyzn o groteskowym wyglądzie, wykonanych z gipsu, siedzących na ławce. Rzeźba jest komentarzem dotyczącym bestialstwa i dehumanizacyjnych efektów przemocy w erze Apartheidu w Południowej Afryce[1][6]. W artykule New York Times'a, Holland Cotter stwierdza: " ich ciała, jasnoskóre i muskularne, są wspaniałe, ale przez linie szwów, biegnące od pępka do gardła, także niepokojące"[13]. Linie, które Cotter opisuje, to ciemne, biegnące pionowo blizny, sugerujące, że krtań została usunięta, co sprawia, że żadna z postaci nie byłaby w stanie przemówić[9]. Rzeźba przedstawia odsłonięte kręgosłupy, a także rozliczne rogi na każdej postaci, z których wszystkie zostały pozyskane ze zwierząt. Dzieło to jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych w Południowo -Afrykańskiej Galerii Narodowej[7][1].

Bom Boys edytuj

Stworzona w 1998, Bom Boys składa się z szeregu małych, stojących figurek o szarej skórze[9][12]. Niektóre z figurek są częściowo ubrane, inne nagie, lecz każda z nich ma na twarzy maskę, bądź przepaskę na oczach[9][7]. Wszystkie patrzą w różnych kierunkach, co sugeruje izolację i porzucenie[12]. Postacie przedstawione poprzez dzieło odnoszą się do bezbronności przesiedlonych dzieci w Cape Town, które artystka obserwowała osobiście, mieszkając tam[6][7][12]. Nie jest jasne, czy przedstawione postacie są oprawcami, czy ofiarami[9].

African Adventure edytuj

 
African Adventure autorstwa Jane Alexander, 1999–2002, Tate Modern, Bankside, Londyn, Anglia, październik 2016

Wykonana w 1999–2002, African Adventure jest dziełem site- specific, oryginalnie stworzonym dla British Officers' Mess of the Castle of Good Hope w Kapsztadzie, później wystawionym w Tate Modern[6][7]. Dzieło przedstawia trzynaścioro ludzi, zwierząt, i ludzko- zwierzęcych hybryd, a także szeroką plejadę znalezionych obiektów[6][12]. Podłoga dzieła jest przykryta czerwoną ziemią, a w środku znajduje się półnagi mężczyzna ciągnący za sobą rozmaite narzędzia farmerskie, z lnianą torbą na głowie i maczetą w ręku[6][12]. Mężczyzna przedstawiony w dziele odnosi się do Eliasa Xitavhudziego, Południowo Afrykańskiego seryjnego mordercy, który zabijał swoje ofiary maczetą. Mówi się również, że dzieło jest komentarzem dotyczącym kolonializmu, tożsamości, demokracji, a także pozostałości po apartheidzie[6][12].

The Sacrifices of God are a Troubled Spirit edytuj

The Sacrifices of God are a Troubled Spirit została stworzona w roku 2004 jako dzieło site-specific dla największej gotyckiej katedry świata, w Katedrze św. Jana Bożego zlokalizowanej w Nowym Yorku[6][11]. Alexander zainspirowała się architekturą katedry, podobnie jak pozostałe siedemnaścioro artystów, którzy stworzyli prace na tę wystawę[11]. Instalacja Alexander przedstawia sześć postaci, wliczając w to jagnię, z ramionami z patyków, przypominającymi ramiona strachu na wróble, ubrane w białą sukienkę, czerwone rękawiczki, gumowe, niebieskie buty, koronę ze złotych cierni, instalacja przedstawia także wysoką, smukłą ludzko- zwierzęcą hybrydę, trzymającą kulę inwalidzką i ubraną w czarne buty, z jednym prostym rogiem, do którego przywiązana jest flaga, i jednym zakręconym rogiem, na głowie postaci, przypominającej głowę antylopy[11]. Wśród postaci znajduje się również zwierzę kopytne ze związanymi nogami, niosące na plecach poturbowaną małpę, wysoka figura przedstawiająca małpę w butach, z ogonem szakala, małe czworonożne zwierzę, i postać przypominająca sępa bez skrzydeł i ramion, ze stopami pokrytymi krwią[11]. Wszystkie sześć figur jest zestawionych razem na obfitych ilościach czerwonych, gumowych rękawiczek, naprzeciwko ogromnego obrazu w katedrze[14]. Dzieło wzorowane jest na Psalmie 51, będącym modlitwą za odpuszczenie grzechów, w związku z czym figura przedstawiająca jagnię najprawdopodobniej symbolizuje ofiarę[6][11].

