Jelisaveta Načić
Jelisaveta Načić (ur. 31 grudnia 1878 w Belgradzie, zm. 6 czerwca 1955 w Dubrowniku) – pierwsza architektka w Serbii[1].
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
| Alma Mater |
Życiorys edytuj
Ukończyła szkołę średnią z wybitnym wynikiem w 1896. Następnie rozpoczęła studia na Wydziale Architektury Uniwersytetu w Belgradzie. W wieku 22 lat była pierwszą kobietą, która ukończyła studia na Wydziale Inżynierii. Próbowała znaleźć pracę w Ministerstwie Infrastruktury. Nie mogła jednak zostać urzędnikiem, gdyż wymogiem zatrudnienia było odbycie służby wojskowej[2]. Udało jej się jednak zatrudnić jako architekt w urzędzie miejskim w Belgradzie, gdzie została pierwszym architektem miejskim.
W 1903 zaprojektowała Małe Schody w parku Kalemegdan. W 1906 zaprojektowała jedną z najnowocześniejszych ówcześnie szkół podstawowych na Bałkanach, która do dziś nosi imię Króla Piotra I. Zaprojektowała również Cerkiew św. Aleksandra Newskiego w Belgradzie. Jej budowa rozpoczęła się w 1912, lecz została przerwana w związku z wybuchem I wojny światowej. Cerkiew dokończono w 1929[3].
Jej kariera została przerwana w 1916, gdy została internowana w obozie Nežider w Neusiedl am See w węgierskiej części Austro-Węgier, w związku z łukiem triumfalnym, który zaprojektowała z okazji powrotu wojsk serbskich z wojen bałkańskich z napisem „Są jeszcze niewyzwoleni Serbowie”. W obozie poznała albańskiego intelektualistę Lukę Lukaja, za którego wyszła za mąż w 1917. Parze urodziła się córka Lula. Po wojnie mieszkali krótko w Belgradzie a następnie przenieśli się do Szkodry, gdzie Luka został ministrem w rządzie Esada Paszy, który pomagał przedostawać się Serbom przez Albanię w czasie wojny. Jelisaveta pomagała mężowi w wywołaniu powstania mającego wyzwolić Albanię spod rządów włoskich. Po upadku powstania przenieśli się w 1923 do Dubrownika. Mieszkała w domu podarowanym jej po II wojnie światowej przez Związek Architektów Jugosławii w uznaniu za jej zasługi[1].
Upamiętnienie edytuj
Jej imieniem nazwano jedną z ulic w Belgradzie, położoną w pobliżu osiedla robotniczego, które zaprojektowała.
Przypisy edytuj
- ↑ a b Jelisaveta Načić (1878—1955). Riznica Srpska, 2011-06-30. [dostęp 2021-04-04]. (serb.).
- ↑ One su bile prve: Jelisaveta Načić, prva žena u državnoj službi Srbije. Kulturni centar Beograda. [dostęp 2021-04-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-02)]. (serb.).
- ↑ Alexander Nevsky Church in Belgrade. Nothing against Serbia, 2009-01-12. [dostęp 2021-04-04]. (ang.).