Kenki Fukuoka (jap. 福岡 堅樹 Fukuoka Kenki; ur. 7 września 1992[1][3] w Kodze[4])japoński rugbysta występujący na pozycji skrzydłowego, reprezentant kraju w odmianie zarówno siedmio-, jak i piętnastoosobowej. Olimpijczyk i dwukrotny uczestnik pucharu świata.

Kenki Fukuoka
福岡 堅樹
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

7 września 1992
Koga

Wzrost

175 cm[1]

Masa ciała

83 kg[1]

Rugby union
Pozycja

skrzydłowy

Kariera juniorska
Lata Zespół
Fukuoka Kōtōgakkō
Kariera seniorska[a]
Lata Zespół Wyst. (Pkt.)
2012–2016 Uniwersytet Tsukuby
2016– Panasonic Wild Knights[2] 30 (115)
2017–2019 Sunwolves (Super Rugby)[2] 13 (25)
Reprezentacja narodowa
rugby union
Lata Reprezentacja Wyst. (Pkt.)
2012–2013 Japonia Junior Japan
2013–2019  Japonia 38 (125)
rugby 7
Lata Reprezentacja Turn. (Pkt.)
2014–  Japonia
  1. Mecze i punkty w lidze akt. w dniu 15 grudnia 2018 r.
Fukuoka (po prawej) w barwach Sunwolves (2018)
Fukuoka (po lewej) i Richie Moʻunga w meczu Japonia – Nowa Zelandia (2018)

Młodość edytuj

Pierwszy kontakt Fukuoki z rugby nastąpił w wieku 5 lat, kiedy jego ojciec zaprowadził go do Genkai Junior Rugby Club[1][5]. Jako dziecko uczęszczał do szkoły podstawowej Aoyagi Shōgakkō, a następnie Koga Azumachūgakkō[4]. W szkole średniej (Fukuoka Kōtōgakkō) wyróżniał się podczas zajęć sportowych: na bieżni na 100 m osiągał czas 11,2 s, zaś na 50 m – 5,8 s[1]. Ze szkolną drużyną rugby uczestniczył w krajowych mistrzostwach szkół średnich[5] – to właśnie uczestnictwo w turnieju Hanzano było główną motywacją i celem dla nastoletniego rugbysty[6][7]. W drugiej i trzeciej klasie szkoły średniej Fukuoka zerwał więzadło krzyżowe w kolanie – początkowo lewym, a następnie prawym[1].

Po nieudanej próbie dostania się na studia medyczne[8] rok później Fukuoka rozpoczął edukację na Uniwersytecie Tsukuby, gdzie kształcił się w instytucie informatyki[9]. Podczas pobytu na uniwersytecie ponownie rozpoczął treningi rugby zarzucone w szkole średniej[6][7]. W 2015 roku wraz z zespołem zdobył wicemistrzostwo Japonii wśród drużyn akademickich[9][10].

Kariera klubowa edytuj

Po ukończeniu studiów Fukuoka zdecydował się na podpisanie profesjonalnego kontraktu z drużyną Panasonic Wild Knights z rodzimej Top League[11]. Zadebiutował 17 września 2016 r. w przegranym starciu z Suntory Sungoliath[12]. W grudniu tego samego roku w meczu z Honda Heat zdobył sześć przyłożeń[12], czym ustanowił nowy rekord rozgrywek[13]. W swoim pierwszym sezonie wśród zawodowców zdobył 10 przyłożeń w 10 meczach[2][14], zajmując z drużyną trzecie miejsce w ligowej tabeli[15]. Dotarł także do finału ogólnojapońskich rozgrywek pucharowych[16]. W 2017 znalazł się w składzie Sunwolves, japońskiej drużyny występującej w lidze Super Rugby[17]. Debiutował w przegranym meczu z Hurricanes[18][19]. Ostatecznie Sunwolves zajęli przedostatnie miejsce w rozgrywkach z zaledwie dwoma zwycięstwami w 15 spotkaniach[20].

