Korona Południowa

gwiazdozbiór

Korona Południowa (łac. Corona Australis, dop. Coronae Australis, skrót CrA) – jeden z 88 gwiazdozbiorów, 80. co do wielkości, oznaczony jeszcze przez Ptolemeusza, znajduje się na południowej półkuli nieba (częściowo widoczny w Polsce). Liczba gwiazd dostrzegalnych nieuzbrojonym okiem: około 25. Leżąc u stóp Strzelca składa się z gwiazd czwartej wielkości i słabszych. Istnieje także podobny gwiazdozbiór na północnej półkuli – Korona Północna[1].

Korona Południowa
Mapa gwazdozbioru
Nazwa łacińska

Corona Australis

Dopełniacz łaciński

Coronae Australis

Skrót nazwy łacińskiej

CrA

Dane obserwacyjne (J2000)
Rektascensja

19 h

Deklinacja

-40°

Charakterystyka
Powierzchnia

128 stopni kw.

Liczba gwiazd o obserwowanej wielkości gwiazdowej < 3

0

Najjaśniejsza gwiazda

β Coronae Australis (4,11m)

Gwiazdozbiory sąsiadujące

Widoczny na szerokościach geograficznych
pomiędzy 90° S a 42[1]° N.
ilustracja

Pochodzenie nazwy

edytuj
 
Ilustracja Johanna Bayera

Korona Południowa była znana już starożytnym Grekom. Uważano, że przypomina wieniec podobny do noszonego przez atletów olimpijskich[1]. Wyobraża wieniec laurowy mitologicznego centaura Krotosa lub jego kołczan ze strzałami.

Inny grecki astronom Artus, uznał tę grupę gwiazd za wieniec położony u stóp Strzelca. Chyba nie ma legend związanych z tą grupą gwiazd, chociaż można ją uważać za koronę, którą umieścił na niebie Dionizos po wyprowadzeniu z podziemi swej matki Semele. Ta legenda czasami jest wiązana z Koroną Północną, północnym odpowiednikiem Korony Południowej.

Najjaśniejsze gwiazdy

edytuj

Żadna z gwiazd konstelacji nie jest jasna, choć ich zbliżona jasność i regularne położenie sprawiają, że łatwo ją rozpoznać. Jeśli do kilku gwiazd półksiężyca dodać Thetę (θ), Kappę (κ) i Lambdę (λ), to na nowoczesnych „patyczkowych” mapach dostrzegalny jest cały okrąg.

  • Beta (β) Coronae Australis, typ widmowy K0 II-III, jasność 4,10m, odległość 508 lat świetlnych,
  • Meridiana, czyli Alfa (α), przy jasności 4,11 są wraz z Betą najjaśniejszymi gwiazdami konstelacji. Meridiana to oddalona od nas o 130 lat świetlnych gwiazda ciągu głównego typu A o masie około 2,5 razy większej od masy Słońca i 31 razy od niego jaśniejsza. Jest to gwiazda bardzo podobna do Syriusza[1].
  • Gamma (γ) Coronae Australis to gwiazda podwójna o składnikach piątej wielkości gwiazdowej, obiegających się z okresem 120,4 lat. Obecnie gwiazdy oddalają się, przez co stają się łatwiejsze do obserwacji.
  • Kappa (κ) Coronae Australis to gwiazda podwójna o niezwiązanych ze sobą składnikach szóstej wielkości[2].

Interesujące obiekty

edytuj

Chociaż gwiazdozbiór sąsiaduje ze Strzelcem, gdzie Droga Mleczna osiąga największy wymiar poprzeczny i jest najjaśniejsza, to nie ma on szczególnie jasnych obiektów, które mogłyby zainteresować astronomów amatorów. Jest to spowodowane głównie wielkimi pasami ciemnych mgławic i materii zasłaniającej dalsze obiekty tego fragmentu nieba.

Warta uwagi jest NGC 6541kulista, znajdująca się nieco poniżej zakresu widzialności gołym okiem. W 15-centymetrowym teleskopie można zobaczyć duże halo, jasne i mgliste, z wieloma bladymi gwiazdami w rejonach zewnętrznych oraz gwałtownie rosnącą w kierunku centrum koncentracją gwiazd[3].

Jedyną mgławicą planetarną tej konstelacji jest jasna IC 1297, którą widać w 20-centymetrowym teleskopie jako okrągły lazurowy dysk z wieloma gwiazdami w tle[1].

Kompleks mgławicy refleksyjnej i ciemnej, NGC 6726, NGC 6729 i IC 4812, widoczny w tym samym obszarze co jasna gromada kulista NGC 6723 (leżąca w Strzelcu), wygląda interesująco w 20-centymetrowym teleskopie. Jako bonus można też zobaczyć gwiazdę podwójną Brisbane 14 o składnikach niemal równej wielkości[1].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f Praca zbiorowa: Kosmos. Warszawa: Buchmann Sp. z o.o., 2012, s. 356-357. ISBN 978-83-7670-323-7.
  2. Praca zbiorowa: Encyklopedia Wszechświata. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 399. ISBN 978-83-01-14848-5.
  3. Jan Desselberger, Jacek Szczepanik: Tablice astronomiczne. Bielsko-Biała: PPU „PARK”, 2002, s. 103. ISBN 837266-156-1.

Linki zewnętrzne

edytuj