Justyna Olko
Justyna Agnieszka Olko[1] (ur. 18 czerwca 1976) – polska historyczka i etnolożka, profesorka nauk humanistycznych, nauczycielka akademicka Uniwersytetu Warszawskiego, dyrektorka Centrum Zaangażowanych Badań nad Ciągłością Kulturową na Wydziale „Artes Liberales”[2].
.jpg) Justyna Olko (w środku, 2018) | |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data urodzenia |
18 czerwca 1976 |
| Profesor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: Ameryka prekolumbijska, historia, antropologia, archeologia, Ameryka Łacińska | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
27 kwietnia 2005 – historia |
| Habilitacja |
19 stycznia 2016 – etnologia |
| Profesura |
27 lipca 2021 |
| Profesor | |
| Wydział | |
| Uniwersytet | |
| Odznaczenia | |
| |
| Strona internetowa | |
Życiorys edytuj
Uczęszczała do II Liceum Ogólnokształcącego w Krakowie[3]. Absolwentka Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych na UW, stopień doktora summa cum laude uzyskała w 2005 na Wydziale Historycznym UW[4] za rozprawę na temat atrybutów i ikonografii władzy elit azteckich przed i po konkwiście Meksyku, a stopień doktora habilitowanego z etnologii w 2016, na Wydziale Historycznym UAM w Poznaniu na podstawie pracy Świat Nahua: pogranicze tradycji indiańskiej i europejskiej[5], a tytuł profesora nauk humanistycznych w 2021.[5]
Specjalizuje się w etnohistorii, antropologii i socjolingwistyce Mezoameryki przedhiszpańskiej i kolonialnej, ze szczególnym uwzględnieniem kultury i języka Nahua, oraz w szeroko rozumianej problematyce socjolingwistyki mniejszościowej, przekazu międzykulturowego i kontaktu językowo-kulturowego, a także akulturacji i traumatyzacji grup rdzennych i mniejszościowych. Wspiera rewitalizację języka nahuatl w Meksyku i języków mniejszościowych w Polsce. Współpracuje z badaczami i aktywistami zaangażowanymi w rewitalizację zagrożonych wymarciem języków mniejszości etnicznych. W 2013 razem z zespołem zainicjowała serie wydawnicze Totlahtol i Ynzer śpröh (“Nasza mowa”), mające na celu rewitalizację nahuatl i wilamowskiego oraz promowanie kultury literackiej w tych językach. Aktualnie prowadzi badania nad wpływem dyskryminacji etnicznej i traumy historycznej na zdrowie i dobrostan grup rdzennych, mniejszości etnicznych i migrantów w Polsce, Meksyku i Salwadorze oraz nad znaczeniem języków rdzennych jako czynników ochronnych dla tych grup[6].
Autorka kilku książek, współredaktorka publikacji Integral Strategies for Language Revitalization (2016) oraz Revitalizing Endangered Languages: A Practical Guide (Cambridge University Press, 2020).
Laureatka nagrody Falling Walls 2020 w obszarze nauk humanistycznych i społecznych za „burzenie murów między akademią i lokalnymi społecznościami na rzecz różnorodności językowej”[7]
Uzyskane stypendia:
- Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci (okres szkolny)[3]
- Dumbarton Oaks (Uniwersytet Harvarda, 2001, 2008)
- John Carter Brown Library (Uniwersytet Browna, 2010)
- Uniwersytet Yale (2015, 2016)
- University of Utah (2018, 2019)
a także granty na realizację projektów zespołowych:
- Starting Grant European Research Council na projekt Europe and America in Contact. A Multidisciplinary Study of Cross-Cultural Transfer in the New World across Time, 2012
- European Research Council Consolidator Grant na realizację projektu Multilingual worlds – neglected histories. Uncovering their emergence, continuity and loss in past and present societies, 2020[8]
- grant Komisji Europejskiej w Programie Twinning na projekt Engaged humanities (2016-2018)
- subsydia Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (FNP) (Program Focus, 2010; Idee dla Polski, 2013; Focus Bis 2013); Program Team 2017-2022
- Narodowego Centrum Nauki (NCN) (2008, 2011, 2018)
- Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki (2012)
oraz Burger Fellowship Academia Europea (2013).
Odznaczenia edytuj
Odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2013)[2].
Publikacje edytuj
- Revitalizing Endangered Languages: A Practical Guide (Cambridge 2021)[9]
- Dialogue with Europe, Dialogue with the Past. Colonial Nahua and Quechua Elites in Their Own Words, University Press of Colorado 2018[10]
- From discouragement to self-empowerment. Insights from an ethnolinguistic vitality survey among the Kashubs in Poland, Plos One, 2020[11]
- Insignia of Rank in the Nahua World, University Press of Colorado, 2014
- Meksyk przed konkwistą. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2010. ISBN 978-83-06-03237-6. (Nagroda Klio 2010)
- W krainie czerni i czerwieni. Kultury przedhiszpańskiej Mezoameryki (z Jarosławem Źrałką). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2008. ISBN 978-83-235-0586-0.
- Turquoise Diadems and Staffs of Office. Insignia of Power in Aztec and Early Colonial Mexico, University of Warsaw, 2005
Przypisy edytuj
- ↑ Decyzja o wszczęciu postępowania habilitacyjnego, 1 września 2015, Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów.
- ↑ a b Strona Center for Research and Practice in Cultural Continuity [dostęp 2020-09-23].
- ↑ a b Biuletyn prac stypendystów Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci w roku szkolnym 1994/95, t. 8, Warszawa: Krajowy Fundusz na rzecz Dzieci, 1997, s. 181, ISBN 83-901470-1-7.
- ↑ wniosek do CKdST z datą doktoratu [dostęp 2021-11-30].
- ↑ a b Prof. dr hab. Justyna Agnieszka Olko, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2021-11-13].[martwy link]
- ↑ Strona Projektu LCure. culturalcontinuity.al.uw.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-12-08)]. [dostęp 2020-09-23].
- ↑ World Science Summit 2020 | Berlin Science Week & Falling Walls [online], falling-walls.com [dostęp 2021-09-21] (ang.).
- ↑ Informacja na stronie Uniwersytetu Warszawskiego [online], 10 grudnia 2020.
- ↑ Revitalizing Endangered Languages: A Practical Guide. w Cambridge. [dostęp 2021-12-08].
- ↑ Dialogue with Europe, Dialogue with the Past. Colonial Nahua and Quechua Elites in Their Own Words. w University Press of Colorado. [dostęp 2020-09-23].
- ↑ From discouragement to self-empowerment. Insights from an ethnolinguistic vitality survey among the Kashubs in Poland. Plos One. [dostęp 2020-09-23].
Linki zewnętrzne edytuj
- Strona Center for Research and Practice in Cultural Continuity
- Strona Wydziału Artes Liberales UW
- Strona Justyny Olko na Uniwersytecie Warszawskim