W krajowych rozgrywkach w sezonie 2017/2018 Fukuoka kontynuował swoją wysoką dyspozycję. W 12 meczach dziewięciokrotnie przykładał piłkę w polu punktowym rywali[2][21], czym wydatnie pomógł swojej drużynie w zajęciu pierwszego miejsca w swojej grupie[22] oraz w dotarciu do wielkiego finału rozgrywek. W nim po raz kolejny gracze Wild Knights musieli uznać wyższość ekipy Suntory Sungoliath[23]. W dalszej części tego samego roku uczestniczył w zmaganiach Sunwolves w Super Rugby. Japoński zespół wywalczył trzy zwycięstwa w 16 spotkaniach i został sklasyfikowany na ostatniej pozycji[24].

W sezonie 2018/2019 Top League zespół Fukuoki zajął drugie miejsce w swojej grupie a po rozegraniu fazy pucharowej ostatecznie szóstą lokatę w kraju[25].

Kariera reprezentacyjna edytuj

Z uwagi na kontuzje więzadeł Fukuoka nigdy nie otrzymał powołania do reprezentacji Japonii do lat 18[6]. Do drużyny narodowej trafił bezpośrednio z rozgrywek międzyuczelnianych[1]. W 2012 roku jako 20-latek otrzymał powołanie do drużyny Junior Japan, drugiej drużyny Japonii[5]. W składzie tej drużyny znalazł się także w pierwszych miesiącach roku 2013[5][26], kiedy wziął udział w Pacific Rugby Cup[27].

Tuż po zakończeniu rozgrywek po raz pierwszy trafił do reprezentacji seniorów. Zadebiutował w wygranym 121:0 meczu z kadrą Filipin, spotkaniu w ramach Asian Five Nations 2013, w którym zdobył dwa przyłożenia[28][29]. Wynik ten powtórzył w swoim drugim meczu w tych rozgrywkach, z Koreą Południową[28][30]. Uwzględniając spotkania w ramach Pucharu Narodów Pacyfiku, w swoim pierwszym sezonie reprezentacyjnym wystąpił łącznie w siedmiu meczach japońskiej kadry, w tym w czterech w pierwszym składzie. W listopadzie 2013 roku Fukuoka dołożył do tego dalsze dwa występy od pierwszej minuty – z Nową Zelandią oraz ze Szkocją, w którym zaliczył kolejne dwa przyłożenia[28][31].

W roku 2014 ponownie wystąpił w Pucharze Narodów Pacyfiku[28][32], zaś wraz z reprezentacją w rugby 7 uczestniczył w turnieju kwalifikacyjnym do cyklu IRB Sevens World Series podczas turnieju Hong Kong Sevens. W wygranym finale z Włochami zdobył jedno z przyłożeń[33]. Wziął także udział w kolejnej imprezie w światowym kalendarzu – Japan Sevens w Tokio[34]. W 2015 wystąpił w wygranym turnieju Asia Rugby Championship i raz jeszcze w Pucharze Narodów Pacyfiku[35].

W sierpniu 2015 roku, wciąż będąc studentem czwartego roku, Fukuoka otrzymał powołanie na puchar świata[7][36]. W Anglii wystąpił w zaledwie jednym, przegranym meczu z reprezentacją Szkocji[7][31]. Wkrótce po zakończeniu turnieju skrzydłowy wraz z reprezentacją siedmioosobową rozpoczął przygotowania do zbliżających się igrzysk olimpijskich[37]. W kwietniu 2016 roku wziął udział w turnieju Singapore Sevens[38]. Pomimo doświadczenia obejmującego zaledwie dwa turnieje na najwyższym poziomie[39] Fukuoka znalazł się w składzie reprezentacji na Igrzyska w Rio de Janeiro[40][41]. W czasie turnieju Japończycy mimo rozstawienia na 10 miejscu spośród 12 uczestników[42][43] niespodziewanie dotarli aż do półfinału zawodów. W fazie grupowej pokonali Nową Zelandię[43][44] i Kenię[43], minimalnie przegrywając z Wielką Brytanią[44]. W fazie pucharowej Fukuoka wraz z kolegami wyeliminował Francję[43], by po porażkach z Fidżi i Południową Afryką zająć ostatecznie czwarte miejsce[45].

