Kopalnia Dąbrówka
Kopalnia Dąbrówka[1][2][3] – podziemna kopalnia rud cynku, założona w 1967 roku, która prowadziła eksploatację od 1968 do grudnia 1989 roku[4]. Znajdowała się na terenie obecnych Piekar Śląskich-Dąbrówki Wielkiej[5][2], stanowiła część Zakładów Górniczo-Hutniczych Orzeł Biały[6]; była ostatnią czynną kopalnią rud cynkowo-ołowiowych w rejonie bytomsko-tarnogórskim[7][8][9][4].
 Pozostałości zabudowań kopalni w 2017 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Siedziba | |
| Data założenia |
1967 |
| Data likwidacji |
1990 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie Piekar Śląskich  | |
 50°20′57,1″N 19°01′14,2″E/50,349194 19,020611
| |
Historia
edytujZakład górniczy Dąbrówka (tzw. Nowy Rejon Dąbrówka[10]) miał stanowić bazę surowcową dla Huty Cynku Miasteczko Śląskie[2] w Miasteczku Śląskim, którą budowano od 1960 roku[11]. Budowę kopalni rozpoczęto w 1967 roku[12][13], eksploatacja została rozpoczęta w 1968 roku[5]. Kopalnia znajdowała się w byłym obszarze górniczym Brzeziny[14]. Triasowe[9] złoże zostało udostępnione dwoma upadowymi[10], schodzącymi na głębokość 64 metrów[2]. Ponadto wyrobiska łączyły kopalnię Dąbrówka z kopalnią Orzeł Biały[5]. Od 1971 roku urobek ładowano pojazdami spalinowymi[6] ŁK-1, które zastąpiły wcześniej stosowane ładowarki zgarniakowe (tzw. skrepery)[15], co zadecydowało o wybieraniu złoża systemem filarowo-komorowym[16]. Następnie urobek był przewożony wozami samowyładowczymi typu Granby do zbiorników dołowych, a z nich taśmociągami na zwały albo załadowywano go do wagonów kolejowych, które kierowano do Huty Cynku Miasteczko Śląskie[17].
W 1973 roku rozpoczęto eksploatację[13]; podjęto wydobycie rudy blendowej o stosunkowo wysokiej zawartości cynku[2] (szacowana zawartość cynku w rudzie na poziomie 4,2%, ołowiu – 1,2%[18]), która była poddawana dalszej obróbce w bytomskim Zakładzie Przeróbki Marchlewski[19]. Wcześniej poprzez budowę kopalni dążono do wzrostu wydobycia rudy galmanowej w kombinacie Orzeł Biały[1].
Eksploatacja była prowadzona do grudnia 1989 roku[4][20][9] (według innych źródeł prace wstrzymano w 1987 roku[7][13]). Kopalnia została zlikwidowana w 1990 roku[3][21], wyczerpaniu uległy zasoby bilansowe[9]; na zamknięcie kopalni miała również wpływ likwidacja procesu przewałowego produkcji tlenku cynku z rud galmanowych w Hucie Cynku Miasteczko Śląskie[22]. Po zamknięciu kopalni, wyłącznie pozabilansowe zasoby pozostałego złoża rud cynku i ołowiu Dąbrówka Wielka oszacowano na 23 187 000 m³ (według stanu na 2001 rok)[23].
Na terenie dawnej kopalni powstały siedziby różnych przedsiębiorstw, np. punkt zbierania surowców wtórnych[24].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Grabania 1969 ↓.
- ↑ a b c d e Majorczyk 1985 ↓, s. 75.
- ↑ a b Niezabitowska 1995 ↓.
- ↑ a b c Kropka 2009 ↓.
- ↑ a b c Pradela, Solarski 2013 ↓.
- ↑ a b Nadolski 2011 ↓.
- ↑ a b Kotucha 2008 ↓, s. 35.
- ↑ Majorczyk 1985 ↓, s. 27.
- ↑ a b c d Krzanowska i inni 2004 ↓, s. 20.
- ↑ a b Kotucha 2008 ↓, s. 31.
