Kościół św. Gertrudy w Krakowie

Kościół św. Gertrudy
Państwo	Polska
Miejscowość	Kraków
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Wezwanie	Gertruda z Nijvel
Wspomnienie liturgiczne	17 marca
Historia
Data rozpoczęcia budowy	1429
Data zakończenia budowy	1432
Data zamknięcia	1810
Data zniszczenia	1822
	Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie Dawna lokalizacja kościoła
	Położenie na mapie Polski Dawna lokalizacja kościoła
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Dawna lokalizacja kościoła
	Położenie na mapie Krakowa Dawna lokalizacja kościoła
	50°03′35,28″N 19°56′28,08″E/50,059800 19,941133

Kościół św. Gertrudy – kościół pod wezwaniem św. Getrtudy mieszczący się niegdyś w Krakowie, na terenie dzisiejszych Plant w pobliżu ulicy Siennej. Zburzony w 1822 roku.

Historia edytuj

Niewielki kościół został wzniesiony w latach 1429–1432 z fundacji Mikołaja Wierzynka, na cmentarzu dla skazańców położonym tuż za krakowskimi murami miejskimi (w pobliżu bramy Nowej, na tyłach kompleksu kościoła i klasztoru dominikanów). Wierzynek chciał w ten sposób upamiętnić miejsce pochówku swego ojca, rajcy miejskiego Andrzeja Wierzynka, którego w 1406 osądzono pośpiesznie za defraudację miejskich pieniędzy, ścięto bez spowiedzi i pochowano w niepoświęconej ziemi^[1]. Kościół zburzony został w czasie potopu szwedzkiego, odbudowano go w latach 1666–1676. Konsekracji dokonał biskup Mikołaj Oborski. Był to wówczas niewielki kościółek, wzniesiony na planie kwadratu, z prostokątnym prezbiterium zamkniętym apsydą, sygnaturką na dachu i trzema ołtarzami wewnątrz. Kaplica spłonęła w czasie konfederacji barskiej, została ponownie odbudowana w 1778. W tym okresie była pokryta kopułą zwieńczoną latarnią.

Wokół kościoła znajdował się niewielki cmentarz, na którym chowano ściętych w Krakowie skazańców – aż do 1796, gdy krakowska rada miejska utraciła prawo miecza^[1]. Wówczas kościół stracił na znaczeniu, popadł w ruinę, w 1803 przeniesiono część sprzętów do kościoła św. Mikołaja. W 1810 kościół zamknięto, a w 1822 zburzono.

Pamiątką po świątyni jest m.in. nazwa pobliskiej ulicy św. Gertrudy oraz pochodzący z kościoła św. Gertrudy późnogotycki poliptyk ze sceną Koronacji Matki Boskiej i wizerunkami świętych na skrzydłach znajdujący się w kościele św. Mikołaja.

Pentaptyk znajdujący się obecnie w kościele św. Mikołaja.

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b Karol Estreicher. Fundacja Wierzynkowa. „Rocznik Krakowski”. T. 25, s. 150–158, 1934.

Bibliografia edytuj

Michał Rożek. Nie istniejące kościoły Krakowa. „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej”. R. 33, s. 111–112, 1983.

Linki zewnętrzne edytuj

Grzegorz Bednarczyk: Kościół św. Gertrudy. [w:] Nieistniejące kościoły Krakowa [on-line]. [dostęp 2015-01-24].

[estreicher-1] Karol Estreicher. Fundacja Wierzynkowa. „Rocznik Krakowski”. T. 25, s. 150–158, 1934.

[1]