Po zakończeniu igrzysk Fukuoka powrócił do reprezentacji piętnastoosobowej na jesienne test-mecze w Europie[28]. W dwóch kolejnych sezonach reprezentacyjnych rozegrał łącznie 10 spotkań, notując przy tym sześć przyłożeń, między innymi przeciw Walii czy Irlandii[28]. Począwszy od wiosny 2019 roku uczestniczył w zgrupowaniach Wolfpack[1] – formalnie zespołu rezerw ekipy Sunwolves, którego mecze w swojej istocie stanowiły pierwszy etap przygotowań reprezentacji Japonii do rozgrywanego na własnym terenie pucharu świata[46]. W barwach tego zespołu grał z drugim zespołem nowozelandzkich Hurricanes czy australijskiego Western Force[1][47]. Na przełomie lipca i sierpnia brał udział w wygranym przez Japonię Pucharze Narodów Pacyfiku[35][48]. Fukuoka imponował wówczas wysoką formą[49], w trzech meczach zdobywając trzy przyłożenia[35].

Niedługo później skrzydłowy Wild Knights otrzymał powołanie na mistrzostwa świata[50]. W pierwszych minutach ostatniego sparingu przed startem turnieju, z Południową Afryką, doznał kontuzji łydki, która wykluczyła go z gry w meczu otwarcia[31][51][52]. Dopiero uraz podstawowego Williama Tupou podczas rozruchu przed kolejnym pojedynkiem z Irlandią sprawił, że powracający do zdrowia Fukuoka zajął miejsce na ławce rezerwowych[31][53]. Po pojawieniu się na placu gry skrzydłowy zdobył przyłożenie dające gospodarzom imprezy prowadzenie, po czym popisał się kluczowym dla przebiegu spotkania przechwytem, cofając w efekcie akcję Irlandczyków o 50 metrów[53]. Wysoką dyspozycję prezentował także w kolejnych meczach – w starciu z Samoa wystąpił już w podstawowym składzie i zdobył jedno z przyłożeń swojej drużyny[28]. W decydującym o awansie z grupy pojedynku ze Szkocją skrzydłowy został wybrany najlepszym zawodnikiem spotkania, dwukrotnie przykładając piłkę w polu punktowym rywali oraz asystując w akcji wykończonej przez Kōtarō Matsushimę[7][54]. Wyśmienite występy sprawiły, że po fazie grupowej Japończyk został okrzyknięty jedną z gwiazd turnieju[6][7][52]. Gospodarze po raz pierwszy w historii swoich występów podczas pucharu świata awansowali do fazy ćwierćfinałowej[52], gdzie jednak ulegli południowoafrykańskim Springboks[55].

Po zakończeniu udziału w turnieju Fukuoka – zgodnie z pojawiającymi się co najmniej od 2017 roku zapowiedziami[9] – zrezygnował z dalszych występów w reprezentacji piętnastoosobowej, zgłaszając chęć udziału w turnieju rugby 7 podczas Igrzysk Olimpijskich 2020 w Tokio. Impreza ta miałaby być jego ostatnią na arenie międzynarodowej przed ostatecznym zakończeniem kariery zawodniczej w 2021 roku[6][8][9].

Statystyki edytuj

Stan na dzień 20 października 2019 r.[28] Statystyki dotyczą reprezentacji piętnastoosobowej.

