Kazimierz Szczudłowski

Kazimierz Szczudłowski (ur. 6 czerwca 1890 we Lwowie, zm. 11 lipca 1985 we Wrocławiu) – profesor, lekarz weterynarii. Ostatni rektor Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. Wykładowca Wyższej Szkoły Rolniczej we Wrocławiu.

Kazimierz Szczudłowski
Data i miejsce urodzenia

6 czerwca 1890
Lwów

Data i miejsce śmierci

11 lipca 1985
Wrocław

Profesor zwyczajny
Alma Mater

Akademia Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie

Doktorat

1920
Akademia Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie

Habilitacja

1925
Akademia Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie

Profesura

1934

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Akademia Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie

Okres zatrudn.

1920–1939

Uczelnia

Wyższa Szkoła Rolnicza we Wrocławiu

Okres zatrudn.

1945–1960

Rektor
Akademia

Akademia Medycyny Weterynaryjnej

Okres spraw.

1937–1939

Poprzednik

Jerzy Aleksandrowicz

Prodziekan
Wydział

Medycyny Weterynaryjnej

Okres spraw.

1950–1953

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal 10-lecia Polski Ludowej Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Srebrny za Długoletnią Służbę Medal Brązowy za Długoletnią Służbę

Życiorys

edytuj

Urodził się w rodzinie Wincentego i Anny z Tylków. Szkołę podstawową i gimnazjum ukończył we Lwowie, uzyskując świadectwo dojrzałości w 1909. Następnie rozpoczął studia weterynaryjne w Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie, które ukończył w 1913. Już w czasie studiów był asystentem-demonstratorem w Katedrze Fizjologii, a po ich ukończeniu asystentem.

W 1917 został powołany do armii austro-węgierskiej jako lekarz weterynarii, m.in. w I pułku ułanów w Kraśniku i 29 pułku artylerii ciężkiej, walcząc na froncie włoskim. W listopadzie 1918 pełnił służbę w I pułku artylerii ciężkiej wojska polskiego w Krakowie w stopniu porucznika, lekarza weterynarii. W 1920 został przeniesiony do Centralnej Szkoły Jazdy i Szkoły Kucia w Warszawie w stopniu kapitana. Na skutek starań uczelni lwowskiej został przeniesiony na stanowisko komendanta Szkoły Kucia Koni we Lwowie, co pozwoliło mu podjąć ponownie obowiązki asystenta w Akademii Medycyny Weterynaryjnej. W tym samym roku uzyskał stopień doktora medycyny weterynaryjnej.

Jako stypendysta rządu francuskiego w 1922 odbył studia zagraniczne w École Nationale Vétérinaire d'Alfort we Francji i w Wyższej Szkole Weterynaryjnej w Brukseli. W 1923, już jako stypendysta rządu polskiego, studiował w Berlinie w klinice prof. Ericha Silbersiepe i prof. Kurta Neumann-Kleinpaul, a także w Dreźnie, Monachium i Gießen.

W 1925 habilitował się, uzyskując veniam legendi z chirurgii i ortopedii weterynaryjnej, w listopadzie uzyskując tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego, a w 1934 profesora zwyczajnego. Od roku 1926 kierował najpierw Katedrą Chirurgii Ogólnej i Ortopedii wraz z Polikliniką Chirurgiczną i Kliniką Położniczą – a od 1939 także Katedrą Chirurgii wraz z Kliniką Chirurgiczną. W latach 1936–1939 pełnił funkcję rektora Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie (wybrany w maju 1939[1]).

Działalność Akademii została zakończona 22 września 1939, w momencie wkroczenia wojsk radzieckich. Władze radzieckie utworzyły w jej budynkach Lwowski Instytut Weterynaryjny. Przez 2 lata (1939/40 i 1940/41) wykładała w nim większość przedwojennych polskich profesorów w tym Kazimierz Szczudłowski. Po wkroczeniu wojsk niemieckich 30 czerwca 1941 działalność wszystkich lwowskich uczelni została przerwana. 1 kwietnia 1942 Niemcy otworzyli Państwowe Instytuty Weterynaryjne (nie. Staatliche Tierarztliche Institute), 20 maja zmieniono ich nazwę na Państwowe Zawodowe Kursy Weterynaryjne (nie. Staatliche Tierarztliche Fachkurse). Część polskich profesorów, w tym prof. Szczudłowski, kontynuowała tam pracę. 27 lipca 1944 wkroczyły do Lwowa wojska radzieckie. Lwowski Instytut Weterynaryjny ponownie rozpoczął działalność. Rok akademicki 1944/45 był ostatnim rokiem działalności prof. Szczudłowskiego i innych Polaków na tej uczelni.

