Kazanie

przemowa wygłaszana zwykle przez osobę duchowną

Kazanie (łac. sermo) – gatunek literatury stosowanej, przemowa wygłaszana zwykle przez osobę duchowną wyznania chrześcijańskiego, która ma za zadanie nauczanie i przekazanie treści religijnych. Odmianą kazania jest homilia zawierająca wyjaśnienie fragmentu tekstu biblijnego[1], często błędnie uważana za synonim tego terminu. Do 1970 roku kazania w Kościele katolickim były głoszone z ambony, obecnie – częściej z kazalnicy (zwanej też poetycko stołem słowa Bożego).

W islamie kazanie zwane jest chutbą.

Mianem kazania również określa się najobszerniejszą przemowę wygłoszoną przez Jezusa Chrystusa, zwaną Kazaniem na górze.

Znaczenie w protestantyzmie edytuj

Znaczenie kazania w nabożeństwie jest szczególnie podkreślane w Kościołach protestanckich. Podobnie, jak Eucharystia jest centrum nabożeństwa w katolicyzmie, tak kazanie znajduje się w centrum nabożeństwa protestanckiego. Oznacza ono zwiastowanie Słowa Bożego i, zgodnie z zasadą solum Verbum, to właśnie ze zwiastowanego Słowa rodzi się podczas nabożeństwa społeczność Kościoła. Przy czym, w kościołach historycznych podkreślana jest przy tym prawda, że Słowo Boże jest zwiastowane nie tylko przez Kazanie, ale także przez sakramenty.

Podstawą każdego kazania w protestantyzmie jest fragment Biblii, który zazwyczaj czytany jest przez pastora na początku kazania i do którego odwołuje się w trakcie jego wygłaszania. Często kaznodzieja odnosi się także do innych fragmentów Biblii, związanych z treścią wygłaszanego kazania. W reformowanej tradycji wiary często spotykaną praktyką jest rozpoczynanie głoszenia kolejnych kazań od tego miejsca w Biblii, w którym skończyło się głosić poprzednie (lectio continua). W ten sposób w wielu Kościołach protestanckich podczas cyklu kazań zostaje zwiastowane Słowo ze wszystkich ksiąg i rozdziałów Pisma Świętego. Często spotykaną praktyką podczas wygłaszania kazania jest śledzenie omawianych fragmentów przez wiernych we własnych egzemplarzach Biblii (szczególnie w Kościołach ewangelikalnych, ale praktyka staje się popularna również w ewangelicyzmie).

Znani kaznodzieje edytuj

 
Billy Sunday głosi w Detroit (1916)

Lista znanych kaznodziejów:

Nawiązania edytuj

Styl kazań bywał parodiowany w innych gatunkach literackich i dramatycznych. W średniowiecznej Francji wystawiane były monologi dramatyczne sermon joyeux, parodiujące ówczesne kazania[2]. Na ziemiach polskich krytykę kazań podjęło między innymi czasopismo religioznawcze Myśl Niepodległa uznając je za rodzaj propagandy niepodlegającej krytyce[3].

Przypisy edytuj

  1. Zygmunt Poniatowski, Mały słownik religioznawczy Warszawa 1969, s.167.
  2. Łukasik 2012 ↓.
  3. Digital Library of Wielkopolska | Myśl Niepodległa, www.wbc.poznan.pl [dostęp 2018-07-19] (ang.).

Bibliografia edytuj