Występy na arenie międzynarodowej
Drużyna narodowa Rok Mecze Punkty
  Japonia 2013 9 35
2014 2 0
2015 6 20
2016 3 10
2017 5 15
2018 5 10
2019 8 35
Suma 38 125
Przyłożenia na arenie międzynarodowej
Lp. Data Miejsce Przeciwnik Rozgrywki
1. 20 kwietnia 2013 Level5 Stadium, Fukuoka   Filipiny Asian Five Nations 2013
2.
3. 4 maja 2013 Stadion Chichibunomiya, Tokio   Korea Południowa Asian Five Nations 2013
4.
5. 1 czerwca 2013 Churchill Park, Lautoka   Fidżi Puchar Narodów Pacyfiku 2013
6. 9 listopada 2013 Murrayfield Stadium, Edynburg   Szkocja mecz testowy
7.
8. 9 maja 2015 Level5 Stadium, Fukuoka   Korea Południowa Asia Rugby Championship 2015
9.
10.
11. 29 sierpnia 2015 Stadion Chichibunomiya, Tokio   Urugwaj mecz testowy
12. 12 listopada 2016 Stadion Micheila Meschiego, Tbilisi   Gruzja mecz testowy
13. 19 listopada 2016 Millennium Stadium, Cardiff   Walia mecz testowy
14. 10 czerwca 2017 Umakana Yokana Stadium, Kumamoto   Rumunia mecz testowy
15. 17 czerwca 2017 Stadion Shizuoka, Shizuoka   Irlandia mecz testowy
16. 18 listopada 2017 Stade Ernest-Wallon, Tuluza   Tonga mecz testowy
17. 9 czerwca 2018 Stadion Ōita, Ōita   Włochy mecz testowy
18. 24 listopada 2018 Kingsholm Stadium, Gloucester   Rosja mecz testowy
19. 27 lipca 2019 Kamaishi Recovery Memorial Stadium, Kamaishi   Fidżi Puchar Narodów Pacyfiku 2019
20. 3 sierpnia 2019 Hanazono Rugby Stadium, Higashiōsaka   Tonga Puchar Narodów Pacyfiku 2019
21. 10 sierpnia 2019 Stadion Narodowy, Suva   Stany Zjednoczone Puchar Narodów Pacyfiku 2019
22. 28 września 2019 Stadion Shizuoka, Shizuoka   Irlandia Puchar Świata w Rugby 2019
23. 5 października 2019 Stadion Toyota, Toyota   Samoa Puchar Świata w Rugby 2019
24. 13 października 2019 Stadion Nissan, Jokohama   Szkocja Puchar Świata w Rugby 2019
25.

Nagrody i wyróżnienia edytuj

Życie osobiste edytuj

  • Dziadek zawodnika ze strony matki był szanowanym lekarzem[1][8], z kolei ojciec prowadził praktykę dentystyczną[5][8]. Sam Fukuoka dość wcześnie założył, że chce pójść w ich ślady. Jednocześnie będąc świadomym, że zawodowa kariera sportowa nie pozwala w Japonii na zdobycie wykształcenia medycznego, zdecydował się na wcześniejsze zakończenie kariery, aby w 2020 lub 2021 roku podjąć studia z zakresu medycyny sportowej[6][9].
  • Jego sportowym idolem z dzieciństwa był Daisuke Ohata, reprezentant Japonii i wprowadzony później do Galerii Sław World Rugby[6].
  • W młodości Kenki przejawiał talent muzyczny, grając na pianinie[1][8].

