Kamieniołom skał wapniowo-krzemianowych na wzgórzu Rokitki
Kamieniołom skał wapniowo-krzemianowych na wzgórzu Rokitki – nieczynny kamieniołom skał metamorficznych (wieku proterozoicznego zwanych skałami wapniowo-krzemianowymi znajdujący się na wzgórzu Rokitki 1,3 km na północny zachód od wsi Samborowiczki, przy żółtym szlaku.
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
Położenie na mapie Sudetów  | |
 50°42′53,806″N 17°07′45,746″E/50,714946 17,129374
| |
Położenie
edytuj
Nieczynny już kamieniołom znajduje się na obszarze Wzgórz Niemczańsko-Strzelińskich, czyli mezoregionu który wchodzi w skład Przedgórza Sudeckiego. Długość pakietu skalnego w tym kamieniołomie wynosi 30 m, natomiast wysokość to jedynie 2-3 m.
Geneza
edytuj
Skały budujące wzgórze Rokitki to skały metamorficzne; zaznacza się wpływ termiczny granitów i tonalitów Gromnika. Metamorfizm kontaktowy jest nałożony na metamorfizm regionalny.
Litologia
edytuj
Skały wapniowo-krzemianowe można obserwować na ścianie północnej i wschodniej kamieniołomu. Skały wapniowo-krzemianowe z Rokitek mają biało-zielonawą barwę, na którą nakładają się smugi barwy beżowej z pomarańczowym odcieniem i brunatne plamki o średnicy 0,5 cm. Skała wapniowo-krzemianowa z Rokitek jest zbudowana z piroksenu (diopsyd), który nadaje jej zielonawe zabarwienie, wollastonitu, plagioklazu, kwarcu i kalcytu. Udział granatu (hessonit) waha się od 0 do 23,6%. Smugi barwy beżowej oznaczają, że skała jest wzbogacona w wezuwian, a brunatne plamki odpowiadają większym kryształom tego minerału, które mogą osiągać kilka cm. ([1]. Skały wapniowo-krzemianowe ze wzgórza Rokitki powstały z osadów wapiennych oraz margli, wzbogaconych w pewnych poziomach w Ca, Al, Mg, Fe i krzemionkę, które zostały zmetamorfizowane w warunkach metamorfizmu regionalnego. W warunkach metamorfizmu kontaktowego wykrystalizował wezuwian i granat[2]. Łączna grubość skał wapniowo-krzemianowych wynosi 142 m, a najgrubszy pakiet ma 137 m ([3].
Historia badań naukowych
edytuj
Skały wapniowo-krzemianowe z Rokitek zostały szczegółowo zbadane przez Borkowską[4]. Podała ona dokładny opis petrograficzny skał. Zanalizowała również ich skład chemiczny. Problematyką skałek z Rokitek zainteresowała się również Wojnar[5]. Jej praca dotyczy głównie rodzaju materiału pierwotnie występującego oraz warunków metamorfizmu, jaki działał na skały.
Walory edukacyjne
edytuj
Kamieniołom na Wzgórzu Rokitki jest bardzo ciekawym obiektem o walorach edukacyjnych. Wzgórze to zbudowane jest bowiem z rzadkich skał wapniowo-krzemianowych. Odnaleźć można także kryształy wezuwianu – który jest rzadkim minerałem.
Przypisy
edytujBibliografia
edytuj- Borkowska, M., 1961. Notes of the lime silicate rocks from Samborowiczki in the Strzelin Granite Massif (Lower Silesia). Bulletin de L'Academie Polonaise des Sciences. Série des sciences géologiques et géographiques 9/1, 23–28.
- Oberc-Dziedzic T., Madej S. Opis geostanowiska Kamieniołom skał wapniowo-krzemianowych na wzgórzu Rokitk
- Oberc-Dziedzic, T., 1988. Serie metamorficzne Wzgórz Strzelińskich i historia ich przeobrażeń. Budowa i surowce skalne krystaliniku strzelińskiego. Materiały do sesji naukowej 14.X-15.X 1988. Wrocław, 1988, 6–21.
- Oberc-Dziedzic, T., 1991. Pozycja geologiczna granitoidów strzelińskich. Acta Universitatis Wratislaviensis, 1375, Prace Geologiczno-Mineralogiczne 29, 295– 324.
- Oberc-Dziedzic, T., 1995a. Problematyka badań serii metamorficznych Wzgórz Strzelińskich w świetle analizy materiału wiertniczego. Acta Unversitatis Wratislaviensis, 1739, Prace Geologiczno-Mineralogiczne 50, 77–103.
- Oberc-Dziedzic, T., Kryza, R., Klimas, K., Fanning, M.C., Madej, S., 2005. Gneiss protolith ages and tectonic boundaries in the NE part of the Bohemian Massif (Fore-Sudetic Block, SW Poland). Geological Quarterly 49, 363–378.
- Wojnar, B., 1995. Analiza teksturalna i petrologia skał metamorficznych południowej części masywu strzelińskiego. Acta Universitatis Wratislaviensis, 1633, Prace Geologiczno-Mineralogiczne 46, 7–74.