Po zakończeniu II wojny światowej wraz z innymi Polakami został przesiedlony do Wrocławia, gdzie kontynuowali tradycje lwowskiej uczelni. Uchwała Senatu Uniwersytetu i Politechniki we Wrocławiu w dniu 1 listopada 1945 zatwierdziła powstanie Wydziału Medycyny Weterynaryjnej z 18 katedrami. Prof. Szczudłowski utworzył Katedrę Chirurgii, którą kierował do 1960 i Katedrę Położnictwa, usamodzielnioną w 1948. W 1947 objął kierownictwo powstałej w 1946 Katedry Położnictwa przy Uniwersytecie w Lublinie. Prowadził wykłady dojeżdżając do Lublina. Zrezygnował w 1948. W latach 1950–1953 pełnił funkcję prodziekana. W 1960 przeszedł na emeryturę. Otrzymał tytuł doktora honoris causa Akademii Rolniczej w Lublinie (1979) i Akademii Rolniczej we Wrocławiu (1985).

Stworzył podstawy praktycznej weterynarii klinicznej w okresie międzywojennym we Lwowie i po II wojnie światowej we Wrocławiu, szczególnie w zakresie ortopedii, chirurgii i położnictwa. Miał również istotny wpływ na rozwój położnictwa w lubelskiej uczelni weterynaryjnej. W okresie międzywojennym, w czasie pełnienia funkcji rektora, rozbudował w liczący się sposób Akademię Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie, a we Wrocławiu był współtwórcą Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu i Politechniki, a później Wyższej Szkoły Rolniczej.

W badaniach naukowych zajmował się diagnostyką chorób kończyn koni i bydła. W tym zakresie opracował polski plan badania, oryginalny w koncepcji, o ogromnej wartości praktycznej. W ramach badań naukowych interesował się problemami rozrodu zwierząt i patologiami zwyrodnieniowymi. Stworzył polską chirurgiczno-ortopedyczną szkołę naukową. Wykształcił ponad 3 tysiące lekarzy weterynaryjnych, liczną kadrę naukową, pełniącą dzisiaj samodzielne funkcje w nauce i praktyce.

Był członkiem Polskiego Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych, Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Mikołaja Kopernika, Europejskiego Towarzystwa Chirurgów Weterynaryjnych.

Od 1933 był żonaty z Matyldą z Pawińskich. Z małżeństwa tego urodziły się dwie córki: Grażyna (doktor nauk medycznych) i Monika (wiolonczelistka, od 1968 przebywająca w Szwajcarii, m.in. solistka Orkiestry Szwajcarii Romańskiej w Genewie)[2].

Zmarł 11 lipca 1985 we Wrocławiu. Został pochowany 18 lipca 1985 na Cmentarzu Grabiszyńskim (pole 2-01-3)[3].

Ordery i odznaczenia

edytuj

Książki

edytuj
  • Kucie kopyt i racic (1921)
  • Położnictwo weterynaryjne
  • Przypadłości rozmnażania zwierząt domowych
  • Choroby i leczenie zębów u koni
  • Zapobieganie ronieniu bydła
  • Niepłodność zwierząt hodowlanych
  • Doświadczenia z przyrządami do usuwania brodawczaków

Przypisy

edytuj
  1. Wybór rektora Akademii Medycyny Weterynaryjnej. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 107 z 13 maja 1939. 
  2. Marek Wittbrot, Człowiek jest ważniejszy niż wszystko inne: Z Kazimierzem Wiłkomirskim rozmawia Marek Wittbrot [online], recogito.eu, 2015 [dostęp 2022-02-02].
  3. Zarząd Cmentarzy Komunalnych we Wrocławiu - wyszukiwarka pochowanych [online], groby.cui.wroclaw.pl [dostęp 2021-11-05].
  4. M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592 „za zasługi na polu pracy naukowej”.
  5. W czasach PRL.
  6. M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1589 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej”.
  7. M.P. z 1955 r. nr 104, poz. 1411 - Uchwała Rady Państwa z dnia 23 marca 1955 r. nr 0/427 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.

Bibliografia

edytuj