Jaskinia Bezimienna (Dolina Bolechowicka)

Jaskinia Bezimiennajaskinia w Dolinie Bolechowickiej[1]. Administracyjnie znajduje się w gminie Zabierzów w powiecie krakowskim, w województwie małopolskim[2]. Pod względem geograficznym jest to obszar Wyżyny Olkuskiej wchodzący w skład Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej[3].

Jaskinia Bezimienna
Plan jaskini
Plan jaskini
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Położenie

Dolina Bolechowicka

Właściciel

Skarb Państwa

Długość

23 m

Deniwelacja

0 m

Wysokość otworów

350 m n.p.m.

Ekspozycja otworów

ku E, ESE

Kod

J.Olk.I-05.03

Położenie na mapie gminy Zabierzów
Mapa konturowa gminy Zabierzów, u góry znajduje się punkt z opisem „Jaskinia Bezimienna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Jaskinia Bezimienna”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Jaskinia Bezimienna”
Położenie na mapie powiatu krakowskiego
Mapa konturowa powiatu krakowskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Jaskinia Bezimienna”
Ziemia50°09′13″N 19°47′00″E/50,153611 19,783333
Strona internetowa

Opis obiektu edytuj

Jaskinia znajduje się w prawych zboczach porośniętej lasem części doliny. Jej otwory znajdują się u podstawy muru skalnego ciągnącego się na północny zachód od turni Palec w górnej części zboczy – na wysokości 50 m nad dnem doliny.

Główny otwór ma ekspozycję wschodnią, szerokość 2 m i wysokość 1,3 m. Zaraz za nim znajduje się komora o wymiarach 5 × 4,5 m i wysokości do 4 m. Odchodzi od niej w kierunku południowym szczelina o długości 5 m, a na zachód ciasny i zwężający się korytarz o długości 8 m. Ma on charakter rury z poziomymi wcięciami. Z komory na wschód wychodzi jeszcze jeden krótki i ukośny korytarz kończący się drugim, mniejszym otworem. Otwór ten znajduje się nad metrowej wysokości progiem[1].

Jest to jaskinia krasowa powstała na poziomym pęknięciu oraz na ukośnej szczelinie ciosowej w wapieniach z jury późnej. Ma ogładzone ściany, ale z poziomymi rynnami erozyjnymi. Świadczy to tym, że powstała w warunkach wadycznych. W kilku miejscach na stropie i ścianach występują nacieki w postaci groniastych nacieków mleka wapiennego i nacieku grzybkowego. Namulisko skąpe, złożone z gliny zmieszanej z gruzem wapiennym, a w otworze głównym także z próchnicy. Sala i otwory są oświetlone rozproszonym światłem słonecznym i poddane działaniu środowiska zewnętrznego. Na ścianach i na stropie w zasięgu światła rozwijają się glony. Korytarz zachodni jest wilgotny i zimą wychodzi z niego cieplejsze powietrze. W jaskini obserwowano pajęczaki, komary i motyla rusałka pawik[1].

Historia poznania i eksploracji edytuj

Jaskinia znana była od dawna. W 1879 r. jej namulisko przekopywał archeolog Gotfryd Ossowski. Znalazł w niej artefakty świadczące o pobycie w jaskini ludzi z okresu neolitu, między innymi szczękę i piszczel ludzką, dwa wyroby z brązu, żelazny nożyk, narzędzia z kości i krzemienia oraz fragmenty ceramiki. Opisał je w kilku publikacjach[4]. W 1951 r. jaskinię opisał Kazimierz Kowalski. On też sporządził pierwszy plan jaskini[5]. Jaskinia była wielokrotnie opisywana w późniejszych pracach archeologicznych. W 1960 r. M. Cabalska opisywała pochodzące z tej jaskini materiały kamienne z okresu kultury pucharów lejkowatych. E. Rook w 1980 r. podaje krótki opis jaskini, wyniki badań i opis ceramiki grupy pleszewskiej kultury lendzielskiej i neolitycznych wyrobów krzemiennych. E. Chochorowska w 2006 r. podaje wykaz wyrobów neolitycznych i średniowiecznych oraz wykonaną z brązu siekierę jako znalezioną w Jaskini Bolechowickiej. J. Lech w 2006 r. opisuje ślady penetracji ludów kultury ceramiki wstęgowej. A. Zastawny w 2006 r. opisuje fragmenty naczyń badeńskiego kręgu kulturowego[1]. Aktualną dokumentację jaskini sporządził A. Górny w grudniu 2009 r.[1]

Przypisy edytuj

  1. a b c d e Andrzej Górny, Jaskinia Bezimienna, [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2020-02-21].
  2. Geoportal. Mapa topograficzna i lotnicza [online] [dostęp 2020-02-21].
  3. Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa, Wyd. Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2
  4. G. Ossowski, Sprawozdanie z badań geologiczno-antropologicznych dokonanych w 1879 w jaskiniach okolic Krakowa, Kraków: Zbiór Wiad. do Antr. Kraj. 4: 35-57,
  5. K. Kowalski, Jaskinie Polski, tom. 1, Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne, 1951