Kościół Przemienienia Pańskiego w Wąsoszu

Kościół Przemienienia Pańskiego w Wąsoszurzymskokatolicki kościół parafialny z 1 połowy XVI wieku znajdujący się we wsi Wąsosz, dawnym mieście, przy ulicy Henryka Sienkiewicza.

Kościół Przemienienia Pańskiego
w Wąsoszu
73 z dnia 27 lipca 1956
kościół parafialny
Ilustracja
Kościół parafialny pw. Przemienienia Pańskiego w Wąsoszu
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Miejscowość

Wąsosz

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Przemienienia Pańskiego w Wąsoszu

Wezwanie

Przemienienia Pańskiego

Wspomnienie liturgiczne

6 sierpnia

Położenie na mapie gminy Wąsosz
Mapa konturowa gminy Wąsosz, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół Przemienienia Pańskiegow Wąsoszu”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Kościół Przemienienia Pańskiegow Wąsoszu”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół Przemienienia Pańskiegow Wąsoszu”
Położenie na mapie powiatu grajewskiego
Mapa konturowa powiatu grajewskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Kościół Przemienienia Pańskiegow Wąsoszu”
Ziemia53°31′10″N 22°19′11″E/53,519444 22,319722

Historia

edytuj

Kościół rozpoczęto budować przed 1508 rokiem z fundacji proboszcza Andrzeja Noskowskiego, późniejszego biskupa płockiego[1][2]. Obecny kościół murowany poprzedzał kościół drewniany zbudowany co najmniej kilkadziesiąt lat wcześnie. W 1509 roku nastąpił pożar miasta. W latach 1517-1534 nadal trwała budowa kościoła[2]. Prace przerwano około 1540 roku nie doprowadzając ich do końca, ponieważ nie wykonano sklepień[2]. W 1656 roku kościół został zniszczony przez wojska szwedzkie, w związku z czym miejscowa szlachta na sejmiku w 1659 roku prosiła króla o pomoc w remoncie[3]. Bliżej nieokreślone prace prowadzono w kościele w 1682 r. na koszt podkanclerzego Stanisława Antoniego Szczuki[4]. Świątynia kilkakrotnie była niszczona przez pożary, między innymi w 1710, jednak został odnowiona. W 1819 r. kościół zamknięto ze względu na zły stan techniczny, jednak po kilku latach otworzono go ponownie. W 1834 roku zniszczył go kolejny pożar[2]. Kościół wyremontowano w roku 1852.

Około 1900 roku przeprowadzono w kościele dużą przebudowę, w trakcie której zostały wykonane sklepienia oraz przebudowana została zakrystia. Po 1912 roku została dobudowana neogotycka kruchta oraz dwie przybudówki po bokach prezbiterium[1]. W XX wieku przemurowano szczyty[2]. W 1963 roku przeprowadzono remont dachu.

Architektura i wyposażenie

edytuj

Jest to świątynia gotycka mająca formę pseudobazyliki, o pięciu przęsłach z trzema nawami, o układzie pseudobazyliki. Na kalenicy umieszczona jest sygnaturka z przełomu XIX i XX wieku. Ściany zewnętrzne posiadają skarpy. Wewnątrz, między nawą główną a bocznymi, umieszczone są arkady o ostrych łukach, sklepienia krzyżowo-żebrowe w stylu neogotyckim z początku XX wieku. Polichromia posiada motywy ornamentalno – figuralne, reprezentująca postsecesję, wykonana przez Władysława Drapiewskiego w 1926 roku. Portal zachodni uskokowy, ostrołukowy. Obok portalu południowego uskokowa wnęka z kamienną kropielnicą[2].

Wyposażenie z początku XX w, wykonane w stylu neogotyckim.

  • Obrazy w ołtarzu głównym z 1908 roku: Przemienienie Pańskie, Wizja św. Franciszka, Św. Rozalia
  • Organy z 1894 roku wykonane zostały przez firmę Blomberg i Syn z Warszawy.

Wewnątrz przykościelnej dzwonnicy zawieszone są cztery dzwony. Dwa większe odlano w roku 1929, dzwon mały pochodzi z 1718 roku, a sygnaturka z roku 1852. W 2020 roku instrumenty zostały wyremontowane przez firmę Rduch Bells & Clocks[5].

Galeria

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b Katalog zabytków sztuki w Polsce. Seria Nowa, t. 9: Województwo łomżyńskie, z. 3: Kolno, Grajewo i okolice, Warszawa 1988, s. 55-58.
  2. a b c d e f Robert M. Kunkel, Architektura gotycka na Mazowszu, Warszawa: Wydawn. "DiG", 2006, s. 353, ISBN 978-83-7181-390-0 [dostęp 2024-09-04].
  3. Mirosław Nagielski i inni red., Zniszczenia szwedzkie na terenie Korony w okresie potopu 1655-1660, Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2015, s. 303, ISBN 978-83-7181-732-8 [dostęp 2024-09-04].
  4. Kościół par. pw. Przemienienia Pańskiego, Wąsosz - Zabytek.pl [online], zabytek.pl [dostęp 2019-06-24] (pol.).
  5. Aktualności - RDUCH BELLS & CLOCKS - Dzwony, Napędy, Zegary [online], RDUCH BELLS & CLOCKS [dostęp 2024-03-07] (pol.).