- ↑ Nasza historia. Huta Cynku Miasteczko Śląskie. [dostęp 2017-09-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-31)].
- ↑ Kropka, Respondek 2000 ↓, s. 731.
- ↑ a b c Janusz Girczys, Jolanta Sobik-Szołtysek: Odpady przemysłu cynkowo-ołowiowego. Częstochowa: Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, 2002, s. 24, seria: Monografie nr 87. ISBN 83-7193-175-1.
- ↑ Kropka, Respondek 2000 ↓, s. 729.
- ↑ Majorczyk 1985 ↓, s. 90.
- ↑ Majorczyk 1985 ↓, s. 88.
- ↑ Majorczyk 1985 ↓, s. 91.
- ↑ Krzanowska i inni 2004 ↓, s. 18.
- ↑ Majorczyk 1985 ↓, s. 76.
- ↑ Studium ↓, s. 43.
- ↑ Studium ↓, s. 16.
- ↑ Tadeusz Smakowski, Ewa Lewicka: Produkcja i rynek cynku oraz perspektywy ich rozwoju. W: Surowce metaliczne : cynk, ołów. Roman Ney (red.). Kraków: Centrum PPGSMiE PAN, 1997, s. 128, seria: Surowce Mineralne Polski. ISBN 83-86286-88-1.
- ↑ Krzanowska i inni 2004 ↓, s. 14.
- ↑ Punkty zbierania surowców wtórnych w Piekarach Śląskich. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej [on-line]. Urząd Miasta Piekary Śląskie, 2013. [dostęp 2017-09-27].
Bibliografia
edytuj- Marek Grabania: W Polsce Ludowej. 4. Przemysł. W: Tarnowskie Góry. Zarys rozwoju powiatu. Henryk Rechowicz (oprac.). Katowice: Śląsk, 1969, s. 348.
- Janusz Kropka, Janusz Respondek. Problemy hydrogeologiczno-górnicze systemu centralnego odwadniania wyrobisk górniczych zlikwidowanych kopalń rud cynku i ołowiu w niecce bytomskiej. „Przegląd Geologiczny”. 48 (8), 2000. Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy. ISSN 0033-2151.
- Janusz Kropka. Zmiany w dopływie wody do centralnej pompowni Bolko w Bytomiu. „Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego”. 436 (9/2), s. 302, 2009. ISSN 0867-6143.
- Roman Majorczyk: Historia górnictwa kruszcowego w rejonie Bytomia. Bytom: 1985.
- Przemysław Nadolski: Hasło: Dąbrówka. W: Encyklopedia Piekar Śląskich: Brzeziny Śląskie, Brzozowice, Dąbrówka Wielka, Kamień, Kozłowa Góra, Piekary (Niemieckie, Wielkie, Śląskie), Szarlej. Grzegorz Grzegorek, Marzena Wzientek, Beata Witaszczyk (red.). Katowice: Prasa i Książka Grzegorz Grzegorek, 2011, s. 78, seria: Małe Encyklopedie Małych Ojczyzn. ISBN 978-83-933665-3-8.
- Ewa Niezabitowska. Górnośląskie projekty restrukturyzacji przemysłu. „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Architektura”. 25 (1263), s. 29, 1995. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
- Władysław Kotucha: Brzeziny Śląskie: rys historyczny. Krzeszowice: Kubajak, 2008. ISBN 978-83-87971-92-2.
- Anna Krzanowska i inni: Objaśnienia do mapy geośrodowiskowej Polski. 1:50 000. Arkusz Bytom (910). Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny, 2004.
- Alicja Pradela, Maksymilian Solarski. Rozwój górnictwa rud cynku i ołowiu w bytomsko-tarnogórskim rejonie złożowym od końca XVIII wieku do czasów współczesnych. „Z Badań nad Wpływem Antropopresji na środowisko”. 14, s. 48, 2013. Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego. ISSN 1895-6777.
- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Piekary Śląskie. Załącznik nr 1 do uchwały nr XLVI/593/14 Rady Miasta Piekary Śląskie z dnia 25 września 2014 r..