Kamienne tablice (film)

Kamienne tablice
Gatunek	melodramat
Rok produkcji	1983
Data premiery	22 października 1984
Kraj produkcji	Polska
Język	polski, angielski, hindi
Czas trwania	135 min
Reżyseria	Ewa Petelska,; Czesław Petelski
Scenariusz	Ewa Petelska,; Czesław Petelski
Główne role	Krzysztof Chamiec, ; Laura Łącz
Muzyka	Jerzy Maksymiuk
Zdjęcia	Maciej Kijowski
Scenografia	Jerzy Skrzepiński
Kostiumy	Jolanta Jackowska
Montaż	Maria Orłowska
Produkcja	ZF Iluzjon
Dystrybucja	Film Polski

Kamienne tablice – polski film obyczajowy w reż. Ewy i Czesława Petelskich zrealizowany na motywach powieści Kamienne tablice Wojciecha Żukrowskiego.

Fabuła

Historia niespełnionej miłości urzędnika polskiej ambasady w Delhi Jana Tokarskiego i australijskiej lekarki Margit Ward ukazana na tle wydarzeń poznańskiego czerwca 1956 roku. W główny motyw miłosny filmu wplecione są poboczne wątki obyczajowe z życia polskich i lokalnych pracowników ambasady.

W literackim pierwowzorze filmu akcja rozgrywa się w węgierskiej placówce dyplomatycznej, a jej politycznym tłem jest powstanie węgierskie 1956 roku^[1].

Obsada

Krzysztof Chamiec – Jan Tokarski
Laura Łącz – Margit Ward
Ewa Szykulska – Judyta, sekretarka w ambasadzie
Janusz Kłosiński – ambasador Banach
Witold Pyrkosz – sekretarz Fedunowicz
Inder Krishan Bhambry – Preim, służący Tokarskiego
Franciszek Trzeciak – szyfrant Karpiński
Gustaw Lutkiewicz – woźny
Henryk Boukołowski – dziennikarz Maurice Nagar
Leon Niemczyk – profesor, współpracownik Margit
Christo Paskalew – Kriszan, kierowca ambasadora
Janusz Dąbrowski – kurier z Polski
Filip Gębski – Michaś, syn szyfranta Karpińskiego
Andrzej Krasicki – urzędnik polskiej ambasady
Jerzy Krasuń – kurier z Polski
Barbara Majewska – Ilona, żona Tokarskiego
Jan Rutkiewicz – dyplomata węgierski
Tadeusz Somogi – urzędnik ambasady
Zdzisław Szymborski – dyplomata węgierski
Tadeusz Teodorczyk – radca handlowy ambasady

i in.

O filmie

W marcu 1983 roku tygodnik Film zamieścił pierwsze informacje o realizacji filmu w autentycznych plenerach Indii. Twórcy filmu – Czesław i Ewa Petelscy – za zgodą autora książki zdecydowali się odrzucić węgierski kostium i spolonizowali bohaterów i całe historyczne tło. Istvan Terey przemienił się w Jana Tokarskiego, sekretarz Ferenz w Fedunowicza, a ambasador Bajcsy w Banacha^[2]^[3].

Plenery

Akcja filmu, poza dwoma, trzema krótkimi retrospekcjami niemal w całości rozgrywa się w Indiach. Film był kręcony w autentycznych plenerach starego i nowego Delhi. Polską ambasadę ulokowano w jednym z najnowocześniejszych budynków w New Delhi (nomen omen) – Instytucie Kultury Węgierskiej^[4]. W filmie można zobaczyć m.in. zdjęcia z parady z okazji Dnia Republiki. Kolejnymi plenerami filmu były: Agra i jej Umarłe Miasto (Fatehpur Sikri) – prastare, opuszczone miasto z okresu Państwa Wielkich Mogołów (Czerwony Fort, Wielki Meczet w Agrze) oraz pustynia koło Jaipur. Całości romantycznych scen romansu Jana i Margit dopełniały plaże Madrasu^[2]. Polska ekipa filmowa, składająca się (łącznie z aktorami) z piętnastu osób pracowała po kilkanaście godzin dziennie, w trudnych dla Europejczyków warunkach tropikalnych, gdzie temperatury przekraczały 30 stopni, a w nocy zbliżały się do zera^[3].

