Kamienica Kleinpoldowska (Klekotowska) w Warszawie
Kamienica Kleinpoldowska[2][3] (inne nazwy: Kleinpoldtowska[4][5], Klekotowska[2][6], Szlichtyngowska[6][4] i Szlichtingowska[7]) – czterokondygnacyjna kamienica znajdująca się po stronie Dekerta na Rynku Starego Miasta 34 w Warszawie.
 nr rej. 505 z 1.07.1965[1]
| |
 Kamienica Kleinpoldowska, elewacja frontowa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Rozpoczęcie budowy |
I połowa XVI w. |
| Kolejni właściciele |
Jerzy Baryczka, Grzegorz Bartke, Franciszek Szeliga, Gerard Kleinpoldt, Polski Klub Literacki i Związek Zawodowy Literatów Polskich |
| Obecny właściciel | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°15′00,68″N 21°00′42,00″E/52,250189 21,011667
| |
Opis edytuj
Pierwsza wzmianka o budynku znajdującym się w tym miejscu pochodzi z 1449 roku[8]. Od 1452 roku kamienica była własnością warszawskich kuśnierzy Klekotów[8]. W 1504 roku została sprzedana Jerzemu Baryczce, który w 1516 roku przekazał ją swojemu zięciowi Grzegorzowi Bartkemu[9]. W tym okresie, w I poł. XVI wieku, miała miejsce gruntowna przebudowa lub jej odbudowa od fundamentów, na co wskazują m.in. wymiary użytej cegły oraz forma sklepienia na parterze[10].
W latach 1579–1619 kamienica była w posiadaniu ówczesnego burmistrza Starej Warszawy – Franciszka Szeligi, który w 1619 roku sprzedał dom Gerardowi Kleinpoldtowi, a ten przebudował kamienicę, zmieniając jej układ na trzytraktowy[9]. Ok. 1620 roku została zwolniona z obowiązku udzielania kwater sejmowych[11].
Kamienica pozostawała własnością Kleinpoldtów do pocz. XVIII wieku[11]. W połowie XVIII wieku stanowiła własność Parusewiczów, a następnie rodziny Lignau[9]. W 1788 roku nastąpiła przebudowa dachu z pogrążonego na kalenicowy, w związku z czym zlikwidowano attykę i zastąpiono ją ścianką osłonową z charakterystycznym łukiem rozporowym[9][8].
W latach dwudziestych XX w. kamienica została kupiona przez Polski Klub Literacki i Związek Zawodowy Literatów Polskich. W 1928 roku została ozdobiona polichromią wykonaną przez Zofię Stryjeńską[8].
W 1937 roku kamienica stała się własnością m.st. Warszawy z przeznaczeniem na Muzeum Dawnej Warszawy[11]. Od 1938 roku trwały w niej prace adaptacyjne i konserwatorskie według projektu Jana Zachwatowicza i Stanisława Hempla[11]. Podczas prac odkryto drewniane stropy polichromowane i wykonano nad nimi ogniotrwałe stropy żelbetowe, co uchroniło budynek przed zniszczeniem w czasie II wojny światowej[11].
Kamienica była jedną z sześciu kamienic na Starym i Nowym Mieście i jedną z dwóch na Rynku po stronie Dekerta (obok sąsiedniej kamienicy „Pod Murzynkiem”, nr 36), które nie zostały spalone w czasie powstania warszawskiego[12]. Zniszczeniu uległo jednak m.in. pokrycie dachu, elewacje, szyby, kraty i drzwi wejściowe[13].
W 1945 roku Biuro Odbudowy Stolicy urządziło w budynku składnicę przedmiotów wydobywanych z gruzów Starego Miasta[14]. W 1948 weszła w skład kompleksu 11 kamienic przeznaczonych na siedzibę Muzeum Historycznego m.st. Warszawy (obecnie Muzeum Warszawy)[15]. Została odbudowana w latach 1950–1953 według projektu Stanisława Żaryna przy współpracy Józefa Zencikiewicza[8]. Prace wykończeniowe we wnętrzach kamienicy trwały do 1957 roku[9]. Nie odtworzono jednak polichromii Zofii Stryjeńskiej[9]. W 1965 roku kamienica została wpisana do rejestru zabytków[1].
Do najcenniejszych elementów wnętrza należą stropy drewniane z I poł. XVII w. znajdujące się na pierwszym piętrze (kasetonowy z motywami gotyckimi od strony podwórza oraz belkowany z wczesnorenesansowymi i barokowymi od strony Rynku) oraz, także na pierwszym piętrze, wielki komin na sklepieniu przykrywającym sień[16].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 30 września 2022 roku. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 54. [dostęp 2022-12-28].
- ↑ a b Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków: Aktualny wykaz zabytków ujętych w gminnej ewidencji zabytków m.st. Warszawy. Biuletyn Informacji Publicznej m.st. Warszawy. [dostęp 2023-09-27].
- ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 306, 313, 519. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ a b Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 191, 229.
- ↑ Maria Lewicka: Atlas architektury Starego Miasta w Warszawie. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1992, s. 64. ISBN 83-213-3512-8.
- ↑ a b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 306. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Anna Berdecka, Olgierd Puciata, Janina Rutkowska, Hanna Szwankowska: Ulice Starego Miasta. W: Olgierd Puciata (red.), Hanna Szwankowska, Eugeniusz Szwankowski, Stanisław Żaryn: Szkice staromiejskie. Warszawa: Wydawnictwo "Sztuka", 1955, s. 15.
- ↑ a b c d e Architektura przedwojennej Warszawy. www.warszawa1939.pl. [dostęp 2015-10-16].
- ↑ a b c d e f Jerzy Łoziński, Andrzej Rottermund: Katalog zabytków sztuki. Miasto Warszawa. Część I. Stare Miasto. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczna i Filmowe, 1993, s. 280. ISBN 83-221-0628-9.
- ↑ Stanisław Żaryn: Trzynaście kamienic staromiejskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 48–49.
- ↑ a b c d e Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 307. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Stanisław Żaryn: Trzynaście kamienic staromiejskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 92, 94.
- ↑ Stanisław Żaryn: Trzynaście kamienic staromiejskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 92, 94, 95.
- ↑ Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 109. ISBN 978-83-280-3725-0.
- ↑ Janusz Durko (red. nauk): Muzeum Historyczne Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 40.
- ↑ Stanisław Żaryn: Trzynaście kamienic staromiejskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 52.