Jaskinia Dzikajaskinia na lewym zboczu górnej części Doliny Kluczwody w miejscowości Wierzchowie w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Wielka Wieś[1]. Pod względem geograficznym znajduje się na Wyżynie Olkuskiej będącej częścią Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej[2].

Jaskinia Dzika
Plan jaskini
Plan jaskini
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Położenie

Wierzchowie, Dzikie Turnie

Właściciel

Skarb Państwa
(Lasy Państwowe)

Długość

61 m

Deniwelacja

2

Wysokość otworów

400 m n.p.m.

Ekspozycja otworów

ku NW, SW

Kod

J.Olk.I-04.79

Położenie na mapie gminy Wielka Wieś
Mapa konturowa gminy Wielka Wieś, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Jaskinia Dzika”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Jaskinia Dzika”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Jaskinia Dzika”
Położenie na mapie powiatu krakowskiego
Mapa konturowa powiatu krakowskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Jaskinia Dzika”
Ziemia50°10′20″N 19°48′23″E/50,172167 19,806472
Strona internetowa

Położenie

edytuj

Jaskinia położona jest w odległości ok. 1 km od drogi krajowej nr 94 w Dzikich Turniach. Jej otwór wylotowy o północno-zachodniej ekspozycji widoczny jest z drogi prowadzącej ich podnóżem (gdy drzewa są w stanie bezlistnym). Znajduje się w odległości kilkaset metrów od niej, w górnej części dolinki między skałami[3]. Jaskinia Dzika znajduje się pomiędzy Jaskinią Mamutową (Jaskinią Wierzchowską Dolną) a Jaskinią Wierzchowską Górną. Zwana jest też Jaskinią Wierzchowską Średnią. Obok wszystkich tych jaskiń prowadzi żółty Szlak Dolinek Jurajskich[1].

Opis jaskini

edytuj

Jaskinia Dzika podobna jest do Jaskini Mamutowej, jednak jest od niej znacznie mniejsza i mniej interesująca. Otwór wejściowy jest bardzo wysoki, ma postać wnęki o dnie zawalonym dużymi głazami. Po jej prawej stronie znajduje się boczny otwór, którym można wyjść na zbocze poniżej. Właściwy korytarz jaskini prowadzi w kierunku południowo-wschodnim. Jaskinia składa się praktycznie z jednego tylko, dość prostego korytarza. Ma kilka rozszerzeń i bocznych odgałęzień, ale wąskich, ślepych i ciasnych. Łączna długość korytarzy wynosi 61 m[3].

Jaskinia powstała w późnojurajskich wapieniach skalistych na szczelinie tektonicznej przecinającej w poprzek Dolinę Kluczwody. Została wytworzona przez wody w strefie wadycznej. Wskazuje na to kształt korytarzy i ich wymycie. Namulisko w nyży przed jaskinią jest próchniczne, ubogie, w pierwszych 10 m korytarza również próchniczne, jeszcze bardziej ubogie, w dalszej części złożone z wapiennego gruzu po bokach zlepionego naciekową skorupą. W jaskini jest kilka bardzo zniszczonych stalaktytów i polewy skalne. Na powierzchni namuliska występują kości współczesnych zwierząt. Jaskinia jest wilgotna, kapie z niej woda, a na dnie miejscami są kałuże. Zamieszkują ją liczne gatunki pajęczaków, licznie występują w niej także motyle i muchówki. Hibernuje w niej kilka gatunków nietoperzy[3].

Historia poznania

edytuj

Miejscowej ludności jaskinia zapewne znana była od dawna. Jest często odwiedzana przez turystów. W literaturze po raz pierwszy opisana została w 1935 r. przez Z. Ciętaka. Przez G. Ossowskiego została umieszczona na mapie Doliny Kluczwody[3]. Zinwentaryzował ją K. Kowalski w 1950 r.[4] W 1981 r. E. Sanocka-Wołoszynowa badała w niej faunę pajęczaków[5]. W 2007 i 2012 r. sporządzono spisy hibernujących w niej nietoperzy. W 2000 r. prowadzono badania geochemiczne wody[3].

Obok Jaskini Dzikiej znajduje się Schronisko przy Jaskini Dzikiej. Ma otwór po jej lewej stronie[6].

Przypisy

edytuj
  1. a b Geoportal. Mapa topograficzna i lotnicza [online] [dostęp 2022-03-27].
  2. Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2.
  3. a b c d e Adam Polonius, Kazimierz Kowalski, Norbert Sznober, Jaskinia Dzika, Halina Grodzicka (red.), [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2022-03-27].
  4. Kazimierz Kowalski, Jaskinie Polski, t. 1, Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne, 1951.
  5. E.Sanocka-Wołoszynowa, Badania pajęczaków jaskiń Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, „Acta Univ. Wratislav. Prace Zoologiczne”, 11, Wrocław 1981.
  6. Adam Polonius, Norbert Sznober, Schronisko obok Jaskini Dzikiej, Halina Grodzicka (red.), [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2022-03-27].