Wikipedia

Jerzy Zaremba (lotnik)

oficer Wojska Polskiego, pilot, kawaler Virtuti Militari, dowódca 131 eskadry myśliwskiej i dywizjonu 306

Jerzy Zaremba (ur. 8 lipca 1909 w Równem, zm. 14 sierpnia 1941 w Bollezeele) – kapitan pilot Wojska Polskiego, kawaler Virtuti Militari, dowódca dywizjonu 306.

Jerzy Zaremba
1/2 zwycięstw
Ilustracja
kapitan pilot kapitan pilot
Data i miejsce urodzenia

8 lipca 1909
Równe

Data i miejsce śmierci

14 sierpnia 1941
Bollezeele

Przebieg służby
Lata służby

1928–1941

Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Lotnictwo Wojska Polskiego
RAF

Jednostki

3 pułk lotniczy
dywizjon 306

Stanowiska

dowódca eskadry
dowódca dywizjonu

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Odznaczenia
Odznaka Obserwatora Polowa Odznaka Pilota Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (od 1941) Medal Lotniczy
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys

edytuj

Po wybuchu I wojny światowej jego rodzina zamieszkała w Kijowie, skąd dopiero w 1922 r. udało jej się przedostać do Polski i powrócić do Równego. W tamtejszym gimnazjum matematyczno-przyrodniczym zdał maturę i w 1928 r. zgłosił się do odbycia służby wojskowej. Odbył wstępne przeszkolenie wojskowe w szkole podchorążych piechoty, a następnie w 5. pułku piechoty Legionów[1]. Od października uczył się w Szkole Podchorążych Lotnictwa. 15 sierpnia 1931 prezydent RP Ignacy Mościcki mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1931 i 2. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych, a minister spraw wojskowych wcielił do 3 pułku lotniczego w Poznaniu[2]. Szkołę ukończył ze specjalnością obserwatora[3].

W pułku otrzymał przydział do 31. eskadry liniowej. W Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa przeszedł przeszkolenie w zakresie pilotażu. Umiejętności pilotażowe poszerzał w 1933 r. w ramach kursu wyższego pilotażu w Grudziądzu. Po powrocie do 3. pułku został przeniesiony do eskadry myśliwskiej. W 1934 r. został awansowany na stopień porucznika. W listopadzie 1937 r. objął dowództwo nad 131. eskadrą myśliwską. Dał się też poznać jako uzdolniony sportowiec, sztafeta pływacka w skład której wchodził, zwyciężyła w pułkowych zawodach sportowych w 1938 r.[4] W ramach dywizjonu III/3 został wydelegowany do osłaniania akcji zajmowania Zaolzia[1]. W 1939 r. został awansowany na stopień kapitana[5].

Wybuch II wojny światowej zastał go na stanowisku dowódcy 131. em, która została dyslokowana na lotnisko Dzierżnica[6]. 3 września, wraz z dwoma lotnikami eskadry, przechwycił wyprawę bombową He 111. Wspólnie zestrzelili jeden bombowiec. Następnie Zaremba i por. Lech Grzybowski przechwycili kolejną wyprawę Luftwaffe i wspólnie zestrzelili jednego He 111 na pewno a drugiego prawdopodobnie[7][a]. Podczas ostatniego ataku został ciężko raniony przez strzelca pokładowego w nogę, ale zdołał powrócić na macierzyste lotnisko. Został przetransportowany do szpitala w Poznaniu a następnie do Warszawy. Po rekonwalescencji zdołał uciec 3 stycznia 1940 r. ze stolicy i przez Tatry przedostał się na Słowację. Z powodu odmrożeń i odnowienia się rany pozostał we wsi Medzilaborce, gdzie został aresztowany. Po leczeniu i odzyskaniu sił zmylił po raz drugi straże i uciekł ze szpitala 31 marca. Przedostał się do Francji, skąd po jej upadku został ewakuowany do Wielkiej Brytanii[7].

Zgłosił się do Polskich Sił Powietrznych, otrzymał numer służbowy RAF P-0723[9]. Został przydzielony do tworzonego dywizjonu 306. 27 października objął dowództwo nad eskadrą A[10]. W listopadzie został mianowany dowódcą eskadry B[11]. 1 lipca 1941 r. przejął dowództwo dywizjonu od kpt. Tadeusza Rolskiego[12].

14 sierpnia dowodził dywizjonem podczas operacji Circus 73, której zadaniem było zbombardowanie celów na terenie Francji. Podczas lotu powrotnego jego Spitfire Mk IIB (nr ser. P8466, znaki UZ-Z) został zestrzelony w rejonie Bollezeele[13]. Został pochowany na cmentarzu miejskim w Dunkierce (działka 2, rząd 3, grób 39)[14].

Pracująca po zakończeniu II wojny światowej Komisja Bajana uznała mu zniszczenie 1/2 samolotu na pewno oraz 5/6 prawdopodobnie. Daje to Zarembie 345. pozycję na tej liście[15].

Ordery i odznaczenia

edytuj

Za swą służbę został odznaczony[16]:

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Jerzy Pawlak podaje, że tego dnia zestrzelił dwa Ju 86, jednak nie jest to ostatecznie udokumentowane[8]

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Zieliński, Krzystek 2002 ↓, s. 240.
  2. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 15 sierpnia 1931, s. 306, 315.
  3. ↑ Pawlak 2009 ↓, s. 107.
  4. ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 208.
  5. ↑ Rybka, Stepan 2003 ↓, s. 492.
  6. ↑ Pawlak 1991 ↓, s. 84.
  7. ↑ a b Jerzy Zaremba. Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej. [dostęp 2024-06-10]. (pol.).
  8. ↑ Pawlak 1991 ↓, s. 88.
  9. ↑ Krzystek 2012 ↓, s. 634.
  10. ↑ Matusiak 2003 ↓, s. 9.
  11. ↑ Matusiak 2003 ↓, s. 10.
  12. ↑ Król 1990 ↓, s. 204.
  13. ↑ Matusiak 2003 ↓, s. 15.
  14. ↑ JERZY ZAREMBA. Niebieska eskadra - groby, cmentarze, pomniki, miejsca pamięci polskich lotników. [dostęp 2024-06-10]. (pol.).
  15. ↑ Lista Bajana. Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej. [dostęp 2024-06-11]. (pol.).
  16. ↑ Zaremba Jerzy. Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940-1947. [dostęp 2024-06-10]. (pol.).
  17. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 15 sierpnia 1931, s. 316.

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jerzy_Zaremba_(lotnik)&oldid=74064669”