Kamienica Stanisława i Kazimiery Kacperskich w Warszawie
Kamienica Stanisława i Kazimiery Kacperskich – kamienica w Warszawie przy placu Unii Lubelskiej u zbiegu ulic Marszałkowskiej i Polnej.
 nr rej. A-920, 2010-05-25
| |
 Kamienica Kacperskich, widok od strony placu Unii Lubelskiej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Marszałkowska 1/ul. Polna 2 |
| Typ budynku | |
| Inwestor |
Stanisław Kowalski |
| Kondygnacje |
9 |
| Rozpoczęcie budowy |
1911 |
| Ukończenie budowy |
1914 |
| Ważniejsze przebudowy |
1956, 1970 |
| Pierwszy właściciel |
Stanisław Kowalski |
| Kolejni właściciele |
Stanisław i Kazimiera Kacperscy, Państwowy Zakład Emerytalny, Skarb Państwa |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°12′51,5″N 21°01′15,5″E/52,214306 21,020972
| |
Historia edytuj
Kamienica wybudowana została w latach 1911–1913 dla Stanisława Kowalskiego, kupca z prowincji, który postanowił ulokować kapitał w nieruchomości. Nazwisko architekta nie jest jednak znane do dnia dzisiejszego[1]. W momencie oddania do użytku w 1914, dziewięciokondygnacyjna budowla była jednym z dwu- najwyższych domów mieszkalnych w Warszawie obok kamienicy na Mariensztacie przy ulicy Nowy Zjazd 7[2]. Budynek został potocznie nazwany „żelazkiem” ze względu na swój trapezowy kształt i budził porównania do nowojorskiego Flatiron Building. Oryginalnie znajdowały się w nim trzy- i czteropokojowe mieszkania, a także kawalerki. Był to budynek bardzo nowoczesny jak na tamte czasy, posiadający centralne ogrzewanie, elektryczność, centralne odkurzacze, spiżarnie, kuchnie gazowe, trzy windy i schody wyłożone marmurem[3]. W centralnej części kamienicy znajduje się wąskie tzw. „podwórko-studnia”, na które wychodzą okna klatek schodowych i korytarzy prowadzących do mieszkań[4].
Nazwa budynku pochodzi od małżeństwa Stanisława i Kazimiery Kacperskich, długoletnich właścicieli obiektu, którzy jednak krótko przed II wojną światową sprzedali go za 1,3 miliona złotych Państwowemu Zakładowi Emerytalnemu[2]. Podczas wojny mieściła się tutaj Komórka Biura Studiów Oddziału II Informacyjno-Wywiadowczego Armii Krajowej[3]. W trakcie ataków zniszczeniu uległ dach kamienicy i uszkodzone zostały dwa piętra, choć ostatecznie obiekt przetrwał czas wojny w dobrym stanie.
W latach 1955–1956 budynek wyremontowano, dzieląc mieszkania na mniejsze i usuwając część dekoracji, a w 1970 roku podwórko zostało zabudowane na wysokości drugiego piętra podłogą z luksferów[3]. Przez pewien czas istniała tam stołówka dla oddziałów ZOMO[5].
W drugiej połowie lat 80. kamienica przeszła kolejny remont. W latach 90. w budynku zaczęto lokować mieszkania socjalne, co z czasem doprowadziło do zaniedbania i rozwoju patologii społecznej na terenie obiektu[1]. W 2007 na antenie TVP wyemitowany został na ten temat reportaż pt. Getto biedy przy Marszałkowskiej. Ze względu na regularnie popełniane na terenie budynku samobójstwa, jest on czasem potocznie nazywany „kamienicą samobójców”[1][6]. Obecnie na pierwszym piętrze kamienicy działa hostel[5]. W 2017 rozpoczął się kolejny remont budynku[7][8].
W kulturze popularnej edytuj
- W 1933 kamienicę ukazano w filmie fabularnym Dwanaście krzeseł[2].
- W kamienicy została nakręcona część scen teledysku Widok Mariki i Spokoarmii z 2012 roku[9].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Joanna Grela, Kamienica Samobójców – brama do Śródmieścia. [online], yoniec.blogspot.com, 30 lipca 2011 [dostęp 2019-03-28] (pol.).
- ↑ a b c Kamienica Kacperskich tzw. Żelazko [online], warszawa1939.pl [dostęp 2018-11-17] (pol.).
- ↑ a b c „Żelazko” – historia jednej z najoryginalniejszych warszawskich kamienic [online], www.morizon.pl [dostęp 2019-03-24] (pol.).
- ↑ Jerzy S. Majewski, Warszawa. Niebotyk z najmniejszym podwórkiem [online], miastarytm.pl, 29 marca 2017 [dostęp 2019-03-24] (pol.).
- ↑ a b Warszawskie Żelazko [online], warszawskasyrenka.blox.pl, 12 grudnia 2016 [dostęp 2019-03-30] (pol.).
- ↑ Marta „Marika” Kosakowska, Prowincja to stan świadomości [online], wszystkoconajwazniejsze.pl, 20 października 2016 [dostęp 2019-03-28] (pol.).
- ↑ Imponował wysokością i luksusem. Remont „żelazka” na finiszu [online], TVN24.pl, 3 kwietnia 2018 [dostęp 2019-03-28] (pol.).
- ↑ Spektakularny remont słynnej warszawskiej kamienicy. Był to najwyższy budynek w przedwojennej Polsce [online], Gazeta.pl, 19 kwietnia 2018 [dostęp 2019-03-28] (pol.).
- ↑ Marika & Spokoarmia „Widok” [online], www.youtube.com, 15 października 2012 [dostęp 2019-04-14] (pol.).