Security with traffic (influx control) edytuj

 
Security with traffic (influx control), instalacja autorstwa Jane Alexander w CCCB, Barcelona 2007

W ogrodzeniu z potrójną barierą W dziele Alexander z 2007 roku, Security witch traffic (influx control) na gruncie rozrzucona jest czarna ziemia, częściowo pokryta zapałkami, sierpami, rękawiczkami i dętkami rowerowymi. W środku znajduje się również grupa różnorodnych hybryd. Alexander stworzyła to dzieło jako formę odniesienia do bariery sfinansowanej przez Unię Europejską, zbudowanej przez hiszpański rząd w mieście Melilla, która blokuje wejście na terytorium UE[6]. Dzieło to jest również najprawdopodobniej komentarzem dotyczącym migracji, inwigilacji, zasobów gruntowych, własności i eksploatacji[12].

Wystawy publiczne edytuj

Wystawy solowe[6] edytuj

  • 1986 Newtown, Johannesburg: Market Gallery
  • 1995 Grahamstown, South Africa: Monument Gallery
  • 1999 Cape Town: Irma Stern Museum, University of Cape Town
  • 2000 London: Gasworks
  • 2002 Stuttgart, Germany: DiamlerChrysler Konzernzentrale, Forum Stuttgart-Moringen
  • 2005 Vienna: Kunsthalle Wien
  • 2009 Durham, UK: Galilee Chapel, Durham Cathedral
  • 2009 New York: Jack Shainman Gallery
  • 2011 Brussels: La Centrale Electrique
  • 2012 New York: Museum for African Art

Wystawy grupowe[6] edytuj

  • 1994 Havana: Museo Nacional de Bellas Arte, 5th Havana Biennial
  • 1995 Venice: Palazzo Grassi, Venice Biennale
  • 1996 Berlin: Haus der Kulturen der Welt
  • 1996 Cape Town: Castle of Good Hope
  • 1997 Munich: Art Bureau
  • 1998 Dakar, Senegal: Galerie Nationale, Dak’Art Biennale
  • 1998 Tokyo: Tobu Museum of Art
  • 1999 Cape Town: The Granary
  • 1999 Accra, Ghana: National Museum Accra
  • 2000 Lyon, France: Halle Tony Garnier, Biennale de Lyon
  • 2000 Reykjavik: Reykjavik Art Museum
  • 2000 Havana: Centro De Arte Contemporaneo Wilfredp Lam, 7th Havana Biennial
  • 2000 London, British Museum
  • 2001 Munich: Museum Villa Stuck
  • 2001 Barcelona: Centre de Cultura Contemorania de Barcelona
  • 2001 Madrid: Circulo de Bellas Artes
  • 2002 Paris: Maison Europeenne de la Photographie
  • 2002 Berlin: Neue Gesellschaft fur Bildende Kunst
  • 2003 Waltham, MA: Rose Art Museum, Brandeis University
  • 2003 Stockholm: NK Car Park
  • 2004 Cherleroi, Belgium: palais des Beaux-Arts
  • 2004 Cape Town: Castle of Good Hope
  • 2004 Düsseldorf: Museum Kunst Palast
  • 2004 Tilburg, the Netherlands: Oude Warande
  • 2004 New York: Cathedral Church of St. John the Divine and the Museum for African Art
  • 2005 North Adams, MA: Mass MoCA
  • 2005 Bamako, Mali: Musee National du Mali
  • 2006 Ostend: Provinciall Museum voor Modernde Kunst and the North Sea Cost of Belgium
  • 2006 Brussels: La Centrale Electrique
  • 2006 Singapore: City Hall, Singapore Biennale
  • 2006 São Paulo: Museu de Arte Moderna de São Paulo, Bienal de São Paulo
  • 2007 Goteborg, Sweden: Roda Sten, Goteborg International Biennial
  • 2007 Barcelona: Centre de Cultura Contemprania de Barcelona
  • 2008 Johannesburg: FADA Gallery, University of Johannesburg
  • 2008 Polokwane, South Africa: Polowwane Art Museum
  • 2009 Havana: Saint Francis of Assisi Convent, Havana Biennial
  • 2009 Johannesburg: Sandton Convention Centre
  • 2009 Paris: Grande Halle de La Villette
  • 2009 Khayelitsha, South Africa: Lookout Hill
  • 2009 Osaka Japan: Dojima River Forum, Dojima River Biennial
  • 2009 Tirana, Albania: Hotel Dajti, Tirana International Contemporary Art Biennial
  • 2009 Cape Town: Spier
  • 2009 Cape Town: South African National Gallery
  • 2010 Cape Town: Cape Institute for Architecture
  • 2010 Cape Town: South African National Gallery
  • 2010 Cape Town: Michael Stevenson Gallery
  • 2010 Cradle of Humankind, Gauteng, South Africa: NIROX Sculpture Park
  • 2010 Helsinki: Tennis Palace Art Museum
  • 2010 Baltimore: Maryland Institute College of Art

