Kościół Pamięci

Kościół Pamięci Cesarza Wilhelma (niem. Kaiser-Wilhelm-Gedächtniskirche), zwany popularnie kościołem Pamięci (Gedächtniskirche) – świątynia ewangelicka położona w Berlinie przy Breitscheidplatz, w pobliżu ulicy Kurfürstendamm w dzielnicy Charlottenburg.

Kościół Pamięci

Kaiser-Wilhelm-Gedächtniskirche

09040472
kościół parafialny
Kościół Pamięci Cesarza Wilhelma
Państwo	Niemcy
Miejscowość	Berlin
Wyznanie	protestanckie
Kościół	ewangelicko-unijny
Kościół	Kościół Ewangelicki Berlina, Brandenburgii i śląskich Górnych Łużyc
Historia Data rozpoczęcia budowy 1891 Data zakończenia budowy 1895 Data poświęcenia 1895 Aktualne przeznaczenie kościół parafialny Data zniszczenia • przez 1943 nalot bombowy
Dane świątyni Styl neoromanizm Architekt Franz Schwechten Świątynia • materiał bud. • cegła Wieża kościelna • liczba wież 1
Położenie na mapie Berlina Kościół Pamięci
Położenie na mapie Niemiec Kościół Pamięci
52°30′18″N 13°20′06″E
Strona internetowa

Kościół Pamięci ok. 1900 r.

Historia

Cesarz Wilhelm II postanowił zbudować kościół, by stworzyć religijne miejsce pamięci swojego dziadka Wilhelma I. Rozpisany konkurs na projekt świątyni wygrał królewski radca budowlany i członek Berlińskiej Akademii Budowlanej Franz Schwechten. Wcześniej według jego projektu wzniesiono Anhalter Bahnhof w Berlinie. Para cesarska zaaprobowała wynik konkursu. Cesarz interesował się inwestycją, wspierał ją finansowo i kilkakrotnie odwiedzał plac budowy. Koszty budowy wyniosły 6,8 miliona marek w złocie. Pieniądze wyłożyły głównie niemieckie prowincje. Kamień węgielny położono 22 marca 1891 roku, a poświęcenie nastąpiło 1 września 1895 roku.

Architektura

Franz Schwechten, który urodził się w Kolonii, zaprojektował budowlę w stylu neoromańskim, czerpiąc wzorce z architektury Nadrenii. Asymetryczne położenie w sieci ulic było wzorowane na katedrze w Bonn, prezbiterium na kościele mariackim w Gelnhausen. Wiele elementów zostało dokładnie skopiowanych. Naśladownictwo było tak dokładne, że do wykonania fasady użyto tufu, który pochodzi z gór Eifel i był stosowany w nadreńskich kościołach, ale w architekturze Brandenburgii jest całkowicie obcy i nieodpowiedni dla jej klimatu.

Świątynia z pięcioma wieżami miała wygląd monumentalny. Główna wieża o wysokości 113 m była najwyższa w mieście. Pod wpływem berlińskiego kościoła styl neoromański rozprzestrzenił w całych Niemczech. W przedsionku świątyni znajdowała się mozaika przedstawiająca członków rodziny Hohenzollernów czczących krzyż. Urządzono w niej także halę, do której rzeźbiarz Adolf Brütt wykonał ukończony w 1906 r. cykl przedstawiający wojny wyzwoleńcze z lat 1813–1815 i wojnę prusko-francuską 1870–1871.

W Benzingerode, dzielnicy Wernigerode, wzniesiono za zgodą architekta kopię berlińskiej świątyni w skali 1:10. Powstała ona wkrótce po ukończeniu budowy oryginału.

Czasy po II wojnie światowej

Kościół został zniszczony podczas bombardowania w listopadzie 1943 r. Początkowo planowano wewnątrz ruiny wznieść szklaną świątynię. Rozpisany konkurs architektoniczny wygrał w marcu 1957 r. Egon Eiermann, który zaproponował usunięcie zrujnowanego kościoła i budowę na jego miejscu nowego. Projekt spowodował publiczną debatę. W jej wyniku pozostawiono 68-metrową ruinę głównej wieży jako symbol antywojenny. Do niej dobudowano według projektu Eiermanna ośmiokątną nawę, sześciokątną dzwonnicę, czworokątną kaplicę i kruchtę. Architekt zaprojektował także wyposażenie: ołtarz, ambonę, chrzcielnicę, świecznik, lampy i ławki. Szklane ściany składające się z 30 000 elementów są dziełem francuskiego artysty Gabriela Loire. 17 grudnia 1961 r. kościół poświęcił biskup Otto Dibelius. W 1987 r. świątynia otrzymała krzyż wykuty z żelaza, pochodzącego z więźby dachowej zburzonej katedry w Coventry jako symbol pojednania.

Bibliografia

• Godehard Hoffmann, Architektur für die Nation? DuMont Buchverlag Köln, 2000. ISBN 3-7701-4834-7.
• Cornelius Steckner: Der Bildhauer Adolf Brütt. Schleswig-Holstein. Berlin. Weimar. Autobiographie und Werkverzeichnis. Heide 1989 (Schriften der Schleswig-Holsteinischen Landesbibliothek. Hrsg. Dieter Lohmeier. Band 9), S. 172–176, ISBN 3-8042-0479-1.
• Mirbach, Ernst von (1844-1925), Die Kaiser Wilhelm Gedächtniss-kirche, dem Engeren Ausschuss des evangelisch-kirchlichen Hülfsvereins, dem Vorstande des Kirchenbauvereins, der Gemeinde, den Freunden und förderern des Kirchbaues, zum 22. Marz 1897, Berlin: Ernst Siegfried Mittler und Sohn, 1897. – wersja zdigitalizowana.