Giorgio Biandrata

Giovanni Giorgio Biandrata, pol. Jan Jerzy Blandrata (ur. ok. 1515/1516 w Saluzzo, zm. 5 maja 1588 w Gyulafehérvár) – włoski lekarz, teolog, działacz reformacyjny (kalwiński i unitariański) w Polsce i na Litwie.

Giovanni Giorgio Biandrata

Jerzy Blandrata na rycinie z XIX wieku.
Data i miejsce urodzenia	1516 Saluzzo
Data i miejsce śmierci	5 maja 1588 Alba Iulia
Zawód, zajęcie	Lekarz położnik
Alma Mater	Uniwersytet w Pawii Uniwersytet w Bolonii
Rodzice	Bernardino Biandrata (ojciec)

Życiorys

List Jana Kalwina do zboru kalwińskiego w Wilnie zawierający potępienie antytrynitarskich poglądów Biandraty. 9 X 1561, Genewa

Syn Bernardina Biandraty. W Krakowie był lekarzem królowej Bony w latach 1540–1544. W 1556 wyjechał do Genewy, gdzie przyjął kalwinizm. Już 2 lata później zmuszono go do wyjazdu z tego miasta z powodu poglądów unitariańskich i wrócił do Polski w 1558. Tu włączył się aktywnie w działalność ruchu ewangelicko-reformowanego i w 1560 został wybrany seniorem (przełożonym) zborów w Małopolsce.

Był jednym z głównych propagatorów ruchu antytrynitarskiego w Polsce i z tego powodu pozostawał w konflikcie z Kalwinem, który pisał do polskich kalwinistów listy, ostrzegające ich przed rozłamową działalnością Biandraty. Na skutek konfliktu z małopolskimi ewangelikami reformowanymi, Biandrata zaczął szukać protektorów i znalazł takie poparcie na Litwie u księcia Mikołaja Radziwiłła Czarnego oraz u Jana Kiszki z których pomocą stworzył silną frakcję litewskich braci polskich. Biandrata napisał wiele dzieł teologicznych, w tym dzieła negujące istnienie Trójcy Świętej oraz zaprzeczające boskości Jezusa, co przyniosło mu sławę wybitnego teologa unitarianizmu.

W 1563 wyjechał do Siedmiogrodu, gdzie został lekarzem i doradcą Jana Zygmunta Zápolyi. Od 1571 pracował dla Stefana Batorego i wykonał dla niego szereg ważnych zadań, m.in. przyczynił się do jego wyboru na króla Polski podczas sejmu elekcyjnego w 1575.

Gdy był w podeszłym wieku, zaopiekowali się nim jezuici, którzy daremnie usiłowali go skłonić do przyjęcia katolicyzmu.

Niektóre dzieła

• 1539 – traktat medyczny (ginekologia), dedykowany królowej Bonie: Gynaeceorum ex Arystoteli et Bonaciolo [...] noviter excerpta de fecundatione, gravitate, partu et puerperio.
• 1567 – traktat teologiczny: De vera et falsa unius Dei, Filii et Spiritus Sancti cognitione (O prawdziwym i fałszywym poznaniu jedności Boga, Syna i Ducha Świętego).
• 1568 – traktat teologiczny: Antithesis Pseudo-Christi cum vero illo ex Maria nato (Przeciwstawienie Pseudo-Chrystusowi prawdziwego, zrodzonego z Maryi).

Zobacz też

• Miguel Servet
• Leliusz Socyn
• Włosko-polskie związki literackie

Bibliografia

• Gmiterek H., Bracia czescy a kalwini w Rzeczypospolitej połowa XVI – połowa XVII wieku, Lublin 1987
• Tazbir J., Reformacja w Polsce. Szkice o ludziach i doktrynie, Warszawa 1993
• Topolska M. B., Społeczeństwo i kultura w Wielkim Księstwie Litewskim od XV do XVIII w., Poznań-Zielona Góra 2002
• Tworek S., Materiały do dziejów kalwinizmu w Wielkim Księstwie Litewskim w XVII w., [w:] „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, t. XIV, 1969
• Wajsblum M., Jerzy Blandrata, [w:] „Polski Słownik Biograficzny”, t. 2, s. 118-120
• Wajsblum M., O genezie antytrynitaryzmu polskiego, [w:] „Reformacja w Polsce”, 1934, s. 78-90.

Linki zewnętrzne

• List Jana Kalwina do zboru kalwińskiego w Wilnie zawierający potępienie antytrynitarskich poglądów Giorgia Biandraty
• Giorgio Biandrata, nota biograficzna i dzieła do pobrania. braciapolscy.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-07)].