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h i j k 福岡堅樹|15人制男子日本代表 [online], Nihon Ragubīfuttobōru Kyōkai [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-05] (ang. • jap.).
  2. a b c d Player statistics Fukuoka Kenki - club stats [online], itsrugby.co.uk [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-28] (ang.).
  3. Kenki Fukuoka | Japan [online], ESPN Scrum [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-21] (ang.).
  4. a b 福岡堅樹選手のラグビー日本代表選出について(市長コメント) [online], Koga, 28 września 2019 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-05] (jap.).
  5. a b c d e 福岡 堅樹 | ラグビーW杯2019 日本大会 [online], J Sports [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-09-21] (jap.).
  6. a b c d e f g Get to know Japan’s Kenki Fukuoka, „Rugby World”, listopad 2019 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-28] (ang.).
  7. a b c d e f Daniel Schofield, Japan wing Kenki Fukuoka prepared to turn back on rugby to concentrate on medical career, „The Daily Telegraph”, 16 października 2019 [dostęp 2019-11-05] (ang.).; artykuł opublikowano także jako: Daniel Schofield, Rugby World Cup: Japan star Kenki Fukuoka set to swap rugby for doctor's surgery [online], 17 października 2019 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-04] (ang.).
  8. a b c d e Yuki Minegishi, Masashi Okuyama, 五輪で引退、医師の道へ 柔道朝比奈とラグビー福岡 [online], nikkansports.com, 27 września 2018 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-03] (jap.).
  9. a b c d e Kaz Nagatsuka, Japan's rising sports stars look to raise the bar at Tokyo 2020 Olympics, „The Japan Times”, 4 stycznia 2017 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-06] (ang.).
  10. Teikyo win 6th straight university title [online], Nihon Ragubīfuttobōru Kyōkai, 10 stycznia 2015 [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] (ang.).
  11. 2016年度 新加入選手・新任スタッフのお知らせ [online], Panasonic Wild Knights, 31 marca 2016 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-12] (jap.).
  12. a b 福岡堅樹 選手プロフィール [online], Top League, 2017 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-01] (jap.).
  13. Montanna Clare, Wallabies abroad: Beale scores on debut for Wasps [online], Rugby Australia, 12 grudnia 2016 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-05] (ang.).
  14. 2016-2017 | パナソニック ワイルドナイツ | 福岡堅樹 [online], Top League [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-01] (jap.).
  15. 2016-2017 順位 [online], Top League [dostęp 2019-11-05] (jap.).
  16. 54th Japan Rugby Championship Final [online], Nihon Ragubīfuttobōru Kyōkai, 29 stycznia 2017 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-21] (ang.).
  17. ヒト・コミュニケーションズ サンウルブズ 2017シーズン 契約選手 [online], Sunwolves, 30 stycznia 2017 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-02] (jap.).
  18. Kenki Fukuoka | Super Rugby - Season 2016-2017 - Games played [online], itsrugby.co.uk [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-28] (ang.).
  19. CHAMPION HURRICANES ON TOKYO RAMPAGE [online], Super Rugby, 25 lutego 2017 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-21] (ang.).
  20. Super Rugby Standings - 2017 [online], ESPN [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-03] (ang.).
  21. 2017-2018 | パナソニック ワイルドナイツ | 福岡堅樹 [online], Top League [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-01-19] (jap.).
  22. 2017-2018 順位 [online], Top League [dostęp 2019-11-05] (jap.).
  23. Suntory Beat Panasonic in Thrilling Final [online], Nihon Ragubīfuttobōru Kyōkai, 13 stycznia 2018 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-23] (ang.).
  24. Super Rugby Standings - 2018 [online], ESPN [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-03] (ang.).
  25. 2018-2019 順位 [online], Top League [dostęp 2019-11-05] (jap.).
  26. ジュニア・ジャパン、2013年度スコッドのお知らせ [online], Nihon Ragubīfuttobōru Kyōkai, 28 lutego 2013 [zarchiwizowane z adresu 2017-12-22] (jap.).
  27. Junior Japan Squad Named [online], rugbyredefined.com, 28 lutego 2013 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-03] (ang.).
  28. a b c d e f g h Kenki Fukuoka | Match list [online], ESPN Scrum [dostęp 2019-10-28] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-21] (ang.).
  29. 試合予定/結果/速報 | HSBCアジア五カ国対抗2013 | スコア詳細 | 日本代表 対 フィリピン代表 [online], Nihon Ragubīfuttobōru Kyōkai, 20 kwietnia 2013 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2013-07-02] (jap.).
  30. 試合予定/結果/速報 | HSBCアジア五カ国対抗2013 | スコア詳細 | 日本代表 対 韓国代表 [online], Nihon Ragubīfuttobōru Kyōkai, 20 kwietnia 2013 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2013-07-02] (jap.).
  31. a b c d Wingers Matsushima and Fukuoka help Japan take flight [online], World Rugby, Puchar Świata w Rugby 2019, 17 października 2019 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-28] (ang.).
