Jezioro Długie (powiat szczycieński)

(Przekierowano z Jezioro Domowe Duże)

Jezioro Długie, Jezioro Domowe Duże (niem. Großer Haus-See[3]) – jezioro w woj. warmińsko-mazurskim, w pow. szczycieńskim, w granicach administracyjnych miasta Szczytna, na obszarze Pojezierza Mrągowskiego[4].

Jezioro Długie
Jezioro Domowe Duże
Jezioro Dom Duży, Szczycieńskie
Ilustracja
Plaża miejska i pomost nad jeziorem Długim
Położenie
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Miejscowości nadbrzeżne

Szczytno

Region

Pojezierze Mrągowskie

Wysokość lustra

140,0 m n.p.m.

Morfometria
Powierzchnia

51,0–62,1 ha

Wymiary
• max długość
• max szerokość


2,05 km
0,45 km

Głębokość
• średnia
• maksymalna


2,8[1] m
5,4[1] m

Objętość

1749,8 tys. m³

Hydrologia
Klasa czystości wody

non[2] (w roku 2004)

Położenie na mapie Szczytna
Mapa konturowa Szczytna, blisko centrum na lewo u góry znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Jezioro Długie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na prawo znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Jezioro Długie”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, blisko centrum na dole znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Jezioro Długie”
Położenie na mapie powiatu szczycieńskiego
Mapa konturowa powiatu szczycieńskiego, w centrum znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Jezioro Długie”
Ziemia53°34′07″N 20°58′50″E/53,568611 20,980556

Hydronimia

edytuj

Według urzędowego spisu opracowanego przez Komisję Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych (KNMiOF) nazwa tego jeziora to Jezioro Długie[5]. W różnych publikacjach i na mapach topograficznych jezioro to występuje pod nazwą Domowe Duże[2][6]. Dawniej funkcjonowały także nazwy: Domowe k. Szczytna, Dom Duży, Szczycieńskie.

Dane morfometryczne

edytuj

Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 51,0 ha[2] do 62,1 ha[1]. Zwierciadło wody położone jest na wysokości 140 m n.p.m.[potrzebny przypis] Średnia głębokość jeziora wynosi 2,8 m[1], natomiast głębokość maksymalna 5,4 m[1]. Długość linii brzegowej wynosi 5300 m[potrzebny przypis].

  • Zlewnia bezpośrednia: 22,18 ha
  • Zlewnia całkowita: 1310 ha

Charakterystyka

edytuj
  • Na zachodnim krańcu bagniste pozostałości dawnego połączenia z jeziorem Szczycionek.
  • Na wschodnim krańcu 50-metrowy kanał (rów) łączy z Jeziorem Domowym Małym.
  • jezioro silnie zeutrofizowane
  • ze wschodu zabudowania miejskie i roślinność parkowa, z zachodu pola uprawne
  • na jeziorze są trzy nieduże podmokłe wyspy porośnięte trzciną
  • w północno-wschodniej części duży półwysep zarośnięty roślinnością
  • występuje ptactwo wodne, głównie łabędzie, kaczki, perkozy i rybitwy

Rekreacja

edytuj
  • Na wschodnim krańcu jest piaszczysta plaża miejska, boisko do piłki plażowej, duże oświetlone molo z ławkami i stolikami.
  • Nad jeziorem w okresie letnim organizowane jest kąpielisko strzeżone.
  • Na wschodnim krańcu jest przystań wodna, ośrodek sportowy, w sezonie można wypożyczać sprzęt wodny (rowery, kajaki, żaglówki).
  • Wschodnia część otoczona jest parkiem i zabudową miejską, są chodniki i ścieżki rowerowe. Część zachodnia otoczona jest polami uprawnymi.
  • Dookoła jeziora powstała ścieżka rowerowa i piesza, oświetlona i z ławkami.

Wędkarstwo

edytuj
  • typ jeziora: linowo-szczupakowy
  • najczęściej występujący gatunek – okoń, sandacz
  • całkowity zakaz łowienia w trzcinowiskach (lęgi ptaków)
  • okresowo zarybiane, np. sumem
  • populacje rosnące: płoć, leszcz, karp, sum, sandacz, okoń
  • populacje malejące: wzdręga, lin, karaś, amur, szczupak
  • ilość wędkarzy – średnia

Degradacja

edytuj

W oparciu o badania przeprowadzone w 2004 roku wody jeziora zaliczono do wód pozaklasowych[2].

Za czasów niemieckich jeziora były bardzo czyste i zadbane, przy Jeziorze Dużym było kąpielisko, kąpano się także w jeziorze Małym.

Jezioro wykazuje cechy zbiorników silnie zeutrofizowanych, z zakwitami glonów, odczynem przekraczającym pH 9 i zawartością chlorofilu ponad 50 mg/m³ w warstwach powierzchniowych oraz wysokim stężeniem związków organicznych i biogennych.

Jest bardzo podatne na degradację (III kategoria) i ma dość niekorzystne położenie – część zlewni jest zurbanizowana. Woda deszczowa z części miasta spłukiwana jest do jezior. Większość wody wpada do Jeziora Małego, jednak kilka kolektorów burzowych ma ujścia w Domowym Dużym.

Rewitalizacja

edytuj

Od lat mówi się o rewitalizacji jezior. Pierwsze plany związane były z wykopaniem rowu, który połączyłby jezioro z jeziorami Szczycionek i Sasek Wielki. Kilkadziesiąt lat temu istniało połączenie ze Szczycionkiem, jednak pozostały tylko jego pozostałości.

W kolejnych latach pomysł rowu powracał, ale pojawiały się także inne:

  • mechaniczne czyszczenie dna jeziora
  • chemiczne czyszczenia dna
  • napowietrzanie wody
  • wymuszanie ruchu wody

Od 2010 roku prowadzona jest jego rekultywacja pod nadzorem naukowców Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Dzięki zabiegom związanym ze strącaniem związków fosforu udało się zahamować proces eutrofizacji. Osiągnięta już większa przezroczystość i parametry fizykochemiczne wody pozwoliły na otwarcie w 2011 roku kąpieliska, które spełnia wszystkie warunki, jakie na organizatora taki obiektów narzuca polskie i unijne prawo.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e według IRŚ za Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 392. ISBN 83-232-1732-7.
  2. a b c d Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 392. ISBN 83-232-1732-7.
  3. Mapa z 1904 roku, m. wyd. Berlin. [dostęp 2016-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  4. Regiony fizycznogeograficzne Polski po zmianach w 2018 r. [online], warmaz.pl, 2018 (pol.).
  5. Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 61, ISBN 83-239-9607-5.
  6. Mapa topograficzna dostępna w serwisie geoportal.gov.pl. [dostęp 2009-11-20].

Linki zewnętrzne

edytuj