Kisielnica krążkowata
Kisielnica krążkowata (Exidia repanda Fr.) – gatunek grzybów z rzędu uszakowców (Auriculariales)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
kisielnica krążkowata |
| Nazwa systematyczna | |
| Exidia repanda Fr. Syst. mycol. (Lundae) 2(1): 225 (1822) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Exidia, Auriculariaceae, Auriculariales, Auriculariomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Takson ten w 1828 r. opisał Elias Fries[1]. Synonimy:
- Exidia repanda var. latispora J.Aug. Schmitt 2020
- Tremella repanda (Fr.) Spreng. 1827
- Ulocolla repanda (Fr.) Bres. 1932[2].
W 1977 r. Władysław Wojewoda nadał mu polską nazwę kisielec krążkowaty, w 1999 r. zmienił ją na kisielnica krążkowata[3].
Morfologia
edytujO nieregularnym kształcie i zaokrąglonych brzegach, z fałdami w kształcie mózgu, przyczepione do podłoża środkową częścią, galaretowate i lśniące przy wilgotnej pogodzie, wysychające, kurczące się i łuszczące podczas przedłużających się susz. Mają średnicę 1–2,5 cm i grubość około 0,5 cm. W wilgotnych warunkach mają barwę od jasnobrązowej do ciemnobrązowej, najczęściej są purpurowobrązowe[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 12–14 × 2,5–3,5 µm. Kształtem podobne do gotowanych rodzynków lub kiełbaskowate[4].
Występowanie i siedlisko
edytujStwierdzono występowanie kisielnicy krążkowatej w Ameryce Północnej, Europie i Azji. W Europie jest szeroko rozprzestrzeniona, jej zasięg ciągnie się od Hiszpanii po północne krańce Półwyspu Skandynawskiego i Islandię[5]. W. Wojewoda w 2003 r. przytacza 10 jej stanowisk w Polsce[3]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek zagrożony wymarciem, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[6]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech i Danii[3].
Grzyb nadrzewny, saprotrof. Rozwija się na drewnie drzew liściastych, zwłaszcza olch i brzóz[3]. Rośnie najczęściej w gęstych skupiskach, na martwych gałęziach, leżących na ziemi martwych pniach drzew, zwykle na dolnej ich stronie lub po bokach. Owocniki stają się widoczne podczas deszczowej pogody, podczas suszy wysychają i stają się na korze niezauważalne[4]. Pojawiają się wiosną (od marca do maja) oraz późnym latem, jesienią i zimą (od sierpnia do marca)[3].
Gatunki podobne
edytujKisielnica kędzierzawa (Exidia nigricans) również rozwija się na drewnie drzew liściastych, ale jest ciemniejsza. Kisielnica wierzbowa (Exidia recisa) ma owocniki o stożkowatym kształcie i rozwija się na wierzbach. Kisielnica karmelowata (Exidia saccharina) rozwija się drewnie iglastym[7].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-01-09].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-01-09].
- ↑ a b c d e Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c Birkibólstur (Exidia repanda) [online], NÁTTÚRUFRÆÐISTOFNUN ÍSLANDS [dostęp 2022-01-09].
- ↑ Mapa występowania kisielnicy krążkowatej na świecie [online], gbif.org. [dostęp 2022-01-09].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Udbredt bævretop [online] [dostęp 2022-01-09].