  32. Match details | USA 29 - 37 Japan [online], Międzynarodowa Rada Rugby, 14 czerwca 2014 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2014-07-07] (ang.).
  33. Rugby Sevens: ‘Awesome’ Japan celebrate core spot on World Series [online], sport-asia.com, 30 marca 2014 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-14] (ang.).
  34. Japan (JPN) [online], Międzynarodowa Rada Rugby, IRB Sevens World Series, marzec 2014 [zarchiwizowane z adresu 2014-07-23] (ang.).
  35. a b c Kenki Fukuoka | Tournament list [online], ESPN Scrum [dostęp 2019-10-28] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-21] (ang.).
  36. 日本代表「ラグビーワールドカップ2015」最終登録メンバー [online], Nihon Ragubīfuttobōru Kyōkai, 31 sierpnia 2015 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-29] (jap.).
  37. Kaz Nagatsuka, Brave Blossoms' success fuels national sevens teams' desire to elevate game, „The Japan Times”, 22 października 2015 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-03] (ang.).
  38. Squad lists with career totals [PDF], World Rugby Sevens Series [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-15] (ang.). [za:] Final squads declared for HSBC Singapore Sevens [online], World Rugby Sevens Series, 15 kwietnia 2016 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-03] (ang.).
  39. Fukuoka the sole RWC 2015 survivor in Japan's Olympic squad [online], World Rugby, World Rugby Sevens Series, 17 lipca 2016 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-31] (ang.).
  40. 「第31回オリンピック競技大会」男子ラグビー日本代表内定選手 [online], Nihon Ragubīfuttobōru Kyōkai, 17 lipca 2016 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-29] (jap.).
  41. Kenki Fukuoka [online], Letnie Igrzyska Olimpijskie 2016, 2016 [zarchiwizowane z adresu 2016-08-06] (ang.).
  42. Olympic draw and competition process [online], World Rugby, 2016 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-11] (ang.).
  43. a b c d Nick Mulvenney, Rugby: Japan success surprises even the players [online], Reuters, 11 sierpnia 2016 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-04] (ang.).
  44. a b Robert Kitson, Japan rock old order again as Olympic rugby sevens takes hold in Rio, „The Guardian”, 9 sierpnia 2016 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2017-06-01] (ang.).
  45. Andrew McKirdy, Japan takes fourth in rugby sevens, „The Japan Times”, 12 sierpnia 2016 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2017-05-10] (ang.).
  46. Ben Smith, The stunning ploy to use an 'undercover' rugby team to prepare Japan for the World Cup [online], rugbypass.com, 13 października 2019 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-22] (ang.).
  47. 2019-2020 | パナソニック ワイルドナイツ | 福岡堅樹 [online], Top League [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-05] (jap.).
  48. Rugby: Japan claim Pacific Nations trophy in World Cup boost [online], Reuters, 10 sierpnia 2019 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-31] (ang.).
  49. Rich Freeman, Risk of injury real concern before final squads named, „The Japan Times”, 9 sierpnia 2019 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-28] (ang.).
  50. 日本代表「ラグビーワールドカップ2019」最終登録メンバーのお知らせ [online], Nihon Ragubīfuttobōru Kyōkai, 29 sierpnia 2019 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-09-04] (ang.).
  51. Japan wing Fukuoka to miss RWC opener vs Russia [online], Associated Press, 10 września 2019 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-31] (ang.).
  52. a b c Ayano Shimizu, Rugby: Winger Kenki Fukuoka says confident Japan have remedy for Springboks [online], Kyodo, 18 października 2019 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-04] (ang.).
  53. a b Kenki Fukuoka: from out of the match-day 23 to match-winner [online], World Rugby, Puchar Świata w Rugby 2019, 29 września 2019 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-01] (ang.).
  54. All-rounders shine bright even in teams full of stars [online], World Rugby, Puchar Świata w Rugby 2019, 13 października 2019 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-04] (ang.).
  55. Becky Grey, South Africa 26-3 Japan: Springboks through to Rugby World Cup semi-finals [online], BBC Sport, 20 października 2019 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-21] (ang.).
  56. Japan Rugby Top League 2017-2018 Awards [online], Nihon Ragubīfuttobōru Kyōkai, 28 stycznia 2018 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-13] (ang.).
  57. Carter is Named Top League MVP [online], Nihon Ragubīfuttobōru Kyōkai, 19 grudnia 2018 [dostęp 2019-11-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-11] (ang.).