Kartusz (hieroglif)

Kartusz faraona Cheopsa

Kartusz – w starożytnym Egipcie magiczna pętla-węzeł szen, oznaczająca „Uniwersum”. Dosłownie w języku egipskim „kartusz” to szenu, słowo o takim samym rdzeniu jak szeni „otaczać”.

Pierwotnie kartusz to koło, w którym umieszczane było imię króla, wchodzące w skład Królewskiego Protokołu. Czy koło to oznaczało dysk solarny czy też „wszystko, co oznacza słońce”, czyli świat, którym rządził faraon? Być może obie interpretacje są prawidłowe. Bardzo wcześnie owo koło wydłużyło się, aby móc objąć całe imię władcy. Znane są bardzo rzadkie przykłady okrągłych kartuszy.

Pojawiają się jako podwójny sznur z zawiązanymi dwoma końcami czy pusta pieczęć.

Używano ich w celu identyfikacji władcy: papirusy, stele, reliefy w świątyniach, malowidła w grobowcach i w formie pieczęci (np. odciskane w świeżej zaprawie po zamknięciu królewskiego grobowca).