Język tausug
Język tausug (Bahasa Sūg[1]; tau sug, taosug[2]), także suluk (sulu)[2] – język austronezyjski używany w archipelagu Sulu na Filipinach oraz w stanie Sabah w Malezji. Należy do grupy języków filipińskich[3]. Służy jako regionalna lingua franca[4][5].
| Obszar |
archipelag Sulu (Filipiny), stan Sabah (Malezja), Kalimantan (Indonezja) | ||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
ponad 1 mln | ||
| Pismo/alfabet | |||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| Status oficjalny | |||
| Ethnologue | 3 środek szerszej komunikacji↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | tsg | ||
| IETF | tsg | ||
| Glottolog | taus1251 | ||
| Ethnologue | tsg | ||
| BPS | 0444 0 | ||
| WALS | tsg | ||
| Występowanie | |||
 Zasięg geograficzny języka tausug | |||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Według danych Ethnologue posługuje się nim ponad milion ludzi, członków ludu Tausug, z czego 900 tys. zamieszkuje Filipiny (2000). Dodatkowo niewielka grupa ludności Tausug jest obecna w prowincji Borneo Północne w Indonezji[3]. Określenie „suluk” zostało wprowadzone do użytku oficjalnego w Malezji[2].
Genealogicznie powiązany z językami bisajskimi. Jest zdecydowanie odrębny od okolicznych języków sama. Zapewne pochodzi z terenów wysuniętych bardziej na północ[6][7]. W tausug występują zapożyczenia z malajskiego, arabskiego, hiszpańskiego i angielskiego[8].
Wczesne dane nt. języka tausug zostały opublikowane pod koniec XIX w.[9] W XX w. dokumentacją leksyki tausug zajmowali się Francis Link (autor nieopublikowanego słownika z lat 20.) oraz Rene Copet (autor publikacji z 1957 r.)[10]. Nowsze materiały leksykograficzne pochodzą z 1975 (wyd. 2. 1994)[11] oraz 2015[1]. W 2006 r. ukazał się anglojęzyczny podręcznik gramatyki[12]. Tausug jest nauczany w szkołach[3]. Do jego zapisywania stosuje się pismo arabskie (wariant jawi[13]) bądź alfabet łaciński[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Benjsāhisa Bangahan: English-Bahasa Sūg dictionary. Quezon City: Vibal, 2015. ISBN 978-971-07-3729-1. OCLC 1143812127. [dostęp 2023-07-01]. (ang.).
- ↑ a b c Moody 1984 ↓, s. 75.
- ↑ a b c d M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Tausug, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 19, Dallas: SIL International, 2016 [dostęp 2020-06-07] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-12] (ang.).
- ↑ Kiefer 1975 ↓, s. 2–3.
- ↑ Kiefer 1972 ↓, s. 133.
- ↑ Kiefer 1975 ↓, s. 2.
- ↑ Kiefer 1972 ↓, s. 131.
- ↑ Rubino 2006 ↓, s. 19.
- ↑ Andson Cowie, English-Sulu-Malay Vocabulary: With Useful Sentences, Tables, &c., London 1893, OCLC 4761305 [dostęp 2024-03-10] (ang.).
- ↑ Hassan i in. 1975 ↓, Preface.
- ↑ Irene U. Hassan, Seymour A. Ashley, Mary L. Ashley, Tausug-English Dictionary: Kabtangan Iban Maana, wyd. 2, Jolo/Manila: Notre Dame of Jolo College/Summer Institute of Linguistics, 1994 (Sulu Studies 6), ISBN 971-18-0242-2, OCLC 35267565 (ang.).
- ↑ Rubino 2006 ↓.
- ↑ Adelaar i in. 1996 ↓, s. 688.
Bibliografia
edytuj- K. Alexander Adelaar, David J. Prentice, Cornells D. Grijns, Hein Steinhauer, Aone van Engelenhoven: Malay: its history, role and spread. W: Stephen A. Wurm, Peter Mühlhäusler, Darrell T. Tryon (red.): Atlas of Languages of Intercultural Communication in the Pacific, Asia, and the Americas: Vol I: Maps. Vol II: Texts. Berlin–New York: Walter de Gruyter, 1996, s. 673–693, seria: Trends in Linguistics. Documentation 13. DOI: 10.1515/9783110819724.2.673. ISBN 978-3-11-081972-4. [dostęp 2022-09-08]. (ang.).
- Irene Hassan, Nurhadan Halud, Seymour Ashley, Lois Ashley: Tausug-English Dictionary: Kabtangan Iban Maana. Jolo/Manila: Coordinated Investigation of Sulu Culture/Summer Institute of Linguistics, 1975, seria: Sulu Studies 4. OCLC 469959933. (ang.).
- Thomas M. Kiefer: Tausug of the Philippines. New Haven: Human Relations Area Files Press, 1972. OCLC 1618107. (ang.).
- Thomas M. Kiefer: Tausug. W: Frank M. LeBar (red.): Ethnic Groups of Insular Southeast Asia. T. 2: Philippines and Formosa. New Haven: Human Relations Area Files Press, 1975, s. 2–5. ISBN 978-0-87536-405-6. OCLC 312565975. (ang.).
- David C. Moody: The Suluk (Tausug) language. W: Julie K. King, John Wayne King (red.): Languages of Sabah: A Survey Report. Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University, 1984, s. 75–84, seria: Pacific Linguistics C-78. DOI: 10.15144/PL-C78.75. ISBN 0-85883-297-6. OCLC 123197105. (ang.).
- Carl R. Galvez Rubino: Intensive Tausug: A Pedagogical Grammar of the Language of Jolo, Phillipines. Springfield: Dunwoody Press, 2006. ISBN 1-931546-17-7. OCLC 238797120. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Tausūg language, alphabets and pronunciation. Omniglot. [dostęp 2023-11-13]. (ang.).
- Tausug-English Dictionary: Kabtangan Iban Maana. [w:] Webonary – Dictionaries and Grammars of the World [on-line]. SIL International. [dostęp 2024-03-10]. (ang.).