Fatehpur Sikri (Umarłe Miasto)

Wielki Meczet (widok od strony wejścia)
Wielki Meczet (widok od strony dziedzińca)
Pałac cesarzowej Mariam-uz-Zamani
Pałac sprawiedliwości

Krytyka

Film miał swoją premierę w kinach polskich jesienią 1984 roku^[5]. Został przyjęty przez krytyków sceptycznie. Elżbieta Dolińska na łamach tygodnika Film chwaliła doskonałe aktorstwo "drugiego planu" – Szykulskiej, Kłosińskiego, Pyrkosza, Lutkiewicza, Trzeciaka. O wiele gorzej było z odtwórcami głównych ról – Krzysztofem Chamcem i Laurą Łącz. ... Margit i Jan tworzą parę bardzo dobraną, lecz niebywale zmagają się ze swoimi postaciami. [...] gubią się niemal w każdej scenie... – pisała w swojej recenzji^[1].

Jednak najpoważniejszym zarzutem in minus z jej strony wobec filmu było ubogie w porównaniu z literackim pierwowzorem ukazanie Indii ("martwy obraz Indii" jak to określiła) – Indie u Żukrowskiego nie są jedynie atrakcją scenograficzną. Istnieją jako ogromny kraj o odmiennej kulturze, pełnej szokujących dla Europejczyka kontrastów. [...] Indie w filmie to obraz z folderu, atrakcyjna ilustracja. Mógłby to być każdy inny kraj... – dodawała^[1].

Z żarliwego, pełnego namiętności i bogatego w znaczeniu utworu Żukrowskiego pozostała na ekranie inkrustowana w egzotyczne wzory szkatułka skrywająca makietę bohatera. Pragnąc pozostać wiernym literze powieści film okazuje się w istocie najzupełniej niewierny.

Elżbieta Dolińska (polska krytyk filmowa)^[1]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Elżbieta Dolińska. Inkrustowana szkatułka. „Film”. Nr 50(1849), s. 9, 1984-12-09. Warszawa: RWS "Prasa-Książka-Ruch". ISSN 0137-463X.
↑ ^a ^b Kamienne tablice. „Film”. Nr 11(1758), s. 2, 1983-03-13. Warszawa: RWS "Prasa-Książka-Ruch". ISSN 0137-463X.
↑ ^a ^b Polityka i miłość. „Film”. Nr 20(1767), s. 6-7, 1983-05-15. Warszawa: RWS "Prasa-Książka-Ruch". ISSN 0137-463X.
↑ Kamienne tablice. „Film”. Nr 26(1773), s. 2, 1983-06-26. Warszawa: RWS "Prasa-Książka-Ruch". ISSN 0137-463X.
↑ W kinach. Kamienne Tablice. „Film”. Nr 39(1838), s. 23, 1984-09-23. Warszawa: RWS "Prasa-Książka-Ruch". ISSN 0137-463X.

Bibliografia

Jan Słodowski: Leksykon polskich filmów fabularnych. Warszawa: Wiedza i Życie, 1997, s. 262. ISBN 83-7184-928-1.

Linki zewnętrzne

Kamienne tablice w bazie IMDb (ang.)
Kamienne tablice w bazie Filmweb
Kamienne tablice w bazie filmpolski.pl
Zdjęcia z filmu Kamienne tablice w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”

[dol-1] Elżbieta Dolińska. Inkrustowana szkatułka. „Film”. Nr 50(1849), s. 9, 1984-12-09. Warszawa: RWS "Prasa-Książka-Ruch". ISSN 0137-463X.

[nota-2] Kamienne tablice. „Film”. Nr 11(1758), s. 2, 1983-03-13. Warszawa: RWS "Prasa-Książka-Ruch". ISSN 0137-463X.

[polityka-3] Polityka i miłość. „Film”. Nr 20(1767), s. 6-7, 1983-05-15. Warszawa: RWS "Prasa-Książka-Ruch". ISSN 0137-463X.

[4] Kamienne tablice. „Film”. Nr 26(1773), s. 2, 1983-06-26. Warszawa: RWS "Prasa-Książka-Ruch". ISSN 0137-463X.

[5] W kinach. Kamienne Tablice. „Film”. Nr 39(1838), s. 23, 1984-09-23. Warszawa: RWS "Prasa-Książka-Ruch". ISSN 0137-463X.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]