Jerzy Pieszkański
Jerzy Pieszkański (ur. 1900, zm. 14 sierpnia 1920) – podporucznik Polskiej Marynarki Wojennej, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.
 ppor. mar. Jerzy Pieszkański | |
 podporucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1918–1920 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujUrodzony w roku 1900 w Ustiużnie (Gubernia nowogrodzka)[a]. Edukował się w Korpusie Morskim w Petersburgu, w III rocie gardemaryńskiej[b].
Do Polski przybył po 11 listopada 1918 i został przyjęty do Marynarki Wojennej oraz przydzielony jako pomocnik szefowi Sekcji Marynarki Ministerstwa Spraw Wojskowych – kmdr. Bogumiłowi Nowotnemu. Następnie służył w korpusie rzeczno-brzegowym, w którym od dnia 21 lutego 1919 pełnił obowiązki oficera w 2 kompanii Batalionu Morskiego. Dalsza służba Jerzego Pieszkańskiego w Polskiej Marynarce Wojennej to pełnienie obowiązków II oficera na statku O.R.P. „Wisła”, dowódcy statku uzbrojonego O.R.P. „Kiliński” oraz dowódcy statku szkolnego O.R.P. „Neptun”[1]. Wiosną 1920 został awansowany do stopnia podporucznika Polskiej Marynarki Wojennej (w korpusie rzeczno-brzegowym)[c]. Od kwietnia do lipca 1920 r. pozostawał bez przydziału i znajdował się w dyspozycji Departamentu dla Spraw Morskich Ministerstwa Spraw Wojskowych[2].
W dniu 30 lipca 1920 objął dowództwo nad statkiem uzbrojonym O.R.P. „Moniuszko” z III Dywizjonu Statków Uzbrojonych Flotylli Wiślanej, którym patrolował Wisłę na odcinku Warszawa – Modlin – Wyszogróg – Płock – Włocławek oraz holował berlinki z amunicją, na trasie z Modlina do Torunia. W dniu 14 sierpnia 1920 jego statek podporządkowano gen. bryg. Mikołajowi Osikowskiemu – dowódcy Grupy „Dolna Wisła” i skierowano w drogę powrotną do Modlina[2]. W pobliżu miejscowości Rybitwy nastąpiła wymiana ognia z wojskami bolszewickimi. Był to oddział wydzielony 10 Dywizji Kawalerii dowodzonej przez N.D. Tomina, wchodzącej w skład 3 Korpusu Kawalerii Gaja Dimitriewicza Gaja (Gaj-Chana). Na wysokości ruin zamku w Bobrownikach O.R.P. „Moniuszko” został uszkodzony, a wielu ze znajdujących się na jego pokładzie zostało zabitych bądź rannych (zginął wówczas cywilny kapitan statku – Józef Mizera). Podporucznik Pieszkański nie usłuchał wezwania Rosjan i nie poddał im statku, który udało mu się doprowadzić do drugiego brzegu Wisły, w pobliżu Mikorzyna. Po zdemontowaniu działka pokładowego i karabinów maszynowych dalej prowadzono walkę z bolszewikami, lecz brak amunicji zmusił polskich marynarzy do wycofania się (zabrano rannych i broń). Ciężko już wówczas ranny (w brzuch i obie nogi) ppor. Pieszkański wpadł w ręce wroga, został dobity, a jego zwłoki pokłute bagnetami[3][4][5].
Dekretem Wodza Naczelnego marszałka Józefa Piłsudskiego (dekret L.3306) ppor. śp. Jerzy Pieszkański z Flotylli Wiślanej został odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari (nr krzyża: 4165)[6] oraz awansowany pośmiertnie do stopnia porucznika marynarki wojennej. Awans oraz odznaczenie nastąpiły na wniosek dowódcy Flotylli Wiślanej – kpt. mar. Bohdana Jarocińskiego, szefa Departamentu dla Spraw Morskich M. S. Wojsk. – kontradm. Kazimierza Porębskiego oraz dowódcy Frontu Północnego – gen. broni Józefa Hallera[7]. W lutym 1929 dowódca Okręgu Korpusu Nr VIII - gen. bryg. Stefan Pasławski - przyznał pośmiertnie por. mar. Pieszkańskiemu prawo do noszenia Medalu Pamiątkowego za Wojnę 1918–1921[8].