Nagrody edytuj

Jane Alexander wygrała kilka nagród w trakcie swojej kariery, zarówno jako artysta solowy jak i w grupie. Prace Alexander są wystawione w kilku publicznych kolekcjach, włączając w to Południowoafrykańską Galerię Narodową, Galerię Sztuki w Tatham, Galerię Sztuki w Johannesburgu, oraz publiczną kolekcję na Uniwersytecie Witwatersrandzkim[4].

Nagrody edytuj

  • 1982 – National Fine Arts Student Award[8]
  • 1982 – Martienssen Student Prize[8]
  • 1995 – Standard Bank Young Artist Award[8]
  • 1996 – Joint winner of the First National Bank Artist of the Year[8]
  • 1996 – The FNB Vita Art Now Award[8]
  • 2002 – DaimlerChrysler Award[8]
  • 2004 – University of Cape Town Fellowship[6]

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f Jane Alexander | South African History Online [online], sahistory.org.za [dostęp 2021-03-30].
  2. ↑ a b c d Lisa Dent, Lisa Dent, Global Context: Q+A with Jane Alexander [online], ARTnews.com, 3 sierpnia 2012 [dostęp 2021-03-30] (ang.).
  3. ↑ James Ceves, When visual art makes you dine with kings: 15 famous South African artists [online], Briefly, 10 marca 2020 [dostęp 2021-03-30] (ang.).
  4. ↑ a b ArtThrob [online], artthrob.co.za [dostęp 2021-03-30].
  5. ↑ a b c d e f g h i j Tenley Bick, Horror Histories: Apartheid and the Abject Body in the Work of Jane Alexander, „African Arts”, 43 (4), 2010, s. 30–41, DOI: 10.1162/afar.2010.43.4.30, ISSN 0001-9933 [dostęp 2021-03-30].
  6. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v P. Subiros, Jane Alexander: Surveys (from the Cape of Good Hope), „Nka Journal of Contemporary African Art”, 2013 (33), 2013, s. 92–99, DOI: 10.1215/10757163-2352839, ISSN 1075-7163 [dostęp 2021-03-30].
  7. ↑ a b c d e f g h i Tate, Who is Jane Alexander? [online], Tate [dostęp 2021-03-30] (ang.).
  8. ↑ a b c d e f g African Success : Biography of Jane ALEXANDER [online], web.archive.org, 13 czerwca 2010 [dostęp 2021-03-30] [zarchiwizowane z adresu 2010-06-13].
  9. ↑ a b c d e f g h K. Mercer, Postcolonial Grotesque: Jane Alexander's Poetic Monsters, „Nka Journal of Contemporary African Art”, 2013 (33), 2013, s. 80–91, DOI: 10.1215/10757163-2352830, ISSN 1075-7163 [dostęp 2021-03-30].
  10. ↑ a b John Peffer, Animal Bodies/Absent Bodies, „Third Text”, 17 (1), 2003, s. 71–83, DOI: 10.1080/09528820309659, ISSN 0952-8822 [dostęp 2021-03-30].
  11. ↑ a b c d e f L. Mermin, 1998 New York African Film Festival, „Nka Journal of Contemporary African Art”, 1998 (8), 1998, s. 34–37, DOI: 10.1215/10757163-8-1-34, ISSN 1075-7163 [dostęp 2021-03-30].
  12. ↑ a b c d e f g h Tristan Mertens, Jane Alexander, Security (Surveys—From the Cape of Good Hope) . La Centrale Electrique (European Centre for Contemporary Art), Brussels, Belgium, March 25–August 21, 2011, „African Arts”, 46 (3), 2013, s. 85–87, DOI: 10.1162/AFAR_r_00091, ISSN 0001-9933 [dostęp 2021-03-30] (ang.).
  13. ↑ Holland Cotter, The Beast in the Human, and Vice Versa, „The New York Times”, 25 kwietnia 2013, ISSN 0362-4331 [dostęp 2021-03-30] (ang.).
  14. ↑ Kristine Roome, The Art of Liberating Voices, „Matatu”, 25 (1), 2002, s. 73–89, DOI: 10.1163/18757421-90000420, ISSN 0932-9714 [dostęp 2021-03-30].

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jane_Alexander_(artystka)&oldid=68149600”