Jezioro Długie (powiat szczycieński)
Jezioro Długie, Jezioro Domowe Duże (niem. Großer Haus-See[3]) – jezioro w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. szczycieńskim, w granicach administracyjnych miasta Szczytna, na obszarze Pojezierza Mrągowskiego[4].
.jpeg) Plaża miejska i pomost nad jeziorem Długim | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowości nadbrzeżne | |
| Region | |
| Wysokość lustra |
140,0 m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
51,0–62,1 ha |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
| Objętość |
1749,8 tys. m³ |
| Hydrologia | |
| Klasa czystości wody |
non[2] (w roku 2004) |
Położenie na mapie Szczytna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu szczycieńskiego  | |
 53°34′07″N 20°58′50″E/53,568611 20,980556
| |
Hydronimia
edytujWedług urzędowego spisu opracowanego przez Komisję Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych (KNMiOF) nazwa tego jeziora to Jezioro Długie[5]. W różnych publikacjach i na mapach topograficznych jezioro to występuje pod nazwą Domowe Duże[2][6]. Dawniej funkcjonowały także nazwy: Domowe k. Szczytna, Dom Duży, Szczycieńskie.
Dane morfometryczne
edytujPowierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 51,0 ha[2] do 62,1 ha[1]. Zwierciadło wody położone jest na wysokości 140 m n.p.m.[potrzebny przypis] Średnia głębokość jeziora wynosi 2,8 m[1], natomiast głębokość maksymalna 5,4 m[1]. Długość linii brzegowej wynosi 5300 m[potrzebny przypis].
- Zlewnia bezpośrednia: 22,18 ha
- Zlewnia całkowita: 1310 ha
Charakterystyka
edytuj- Na zachodnim krańcu bagniste pozostałości dawnego połączenia z jeziorem Szczycionek.
- Na wschodnim krańcu 50-metrowy kanał (rów) łączy z Jeziorem Domowym Małym.
- jezioro silnie zeutrofizowane
- ze wschodu zabudowania miejskie i roślinność parkowa, z zachodu pola uprawne
- na jeziorze są trzy nieduże podmokłe wyspy porośnięte trzciną
- w północno-wschodniej części duży półwysep zarośnięty roślinnością
- występuje ptactwo wodne, głównie łabędzie, kaczki, perkozy i rybitwy
Rekreacja
edytuj- Na wschodnim krańcu jest piaszczysta plaża miejska, boisko do piłki plażowej, duże oświetlone molo z ławkami i stolikami.
- Nad jeziorem w okresie letnim organizowane jest kąpielisko strzeżone.
- Na wschodnim krańcu jest przystań wodna, ośrodek sportowy, w sezonie można wypożyczać sprzęt wodny (rowery, kajaki, żaglówki).
- Wschodnia część otoczona jest parkiem i zabudową miejską, są chodniki i ścieżki rowerowe. Część zachodnia otoczona jest polami uprawnymi.
- Dookoła jeziora powstała ścieżka rowerowa i piesza, oświetlona i z ławkami.
Wędkarstwo
edytuj- typ jeziora: linowo-szczupakowy
- najczęściej występujący gatunek – okoń, sandacz
- całkowity zakaz łowienia w trzcinowiskach (lęgi ptaków)
- okresowo zarybiane, np. sumem
- populacje rosnące: płoć, leszcz, karp, sum, sandacz, okoń
- populacje malejące: wzdręga, lin, karaś, amur, szczupak
- ilość wędkarzy – średnia
Degradacja
edytujW oparciu o badania przeprowadzone w 2004 roku wody jeziora zaliczono do wód pozaklasowych[2].
Za czasów niemieckich jeziora były bardzo czyste i zadbane, przy Jeziorze Dużym było kąpielisko, kąpano się także w jeziorze Małym.
Jezioro wykazuje cechy zbiorników silnie zeutrofizowanych, z zakwitami glonów, odczynem przekraczającym pH 9 i zawartością chlorofilu ponad 50 mg/m³ w warstwach powierzchniowych oraz wysokim stężeniem związków organicznych i biogennych.
Jest bardzo podatne na degradację (III kategoria) i ma dość niekorzystne położenie – część zlewni jest zurbanizowana. Woda deszczowa z części miasta spłukiwana jest do jezior. Większość wody wpada do Jeziora Małego, jednak kilka kolektorów burzowych ma ujścia w Domowym Dużym.
Rewitalizacja
edytujOd lat mówi się o rewitalizacji jezior. Pierwsze plany związane były z wykopaniem rowu, który połączyłby jezioro z jeziorami Szczycionek i Sasek Wielki. Kilkadziesiąt lat temu istniało połączenie ze Szczycionkiem, jednak pozostały tylko jego pozostałości.
W kolejnych latach pomysł rowu powracał, ale pojawiały się także inne:
- mechaniczne czyszczenie dna jeziora
- chemiczne czyszczenia dna
- napowietrzanie wody
- wymuszanie ruchu wody
Od 2010 roku prowadzona jest jego rekultywacja pod nadzorem naukowców Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Dzięki zabiegom związanym ze strącaniem związków fosforu udało się zahamować proces eutrofizacji. Osiągnięta już większa przezroczystość i parametry fizykochemiczne wody pozwoliły na otwarcie w 2011 roku kąpieliska, które spełnia wszystkie warunki, jakie na organizatora taki obiektów narzuca polskie i unijne prawo.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e według IRŚ za Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 392. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ a b c d Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 392. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ Mapa z 1904 roku, m. wyd. Berlin. [dostęp 2016-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
- ↑ Regiony fizycznogeograficzne Polski po zmianach w 2018 r. [online], warmaz.pl, 2018 (pol.).
- ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 61, ISBN 83-239-9607-5.
- ↑ Mapa topograficzna dostępna w serwisie geoportal.gov.pl. [dostęp 2009-11-20].
Linki zewnętrzne
edytuj- Jezioro Długie w informatorze turystyczno-przyrodniczym www.jezioro.com.pl. jezioro.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-27)].