Początkowo Jerzy Pieszkański został pochowany w pobliżu Mikorzyna (wieś Włoszyca), jednakże po kilkunastu dniach jego ciało ekshumowano, przewieziono statkiem do Włocławka i złożono w kwaterze Obrońców Wisły na tamtejszym cmentarzu. Jego grób na włocławskim Cmentarzu Komunalnym (sektor 84A, rząd 16, nr grobu 521) zawiera inskrypcję: „Nigdy nie widziałem matki Ojczyzny. Przywędrowałem do niej i spełniłem swój twardy dług Polaka”. W dniu 25 sierpnia 1929 roku pod Bobrownikami odsłonięty został pomnik Jerzego Pieszkańskiego[9].
Ojciec Jerzego Pieszkańskiego, Konstanty Pieszkański[d], otrzymał uchwałą Rady Miejskiej miasta Nieszawy z dnia 22 października 1932 roku honorowe obywatelstwo tego miasta[10].
Ordery i odznaczenia
edytujUwagi
edytuj- ↑ Dane pochodzące z inskrypcji nagrobnej.
- ↑ Dane pochodzące z inskrypcji nagrobnej.
- ↑ Awans ten nastąpił prawdopodobnie w kwietniu 1920 roku.[1]
- ↑ Według części źródeł ojcem Jerzego Pieszkańskiego był Edward Pieszkański, ur. w 1862 r. generał major floty rosyjskiej, absolwent Wydziału Nawigacji Morskiej Szkoły Inżynieryjnej w Petersburgu, pracownik Głównego Urzędu Hydrologicznego w Petersburgu.[1]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Kunikowski 2004 ↓, s. 137.
- ↑ a b Kunikowski 2004 ↓, s. 137–138.
- ↑ Bobrowniki nad Wisłą ↓.
- ↑ Biuletyn Przewodnicki PTTK Włocławek ↓, s. 10–13.
- ↑ Jednodniówka 14 Pułku Piechoty 1934 ↓, s. 24.
- ↑ a b Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 I 1922, s. 11.
- ↑ Kunikowski 2004 ↓, s. 138.
- ↑ Rozkaz Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VIII ↓, Nr 5 z 4 II 1929, s. 6.
- ↑ "Gazeta Lwowska" nr 192 z 23 VIII 1929, str. 5
- ↑ Tu i Teraz – Gazeta Powiatu Włocławskiego ↓.
Bibliografia
edytuj- Stanisław Kunikowski: Włocławski Słownik Biograficzny pod redakcją Stanisława Kunikowskiego. Tom I. Włocławek: Lega Oficyna Wydawnicza, 2004. ISBN 83-88115-80-4.
- portal Bobrowniki nad Wisłą. [dostęp 2018-02-24].
- Jednodniówka 14 Pułku Piechoty w 16 rocznicę powstania: 1918-27 października 1934.. Włocławek, 1934. [dostęp 2018-02-25].
- Biuletyn Przewodnicki PTTK Włocławek Nr 93/2008. [dostęp 2018-02-25].
- Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych z lat 1920–1937. [dostęp 2018-02-24].
- Tu i Teraz – Gazeta Powiatu Włocławskiego Nr 21/2011. [dostęp 2018-02-25].
- Rozkaz Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VIII Nr 5 z 4 lutego 1929 r.. [dostęp 2022-08-20].
- Pomniki, tablice, miejsca pamięci we Włocławku. [dostęp 2018-10-21].