Jerzy Boroń
Jerzy Boroń (ur. 4 kwietnia 1924 w Kołomyi – zm. 20 maja 1986 r. we Wrocławiu[1]) – polski rzeźbiarz, członek tzw. „Grupy Wrocławskiej” skupionej wokół Eugeniusza Gepperta. Pedagog wrocławskiej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (PWSSP) we Wrocławiu w latach 1953–1986.
,_artysta_rze%C5%BAbiarz.jpg) Jerzy Boroń | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
polska |
| Dziedzina sztuki | |
| Odznaczenia | |
     
| |
Życiorys edytuj
Był jednym z czworga dzieci Stanisława Boronia[2], wieloletniego dyrektora Państwowego Gimnazjum Męskiego nr 5 im. Kazimierza Jagiellończyka w Kołomyi (zamordowanego w 1943 w obozie koncentracyjnym na Majdanku) i Jadwigi z Czaykowskich.
Uczeń Borysa Michałowskiego[3]. Po ukończeniu studiów (1948–1953) ze specjalizacją w rzeźbie na PWSSP, został asystentem w Katedrze Rzeźby na Wydziale Ceramiki i Szkła PWSSP we Wrocławiu (1953–57), następnie w latach 1964–1967 był kierownikiem Pracowni Rzeźby w Architekturze, a w latach 1975–1986 Pracowni Rzeźby w Urbanistyce. W latach 1972–1975 dziekan Wydziału Malarstwa Grafiki i Rzeźby, a w latach 1974–1977 prorektor PWSSP ds. Artystyczno-Badawczych.
Pod koniec lat 50. jego praca skupiała się na plastyce w architekturze i przemyśle, którą prowadził z grupą innych artystów, i w związku z którą organizował wystawy problemowe np.: Poszukiwania formy i koloru (1957 r.) i Funkcja formy i koloru (1961 r.). W 1964 roku zorganizował w Bolesławcu pierwszy plener ceramiczny[4], który z czasem stał się międzynarodową imprezą kulturalną pod nazwą Międzynarodowy Plener Ceramiczno–Rzeźbiarski[5]. Jerzy Boroń tworzył także rzeźby w powiązaniu z przemysłem i architekturą, gdzie jego prace charakteryzowała skondensowana, syntetyczna forma z wyraźną ekspresją artystyczną. W swoich rzeźbach wykorzystywał kamień, ceramikę i stal.
Jego realizacje plenerowe to m.in. spawana rzeźba ze stali przy Obelisku Poległych Funkcjonariuszy MO we Wrocławiu (1964 r.; zdemontowana w 1991 r.[3], przeniesiona na skwer obok wrocławskiej ASP), pomnik Era kosmiczna (1969 r.; wykonany z aluminium, usytuowany w dawnej fosie miejskiej na terenie Oleśnicy[6]), ceramiczna kompozycja Łabędzie (1978 r.[7]) przed wrocławskim Centrum Diagnostyki Medycznej „DOLMED” oraz Obelisk ku Czci Pomordowanych Patriotów przy skrzyżowaniu ulic Reymonta i Kleczkowskiej we Wrocławiu (1985 r.; wspólnie z Wiesławem Chmielem[7], jako jego opiekun artystyczny).
- Odznaczenia
- 1945 – Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk,
- 1951 – Medal Zwycięstwa i Wolności 1945,
- 1951 – Odznaka Grunwaldzka,
- 1971 – Złoty Krzyż Zasługi,
- 1971 – Budowniczy Wrocławia,
- 1971 – Zasłużony dla Dolnego Śląska,
- 1972 – Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
- 1976 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Przypisy edytuj
- ↑ Międzynarodowy Plener Ceramiczno–Rzeźbiarski w Bolesławcu, „Historia plenerów w pigułce”. www.boleslawiecsymposium.com, 2010–08–01. [dostęp 2010-08-19].
- ↑ Nowe nabytki w zasobie archiwalnym Państwowego Muzeum na Majdanku. 2010-08-20. [dostęp 2011-01-25].
- ↑ a b Beata Maciejewska: Obsadzanie cokołów zawsze było zajęciem dużego ryzyka. Gazeta.pl Wrocław, 2010-02-19. [dostęp 2010-08-16].
- ↑ Wykład Krystyny Gay-Kutschenreiter (MPCR 2004). [dostęp 2010-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-19)].
- ↑ Rozpoczął się plener ceramiczny w Bolesławcu. Gazeta.pl Wrocław, 2004-08-01. [dostęp 2010-08-16].
- ↑ Pomnik Ery Kosmicznej. [dostęp 2010-08-19].
- ↑ a b Pomniki, rzeźby i fontanny we Wrocławiu powstałe po 1945 r.. Wrocław.pl. [dostęp 2010-08-20].
Bibliografia edytuj
- Encyklopedia Wrocławia. Wyd. 3. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, s. 85. ISBN 83-7384-561-5.
- Biogram Jerzego Boronia opublikowany podczas seminarium „Wrocławskie Środowisko Akademickie, Twórcy i Ich Uczniowie”. Politechnika Wrocławska, 12–18 listopada 2003. [dostęp 2010-08-19].
- Notka biograficzna poświęcona Jadwidze z Czaykowskich Boroniowej.