Kanem-Bornupaństwo afrykańskie, istniejące od VIII do XIX w. w okolicach jeziora Czad. Jego nazwa jest połączeniem nazw dwóch państw: Kanem i Bornu, które następowały po sobie. Bornu uważane jest za kontynuację Kanem, ze względu na ciągłość władzy sułtańskiej w obu tych państwach. Sułtani z założonej w 800 roku dynastii Saif rządzili ponad 1000 lat.

Kanem-Bornu
700–1846
Flaga
Flaga
Ustrój polityczny

monarchia

Stolica

Ndżimi

Data powstania

700 (Kanem), 1380 (Bornu)

Data likwidacji

1893 (Bornu)

Władca

Kade Alunu (Kanem), Ali IV Dalatumi (Bornu)

Religia dominująca

Animizm, Islam

Położenie na mapie
Położenie na mapie
Obszar wpływów państwa Kanem około roku 1200
Bornu około roku 1750
Bornu około 1750
Brytyjski rysunek, przedstawiający wojowników z królestwa Kanem-Bornu

Państwo Kanem powstało w VIII w. W XI w. jego władcy przyjęli islam. Szczyt potęgi królestwa przypada na wiek XII–XIII, gdy za panowania króla Dunama Dibbalami armia państwa miała liczyć 30 tysięcy wojowników. W XV w. centrum władzy przeniosło się ze wschodu, z Kanem, na zachód do Bornu, które rozwijało się już od XIV w. Zmiany te przyniosły znaczące korzyści państwu Kanem-Bornu. W XVI–XVII w. za panowania Idrisa Alumy ponownie stało się znaczącą potęgą w regionie.

Do jego upadku w XIX w. przyczyniły się najazdy ludów Fulbe.

Władcy Kanem-Bornu

edytuj
Okres Kanem
Hummay 1075–1097
Dunama I 1098–1150
Biri I 1150–1176
Bikoru 1176–1193
Abd al-Djel Selma 1193–1210
Dunama II Dibbalami 1210–1224
Kade 1224–1242
Kachim Biri 1242–1262
Djil 1262
Dar 1262–1281
Ibrahim I Nikale 1281–1301
Abdullah I 1301–1320
Selma 1320–1323
Kure Gana 1323–1325
Kure Kura 1326–1327
Muhammad I 1327–1329
Idris I 1329–1353
Daoud 1353–1356
Usman I 1356–1369
Usman II 1369–1371
Abu Bakr Lagatu 1371–1372
Idris Dunama III 1372–1380
Omar I 1380–1388
Sa'id 1388
Kade Alunu 1388–1389
Okres Bornu
Biri II 1389–1421
Usman Kalinuama 1421–1422
Dunama IV 1422–1424
Abdullah II 1424–1432
Ibrahim II 1432–1440
Kadai 1440–1446
Dunama V 1446–1450
Muhammad II 1450–1451
Amarma 1451–1453
Muhammad III 1453–1458
Ghazi 1458–1463
Usman III 1463–1473
Omar II 1473–1474
Muhammad IV 1474–1479
Ali Gazi 1479–1507
Idris II Katakarmabe 1507–1529
Muhammad V 1529–1544
Ali I 1544–1548
Dunama VI 1548–1566
Abdullah III 1566–1573
Aissa Kili N'guirmamaramama 1573–1580
Idris III Alaoma 1580–1617
Muhammad VI Bukalmarami 1617–1632
Ibrahim III 1632–1639
Hadż Omar 1639–1657
Ali II 1657–1694
Idris IV 1694–1711
Dunama VII 1711–1726
Hadż Hamdan 1726–1738
Muhammad VII 1738–1751
Dunama VIII Gana 1751–1753
Ali III 1753–1793
Ahmad 1793–1808
Dunama IX Lefiami 1808–1811 d. 1817
Muhammad VIII 1811–1814
Dunama IX Lefiami (ponownie) 1814–1817
Ibrahim IV 1817–1846
Ali IV Dalatumi 1846