Wikipedia

Kamienica Szymela i Heleny Wileńskich w Łodzi

Kamienica Szymela i Heleny Wileńskich – modernistyczna kamienica położona na rogu ul. Sienkiewicza i pl. Komuny Paryskiej w Łodzi. Razem z sąsiadującą willą Mieczysława Neufelda oraz kamienicą wielkomiejską Jakuba Lando stanowią charakterystyczny zespół przedwojennego luksusowego budownictwa w stylu modernistycznym okresu międzywojennego w Łodzi[1].

Kamienica Szymela i Heleny Wileńskich
Ilustracja
Kamienica w maju 2024
Państwo

 Polska

Miejscowość

Łódź

Adres

pl. Komuny Paryskiej 1

Typ budynku

kamienica

Styl architektoniczny

modernizm

Architekt

Henryk Lewinson

Inwestor

Szymel Wileński, Helena Wileńska

Kondygnacje

5

Ukończenie budowy

1938

Położenie na mapie Łodzi
Mapa konturowa Łodzi, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kamienica Szymela i Heleny Wileńskich”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kamienica Szymela i Heleny Wileńskich”
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kamienica Szymela i Heleny Wileńskich”
Ziemia51°45′53,32″N 19°27′41,62″E/51,764811 19,461561
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia

edytuj

Budynek został zaprojektowany w 1934 przez Henryka Lewinsona[2] na zamówienie Szymela i Heleny Wileńskich. Zakończenie budowy obiektu datuje się na 1938[3].

W 1932 rodzina Wileńskich mieszkała jeszcze przy ul. Piotrkowskiej 152, w narożnej kamienicy przy dzisiejszej al. Piłsudskiego. Potem przeniosła się na Plac Komuny Paryskiej. Według książki adresowej miasta Łodzi na lata 1937/1939 w kamienicy mieszkali inżynier Jan Wileński i przemysłowiec Stanisław Wileński, właściciel przedsiębiorstwa S. Wileński, Łódź Fabryka Filców, działającej przy ul. J. Długosza 48 na Kozinach[4]

Po II wojnie światowej w budynku mieściła się lokalna siedziba Polskiej Partii Robotniczej, a następnie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Mieszkanie po dawnych właścicielach należało wówczas do Ignacego Loga-Sowińskiego[4]. Dopiero w 1952 siedzibę przeniesiono do nowego gmachu wybudowanego przy al. Kościuszki[5]. Duże kilkusetmetrowe mieszkania podzielono na mniejsze, do których wprowadzili się nowi lokatorzy. W latach 60. na pierwszym piętrze kamienicy zamieszkał Jerzy Werner, jeden z pionierów polskiej motoryzacji, a w latach 1962-1968 rektor Politechniki Łódzkiej. W tym samym okresie mieszkanie po Wileńskich zajmował Tadeusz Pawlikowski, rektor Akademii Medycznej w Łodzi w latach 1968-1972[4].

W 2013 budynek przeszedł gruntowny remont sfinansowany przez wspólnotę mieszkaniową[6][3].

Według Zarządzenia Nr 772/2023 Prezydenta Miasta łodzi z dnia 6 kwietnia 2023 kamienica jest wpisana do Gminnej Ewidencji Zabytków pod numerem 377[7].

Charakterystyka

edytuj

Kamienica w momencie swojego powstania stanowiła luksusowy obiekt. Była skanalizowana, dochodziła tu bieżąca woda, a także gaz, a lokatorów woziły windy. Mieszkania miały około 150 metrów kwadratowych[4].

Partii narożnej budynku nadano kształt zryzalitowanej podwyższonej wieży z pełnym przeszkleniem narożników poszczególnych kondygnacji. Na wysokości czwartego piętra wychodzą od niej wąskie tarasy biegnące wzdłuż obu elewacji. Z kolei na narożu od strony pl. Komuny Paryskiej umieszczono łamane balkony z ażurowymi metalowymi balustradami[1].

We wnętrzu kamienicy, obok głównej klatki schodowej z windą, wytyczono schody gospodarcze dla służby. Jest to rozwiązanie nietypowe dla architektury modernizmu, która starała się odchodzić od podkreślania stratyfikacji społecznej. Gospodarczą klatkę schodową skomunikowano natomiast z mieszkaniami po obu stronach głównej klatki, poprzez wąskie przejście, przesmyk między dwoma przeszklonymi ścianami głównej klatki[1].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c Błażej Ciarkowski, Krzysztof Stefański, Modernizm w architekturze Łodzi XX wieku, Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2018, s. 97-98, ISBN 978-83-7729-440-6.
  2. ↑ Henryk Lewinson [online], archimemory.pl [dostęp 2024-05-23] (pol.).
  3. ↑ a b Monika Czechowicz, PLAC KOMUNY PARYSKIEJ - spacerowo, filmowo i... muzycznie [online], baedekerlodz.blogspot.com, 5 kwietnia 2014 [dostęp 2024-05-23] (pol.).
  4. ↑ a b c d Anna Gronczewska, Modernistyczne domy Łodzi, które wybudowano przed wojną [online], dzienniklodzki.pl, 4 lutego 2022 [dostęp 2024-05-23] (pol.).
  5. ↑ Anna Gronczewska, Łodzią rządzili pierwsi sekretarze PZPR. Oni kiedyś rządzili Łodzią, o wielu nazwiskach dziś nie pamiętamy [online], dzienniklodzki.pl, 8 listopada 2020 [dostęp 2024-05-23] (pol.).
  6. ↑ Dominik Szatkowski, 5 najciekawszych modernistycznych budynków w Łodzi [online], F5, 21 listopada 2017 [dostęp 2024-05-23] (pol.).
  7. ↑ Gminna Ewidencja Zabytków [online], uml.lodz.pl, 13 kwietnia 2023 [dostęp 2024-05-07] (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kamienica_Szymela_i_Heleny_Wileńskich_w_Łodzi&oldid=73855104”